کف سازی با آرماتور چیست و فرآیند اجرای آن
احداث سازه‌های بتنی مشمول مراحل مختلفی می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، کف‌سازی با آرماتور است. در این مرحله باید میلگردها را بر اساس طرح اجرایی به شکل شبکه‌ای در کف قرار داد و سپس، آن‌ها را با جوشکاری یا بست فلزی به یکدیگر متصل کرد و درنهایت، بتن‌ریزی را انجام داد. میلگردها در کنار هم باعث مهار بارهای وارده بر بتن شده و از نشست کف یا ترک‌خوردگی آن جلوگیری می‌کنند. ممکن است برایتان سوال پیش آید که تفاوت میلگرد و آرماتور چیست که در پاسخ باید گفت که میلگرد از مقاطع فولادی مورداستفاده در ساختمان‌سازی است که در صورت اعمال هرگونه عملیات برش، خمکاری و جوشکاری بر روی سطوحش به آن، آرماتور گفته می‌شود. درادامه با نحوه کف‌سازی با آرماتور آشنا خواهید شد.
علت اهمیت کف‌سازی با آرماتور
کف ساختمان همیشه تحت‌فشار نیروهای جانبی است؛ نیروهای وارده بر کف شامل وزن افراد ساکن در ساختمان، تجهیزات و بارهای دینامیکی می‌شود. در این شرایط، بتن می‌تواند فشارهای وارده بر خود را تحمل کند؛ ولی مقاومت کمی در برابر نیروهای کششی و خمشی دارد. برای رفع این مشکل، باید از آرماتور جهت تقویت بتن استفاده کرد. کف‌سازی با آرماتور هم با این هدف صورت می‌گیرد تا ضعف بتن در برابر کشش برطرف شود.
بنابراین، با ترکیب بتن و میلگردهای فولادی می‌توان سیستم سازه‌ای مرکبی را ایجاد کرد که مقاومت لازم در برابر فشار و کشش را دارد. همچنین، کف‌سازی با آرماتور ضمن تقویت مقاومت سازه و توزیع یکسان بارهای وارده منجر به کاهش عمق ترک‌های سطحی می‌شود که نتیجه آن، افزایش عمر مفید بتن است. به‌این‌ترتیب، با ترکیب بتن و میلگردهای فولادی می‌توان سازه‌ای مقاوم، پایدار و امن دایر کرد.
مزایای کف‌سازی با میلگرد
کف‌سازی با میلگرد منجر به ساخت سازه‌ای با مقاومت حداکثری می‌شود و مزایای قابل‌توجهی دارد که درادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
- تقویت عایق حرارتی و صوتی کف
- توزیع یکنواخت فشارهای وارده در کف
- کاهش خطر شکست و ترک‌خوردگی بتن
- امکان ایجاد سطوح گسترده‌تر با مقاومت بهتر
- بهبود مقاومت بنا در برابر عوامل آسیب‌زایی همچون حرارت و رطوبت
میلگرد مناسب برای آرماتوربندی کف
در زمان انتخاب و محاسبه میلگرد فونداسیون بایستی به مشخصات فنی آن اعم از مدل، قطر و سطح کیفی‌اش توجه داشت؛ این موارد باید با توجه به نوع بارهای وارده بر محل احداث انتخاب شوند. برای این منظور، باید بارهای ثابت مانند وزن کف و تجهیزات دائمی و همین‌طور، بارهای متغیر همچون میزان تردد افراد و ماشین‌آلات را به صورت دقیق محاسبه کرد. بعد از انجام محاسبات هم مهندس سازه نوع میلگرد و سایر مشخصات فنی آن را تعیین می‌کند. معمولا، میلگرد مناسب برای آرماتوربندی کف شامل موارد زیر می‌شود:
- میلگرد آجدار A3
میلگرد آجدار A3 جزو بهترین آرماتورهای امروزی است که به خاطر مقاومت کششی مطلوب در اکثر پروژه‌های کف‌سازی مورداستفاده قرار می‌گیرد. مقاومت کششی گرید A3 معادل 4000 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است و انتخاب مناسبی برای دال‌هایی با ضخامت متوسط به حساب می‌آید. درکل، میلگرد A3 بهتر است در کف‌سازی پارکینگ‌هایی با تردد کم یا متوسط مثل ساختمان‌های مسکونی بکار گرفته شود.
