ناودانی سبک و سنگین چه تفاوت‌هایی دارند؟
در صنعت ساختمان‌سازی انواع مختلفی از پروفیل‌های فلزی استفاده می‌شود، تا جایی‌که می‌توان بیشترین کاربرد انواع مقاطع فلزی را در صنعت ساخت و ساز دانست. از جمله پروفیل‌های نام آشنا و پرکاربرد صنعت ساختمان‌سازی، ناودانی است.
هر چند انواع مخصوصی از این محصول تولید می‌شود که کاربردهای دیگری نیز در صنایع مختلف دارد. ناودانی آلومینیومی، ناودانی گالوانیزه و ناودانی استنلس استیل سه نوع معروف ناودانی هستند که با توجه به محل استفاده کاربردهای مختلفی دارند. ساختمان این نوع پروفیل فلزی که در گروه پروفیل‌های باز قرار می‌گیرد، متشکل از یک جان و دو بال است که اتصال آنها به یکدیگر به شکل حرف U یا C انگلیسی است. این شکل ظاهری، ناودانی‌ها را به ساختاری برتر برای استفاده در پروژه‌های ساختمانی تبدیل کرده است.
در گذشته فرآیند تولید پروفیل ناودانی به شکل امروزی نبوده و به روش پرسی تولید می‌شد. به این صورت که یک ورق فولادی از عرض ورق دوبار خم شده و به صورت عمود بر هم، ناودانی را ایجاد می‌کرد. اما این محصول امروزه به روش فابریک (درجا) تولید می‌شود. البته نورد گرم و سرد نیز از دیگر روش‌های تولید ناودانی به شمار می‌رود. از طرفی در صنایع به خصوص صنعت ساختمان‌سازی برای استفاده از ناودانی تقسیم‌بندی بر اساس وزن انجام شده که دو نوع ناودانی سبک و سنگین را تعریف می‌کند؛ در این مقاله از آهن آنلاین به بررسی انواع پرکاربرد ناودانی سبک و سنگین و تفاوت آنها با یکدیگر می‌پردازیم.
در صنعت ساختمان‌سازی برای استفاده از ناودانی تقسیم‌بندی بر اساس وزن انجام شده که دو نوع ناودانی سبک و سنگین را تعریف می‌کند. ناودانی سبک و سنگین در الگوی اشتال متفاوت هستند.
انواع ناودانی سبک و سنگین
ناودانی‌ها را بر اساس جنس، روش تولید، کاربرد و محل استفاده، شکل ظاهری و یا وزن آنها تقسیم‌بندی کرد. همانطور که مشخص است، قیمت ناودانی به نوع، جنس و وزن آن وابسته است. این ناودانی معمولا به شکل شاخه‌ای و بعضی اوقات به صورت برش‌خورده در قطعات کوچک (گل میخ) عرضه می‌شود. کاربرد ناودانی بر اساس نوع آن متفاوت است. یکی از مهم‌ترین تقسیم‌بندی‌های ناودانی از نظر وزن انجام می‌شود که شامل دو دسته ناودانی سبک و سنگین است. شناخت تفاوت‌های این دو ناودانی جهت انتخاب صحیح آن ضروری است. شایان ذکر است که سبک یا سنگین بودن ناودانی بر اساس محدوده وزنی تعریف شده در جدول اشتال، تعیین می‌شود. در ادامه به بررسی هر یک از انواع ناودانی سبک و سنگین می‌پردازیم تا با شناخت ویژگی‌ها، انواع و کاربردهای هر یک از آنها بتوان انتخاب دقیق و صحیحی برای کاربرد مورد نظر داشته باشیم.
روش‌های تولید ناودانی سبک و سنگین
فرآیند تولید ناودانی به سه دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شود. در ادامه به معرفی تقسیم‌بندی‌های مختلف این محصول می‌پردازیم.
- پرسی
- فابریک
- نورد گرم و سرد
تقسیم‌بندی دیگر این محصولات بر اساس شکل ظاهری آنها بوده و دارای دو دسته ناودانی ساده و مشبک است. از ناودانی ساده عموما در ساخت پل‌های باربر و صنایع ماشین‌سازی استفاده می‌شود. در حالی‌که ناودانی مشبک عموما در ساخت قفسه‌های فولادی و ساخت ساختمان‌های فولادی سبک کاربرد دارد. ناودانی مشبک خود از نظر شکل ظاهری بال‌ها دارای دو نوع UPE و UPN است. ناودانی اروپایی یا UNP نیز نوع دیگری از ناودانی محسوب می‌شود که نسبت به دیگر انواع ناودانی وزن و ضخامت بالاتری داشته و کاربرد آن عموما در ساخت پروژه‌های بزرگ و صنعتی است.
ناودانی سبک چیست؟
جدول اشتال که توسط یک استاندارد آلمانی تنظیم شده است، ابزار دقیقی است که مهندسان ساختمان و طراحان از آن برای محصولات فولادی موجود در سازه استفاده می‌کنند. کمک گرفتن از این جدول دقت انجام محاسبات را بالا برده و همچنین سرعت انجام آن را افزایش می‌دهد. در این جدول اطلاعات ضروری مانند ابعاد سایزهای مختلف، اطلاعات مربوط به مساحت سطح مقطع، شعاع‌های انحنا و سایز جزئیات آن همراه با وزن هر متر محصول، ارائه می‌شود. انواعی از ناودانی که وزن آنها از وزن تعریف شده در جدول اشتال کمتر باشد، ناودانی سبک به شمار می‌رود. در ایران اغلب کارخانه‌های تولیدکننده، ناودانی را به شکل سبک تولید و عرضه می‌کنند. اما عمده این محصولات توسط کارخانه‌های روس تولید می‌شود. ناودانی سبک در ساخت چارچوب، پایه ماشین‌آلات، صنایع دریایی، اسکلت ماشین‌آلات سنگین، ترمیم بناهای معماری و همچنین ساختمان‌سازی کاربرد دارد.
ناودانی سنگین چیست؟
ناودانی سنگین یا صنعتی از نظر وزن و ابعاد تعریف شده، کاملا با جدول اشتال برابر است. در واقع این محصول را بر اساس اندازه‌های ثبت شده در جدول محاسباتی اشتال تولید می‌کنند. نوع سنگین در برخی از کارخانه‌های تولیدی ایران و برخی از تولید‌کنندگان اروپایی طبق استاندارد UNP تولید می‌شود و شامل دو نوع ناودانی اروپایی و ناودانی هم‌وزن اروپایی می‌شود. نمره ناودانی موجود در بازار می‌تواند نشان‌دهنده استاندارد تولیدی آن باشد. برای مثال ناودانی با نمره 40 تا 400 تحت استاندارد DIN-1026 و ناودانی با نمره 80 تا 180 مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی تولید شده است. این محصول برای ساخت بادبند، تیر، خرپا و ستون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت ناودانی سبک و سنگین
اکنون به تفاوت‌های کلی ناودانی سبک و سنگین می‌پردازیم. همانطور که ذکر شده، تفاوت عمده این دو محصول که تقسیم‌بندی آن را ایجاد کرده است، در وزن آنها است. در ادامه دیگر تفاوت‌های این دو نوع محصول آورده می‌شود.
- در ساخت و تولید ناودانی سبک از استاندارد روسی GOST 8240 استفاده می‌شود. اما برای ساخت ناودانی سنگین از استاندارد اروپایی DIN EN 1026-1 استفاده می‌شود.
- ناودانی سبک و سنگین در الگوی اشتال متفاوت هستند.
- دو محصول ابعاد متفاوتی دارند.
- کاربرد هر یک از آنها متفاوت است.
- کارخانه تولیدی دو محصول یکسان نیستند.
- با توجه به تفاوت در وزن، ابعاد و فرآیند تولید، قیمت متفاوتی دارند.
تفاوت وزنی بین ناودانی‌های سبک و سنگین تنها به یک عامل محدود نمی‌شود، بلکه ترکیبی از مؤلفه‌هایی مانند ابعاد فیزیکی، روش ساخت و نوع استفاده در پروژه‌های مختلف، وزن نهایی آنها را تعیین می‌کند. در ادامه به بررسی مفصل‌تر تفاوت این دو ناودانی می‌پردازیم:
- ابعاد و ضخامت
یکی از شاخص‌ترین وجوه تمایز این دو نوع ناودانی، ابعاد و ضخامت آنها است. ناودانی‌های سبک معمولاً با بال‌ها و جان باریک‌تری طراحی می‌شوند که همین موضوع موجب کاهش محسوس وزن در هر متر طول می‌شود. مثلاً اگر یک ناودانی سبک عرض و ضخامت محدودتری نسبت به نمونه صنعتی داشته باشد، نتیجه‌اش کاهش جرم و بالطبع سهولت در نصب و جابجایی خواهد بود. در مقابل، ناودانی‌های سنگین با جان ضخیم و بال‌های پهن‌تر، وزنی به‌مراتب بیشتر دارند و برای کاربردهای مقاوم‌ساز طراحی شده‌اند.