- میلگرد آجدار A4
مقاومت مکانیکی میلگرد آجدار A4 در مقایسه با گرید A3 بالاتر است و تنش‌های وارده را بهتر کنترل می‌کند. این میلگرد با مقاومت کششی برابر با 5000 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع برای پروژه‌های بزرگ‌تر نیازمند دوام بیشتر بکار می‌رود. همچنین، میلگرد A4 چسبندگی عالی به بتن دارد و در برابر نیروهای پیچشی و ضربه‌های آنی مقاومت بی‌نظیری از خود نشان می‌دهد. این موضوع باعث استفاده از میلگردهای A4 در محیط‌های تحت‌فشار مضاعف همچون پارکینگ‌های پرتردد ساختمان‌های چندمنظوره، بیمارستان‌ها، مراکز تجاری و... شده است.
- مش فولادی جوش‌خورده
مش فولادی جوش‌خورده (Welded Wire Mesh) متشکل از میلگردهای نازک با قطرهای 6 الی 10 میلی‌متر است که به شکل متقاطع به هم جوش زده شده و به حالت ورق در نواحی موردنظر تعبیه می‌شوند. این آرماتور برای پروژه‌هایی که سرعت اجرا و نصب آسان اهمیت دارد، گزینه مناسبی به حساب می‌آید. درکل، با استفاده از مش فولادی می‌توان از نحوه صحیح قرارگیری میلگردها اطمینان حاصل کرد و مشکلات اجرایی را به حداقل رساند. البته بکارگیری مش فولادی باید به تایید مهندس مربوطه برسد و با طرح اجرایی همخوانی داشته باشد.
مراحل اصلی اجرای آرماتوربندی در کف
افرادی که قصد آرماتوربندی در کف را دارند، بهتر است راهنمای خرید میلگرد را مطالعه کنند؛ چراکه یکی از مراحل مهم آن به حساب می‌آید. درادامه مراحل اجرای آرماتوربندی در کف را به صورت مختصر و مفید شرح داده‌ایم:
- ترسیم نقشه سازه و آرماتوربندی
ابتدا باید نقشه سازه و آرماتوربندی آن را بر اساس ضوابط و استانداردهای روز ترسیم کرد. اصولا، طراحی و نقشه‌برداری سازه به مهندسان مجرب سپرده می‌شود تا روند کار به بهترین شکل ممکن پیش برود.
- خرید میلگرد با توجه به نیاز پروژه
بعد از ترسیم نقشه، نوبت به راهنمای خرید میلگرد می‌رسد؛ در این مرحله باید سراغ میلگردهای باکیفیت و متناسب با نوع پروژه بروید. برای آرماتوربندی، استفاده از میلگردهای آجدار مقاوم مانند A3 و A4 توصیه می‌شود تا مقاومت کششی بتن به‌طور قابل‌توجهی افزایش یابد.
- مشورت با مهندس ناظر
مهندس ناظر باید در جریان نوع و سایز میلگردها قرار گرفته و همخوانی آن‌ها را با طرح موردنظر بررسی کند. معمولا، مهندسان در پروژه‌های بزرگ و پیچیده همیشه حضور دارد؛ اما برای پروژه‌های کوچک نیازی به حضور فیزیکی آن‌ها نیست.
- نصب میلگردها مطابق با طرح اجرایی
نصب میلگردها طبق طرح اجرایی یکی از مراحل مهم آرماتوربندی در کف است که در دسترسی بتن به قسمت‌های مختلف کار تاثیر بسزایی می‌گذارد. ازاین‌رو، باید به نحوه قرارگیری آرماتورها توجه کافی داشت.
- بررسی شبکه آرماتور پیش از بتن‌ریزی
مهندسان حرفه‌ای تاکید زیادی به بررسی شبکه آرماتور قبل از بتن‌ریزی دارند. ممکن است آرماتور در زمان انتقال کمی تغییر شکل دهد یا به هر دلیلی اتصال آن باز شود؛ ازاین‌رو، باید با قدم زدن بر روی آرماتور و حتی ضربه زدن از اتصال محکم آن‌ها مطمئن شد و سپس، اقدام به بتن‌ریزی کرد.
- قالب‌بندی و بتن‌ریزی نهایی
مرحله آخر آرماتوربندی در کف به قالب‌بندی و بتن‌ریزی نهایی اختصاص دارد. برای قالب‌گذاری بهتر است قالب‌های فلزی را بکار بگیرید؛ زیرا اجازه خروج آب سیمان از بتن را نمی‌دهد. بتن‌ریزی هم باید با توجه به شرایط آب‌وهوا، زمین و منطقه نصب انجام بگیرد. درکل، اگر محیط موردنظر بزرگ است از بتن آماده استفاده کنید؛ چراکه کیفیت ثابتی داشته و تمام پروسه‌ها با یک مدل بتن صورت می‌گیرد.
نقش آرماتوربندی در کنترل ترک‌های حرارتی و جمع‌شدگی بتن
ترک‌های حرارتی و جمع‌شدگی بتن از مشکلات رایج در ساخت پروژه‌های ساختمانی است که با آرماتوربندی حرفه‌ای می‌توان آن‌ها را رفع کرد. درواقع، احتمال ترک‌خوردگی به دلیل نوسانات دمایی و جمع‌شدگی پلاستیک وجود دارد که با بهره‌گیری از میلگردهای باکیفیت می‌توان به کنترل آن‌ها پرداخت. با نصب میلگرد در بتن می‌توان تنش‌های حرارتی در سطح را توزیع کرد و تمرکز تنش را از یک نقطه خاص برداشت.
اصولا، این مسئله در پروژه‌هایی که بتن در تماس با نور مستقیم خورشید یا تغییرات دمایی هستند، نمود بیشتری دارد. در چنین شرایطی، باید از آرماتورهای مناسب استفاده کرد تا مشکلات مربوطه به حداقل برسد. با انتخاب درست میلگرد و چیدمان اصولی آن می‌توان اثرات حرارتی را به صورت چشمگیری کاهش داد. به‌این‌ترتیب، آرماتوربندی در کنترل ترک‌های حرارتی و جمع‌شدگی بتن نقش کلیدی را ایفا می‌کند.
کف مقاوم، نتیجه انتخاب میلگرد استاندارد
ایجاد کف مقاوم منوط به نصب میلگردهای استاندارد است و عدم وجود آن، پایداری سازه را تهدید می‌کند. در این حالت، میلگردهای فولادی نقش ستون فقرات کف را دارند و باعث افزایش مقاومت کلی سازه می‌شوند. این مقاطع با تشکیل ساختار شبکه‌ای ضمن جلوگیری از ترک‌خوردگی بتن منجر به بهبود عمر مفید آن خواهند شد. بنابراین، می‌توان گفت که یک کف مقاوم نتیجه انتخاب میلگرد استاندارد است.
در رابطه با قیمت میلگرد هم می‌توان عنوان کرد که تحت‌تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. این عوامل شامل شرکت تولیدکننده، نوع میلگرد، مشخصات فنی و ابعادی، میزان عرضه و تقاضا، سیاست‌های داخلی، تحولات جهانی، شرایط بازار فولاد و... می‌شود. ازاین‌رو، قیمت انواع میلگرد با هم فرق داشته و ممکن است هرچند وقت یک‌بار دستخوش تغییراتی شود. بااین‌حال، ابتدا باید به نوع میلگرد مورداستفاده در کف‌سازی و سپس، بهای آن توجه داشت تا نهایتا، بهترین نتیجه به دست آید.