- شیوه تولید
برخی از ناوانی‌های سبک، به‌ویژه آن‌هایی که در مصارف غیرسازه‌ای استفاده می‌شوند، ممکن است از طریق پرس‌کاری تولید شوند؛ روشی که به کاهش مواد اولیه و درنتیجه کاهش وزن کمک می‌کند. اما در مورد ناودانی‌های سنگین، غالباً شاهد استفاده از فرآیند نورد گرم هستیم؛ فرایندی که علاوه‌بر افزایش چگالی ساختار، منجر به تولید پروفیلی با مقاومت بالا و وزن بیشتر می‌شود.
- کاربردهای متضاد
مهندسان با توجه به بار وارد بر سازه و حساسیت محل استفاده، انتخاب خود را از بین مدل‌های سبک یا سنگین انجام می‌دهند. مثلاً در ساخت دیوارهای غیرباربر، قفسه‌بندی یا نمای خشک، وزن پایین و قابلیت نصب سریع ناودانی سبک یک مزیت محسوب می‌شود. اما اگر موضوع تحمل بارهای سنگین یا ساخت اسکلت‌های مقاوم مطرح باشد، ناودانی سنگین با ساختار تقویت‌شده‌اش به میدان می‌آید.
- استانداردهای وزنی
ملاک قضاوت برای وزن ناودانی، صرفاً به تجربه و چشم مهندس محدود نمی‌شود. استانداردهایی نظیر DIN آلمان، ASTM آمریکا و ISIRI ایران، معیارهای دقیقی برای ابعاد و وزن ارائه داده‌اند. این استانداردها، بسته به شرایط اقلیمی، نوع پروژه و الزامات ایمنی، انتخاب و اجرا می‌شوند.
برندهای ناودانی
توجه به برند تولیدکننده در انتخاب هر محصولی از نکات ضروری به شمار می‌رود. با توجه به برند تولیدی می‌توان اطلاعات کاملی درباره فرایند تولید، استاندارد به کار رفته در تولید آن به دست آورد. همچنین در مقاله ناودانی چیست و انواع آن، اطلاعات اولیه راجع به نوع‌های مختلف آن مطرح شده است. در نتیجه تا حدودی کیفیت، طول عمر و قیمت ناودانی به برند تولیدکننده آن وابستگی زیادی دارد. در این بخش به معرفی مهم‌ترین تولیدکننده‌های ناودانی فولادی سبک و سنگین می‌پردازیم.
- فولاد ناب تبریز: مجهز به خط نورد گرم بوده و از برندهای معروف تولیدکننده ناودانی است.
- شرکت فایکو: این کارخانه در کنار ناودانی به تولید محصولاتی همچون میلگرد، تیرآهن و نبشی می‌پردازد.
- گروه فولاد البرز غرب ابهر: یکی از محصولاتی که در بخش نورد گرم این کارخانه تولید می‌شود، ناودانی فولادی سنگین است.
- ناودانی صنایع فولاد توس
- ناودانی شرکت فولاد کوهپایه
- ناودانی صنایع فولاد مگا استیل
- ناودانی ذوب آهن اصفهان
کاربردهای ناودانی
ناودانی‌ها را بر اساس طول بال و ضخامت بال می‌توان به انواع مختلفی تقسیم‌بندی کرد، اما در همه انواع آن، زوایای داخلی مقطع پروفیل ناودانی انحنای گرد دارند. این محصول در ساختمان‌سازی به‌عنوان پایه و قاب در ستون، تیر و خرپا به کار می‌رود. همچنین در ساخت نمای آلومینیومی ساختمان‌ها و به هنگام ترمیم بناهای آسیب‌دیده می‌توان از ناودانی استفاده کرد. از دیگر کاربردهای ناودانی در صنایع دریایی و در ساخت ماشین‌آلات و ماشین‌های سنگین است
ناودانی مناسب؛ گامی مؤثر در افزایش طول عمر سازه
با توجه به مطالب عنوان شده، ناودانی سبک و سنگین هر کدام ویژگی‌ها، ابعاد، مشخصات، وزن، فرایند تولید و در نتیجه کاربردهای متفاوتی دارند. بنابراین برای انتخاب ناودانی بهتر است ابتدا با توجه به کاربرد مورد انتظار اقدام به انتخاب کنیم. اکنون با شناخت هر کدام از ناودانی‌های سبک و سنگین می‌توانیم انتخاب دقیق‌تری داشته و در نتیجه به طول عمر بنا یا سازه کمک کنیم. اگر تجربه‌ای در زمینه انتخاب ناودانی سبک یا سنگین دارید یا اطلاعات بیشتری درباره این محصول دارید، در قسمت کامنت با ما در میان بگذارید.
