شوک در بازار جهانی فولاد؛ لرزش چین و انتظار ایران

به گزارش آهن آنلاین- در ماه‌های اخیر، بازار فولاد جهانی به شدت تحت تأثیر تحولات سیاسی و اقتصادی قرار گرفته است. تصمیمات تجاری جدید ایالات متحده، به‌ویژه در دوران دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، نه تنها بر روابط اقتصادی چین و آمریکا بلکه بر روندهای جهانی در بازارهای کالایی و مالی تأثیرگذار بوده‌اند. این تحولات به ویژه در بازار فولاد آشکار شده، جایی که با کاهش قابل توجه قیمت‌ها در چین، بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان، این بازار در شرایط بحرانی قرار گرفته است. در تازه‌ترین تحولات، بورس شانگهای به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های قیمت‌گذاری محصولات فولادی در شرق آسیا و جهان، روزی بحرانی را پشت سر گذاشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد:

• قیمت میلگرد با کاهش چشمگیر ۲.۸ درصدی روبه‌رو شد.
• ورق گرم نوردشده (HRC) نیز با افت ۳.۱ درصدی به کار خود پایان داد.
• میلگرد کلاف (Wire Rod) با ثبت کاهش ۳.۵ درصدی، بیشترین افت را تجربه کرد.
• هم‌زمان، شاخص اصلی بورس شانگهای نیز به‌طور محسوسی کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح چند هفته اخیر رسید.

این اعداد در نگاه اول تنها تغییراتی در تابلوی معاملات روزانه به نظر می‌رسند، اما در واقع عمق نگرانی بازار را نسبت به آینده اقتصادی چین و تأثیر تحریم‌های جدید آمریکا آشکار می‌کنند. چین که سال‌هاست با رشد پایدار اقتصادی، نبض بازار فلزات جهان را در دست دارد، اکنون با افت چشم‌گیر تقاضا، مازاد تولید و فشارهای خارجی مواجه شده است.

نوسانات دلار، عامل تعیین‌کننده در رفتار بازار فولاد ایران

بازار داخلی ایران در این میان رفتاری محتاط و محافظه‌کارانه از خود نشان داده است. اگرچه نشانه‌هایی از هم‌راستایی با روند جهانی در برخی بخش‌ها مشاهده می‌شود، اما آنچه بیش از هر عامل خارجی بر رفتار بازار فولاد ایران اثر گذاشته، نوسانات نرخ ارز به‌ویژه دلار آزاد است. در روز جاری، نرخ دلار در بازار آزاد به ۱۰۵ هزارتومان رسید؛ سطحی که می‌تواند تأثیر تعیین‌کننده‌ای بر قیمت‌گذاری فولاد و مشتقات آن داشته باشد، حتی اگر بازار جهانی در وضعیت رکود باشد.

با وجود تحولات جهانی، داده‌های بازار امروز ایران نشان می‌دهد که نرخ میلگرد در بسیاری از مبادی فروش تغییری نکرده و شرکت‌ها ترجیح داده‌اند برای تصمیم‌گیری نهایی منتظر تثبیت شرایط بمانند. بااین‌حال، دو شرکت مهم یعنی فولاد امیرکبیر و فولاد ابهر با عقب‌نشینی قیمتی همراه شده‌اند و نشان داده‌اند که بازار بی واکنش نیز نخواهد ماند.

در سوی دیگر، بازار ورق سیاه نیز از تحولات جهانی بی‌تأثیر نبوده است. کارخانه فولاد مبارکه اصفهان، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول در کشور، امروز قیمت ورق سایز ۲۵۰۰×۱۲۵۰ خود را با کاهش ۳.۹ درصدی اعلام کرد و به ۴۴ هزار و ۵۵۰ تومان رساند؛ اقدامی که از هم‌راستایی با جریان بین‌المللی کاهش قیمت‌ها حکایت دارد. همان‌طور که در نمودار فوق ملاحظه می‌کنید قیمت ورق گرم فولاد مبارکه در سایز 1250*2500 در یک ماه اخیر مسیر متعادلی را پشت سر گذاشته بود اما تلاطماتی را بازه زمانی 16 فروردین تا 18 فروردین ماه تجربه کرد.

نشانه‌ های نگران‌کننده در پشت پرده آمارها

فراتر از اعداد و نمودارها، یک واقعیت تلخ در حال نمایان شدن است: اعتماد سرمایه‌گذاران به پایداری بازارهای کالایی به‌ویژه فولاد در حال تضعیف است. این عدم اطمینان نه‌تنها در چین، بلکه در سایر اقتصادهای نوظهور نیز قابل‌ردیابی است. افت حجم معاملات، افزایش فاصله قیمتی بین فروشنده و خریدار، و رشد رفتارهای انقباضی در سیاست‌گذاری صنعتی کشورها، همه نشانه‌هایی از انتقال بازار به فاز ریسک شدید است.

در چنین فضایی، واکنش کند یا محافظه‌کارانه بازار ایران شاید در کوتاه‌مدت بتواند ثباتی نسبی ایجاد کند، اما در میان‌مدت، بدون اصلاحات ساختاری و هوشمندسازی تصمیمات کلان اقتصادی، این بازار نیز به‌سرعت دچار فرسایش در اعتماد و انگیزه خواهد شد.

یک بحران جهانی با پیامدهای زنجیره‌ای

نکته‌ای که تحلیلگران بازارهای کالایی بر آن تأکید دارند، زنجیره‌ای بودن اثر بحران‌ها در بازارهای جهانی است. جنگ تجاری چین و آمریکا صرفاً یک درگیری دوجانبه نیست، بلکه موجی از اختلالات را در مسیر جریان کالا، زنجیره تأمین و حتی جریان نقدینگی در کشورهای مختلف به دنبال دارد. در واقع، آنچه امروز در بازار شانگهای دیده می‌شود، فردا می‌تواند در استانبول، بمبئی، یا حتی تهران اثر خود را بگذارد.

بازار فولاد ایران نیز هرچند با محدودیت‌های تجاری و ارزی همراه است، اما به دلیل وابستگی به واردات مواد اولیه، تجهیزات صنعتی و البته صادرات محصولات نیمه ساخته، به‌شدت از روندهای جهانی اثر می‌پذیرد. کافی است دلار صعودی شود یا مسیر صادرات محدودتر گردد تا قیمت‌ها در داخل هم تحت تأثیر قرار گیرند.

ثبات یا بحران؟

آنچه در حال حاضر بازار فولاد و آهن آلات ایران را در وضعیت تعلیق قرار داده، نه صرفاً نرخ دلار یا قیمت جهانی فولاد، بلکه ابهام نسبت به جهت‌گیری کلان اقتصاد ایران در ماه‌های آینده است. درصورتی‌که بازار ارز وارد فاز تثبیت شود، می‌توان انتظار داشت که بازار فولاد نیز آرام تر شود. اما در شرایطی که تنش‌های بین‌المللی، جنگ‌های تجاری، و نوسانات ارزی در کنار هم قرار می‌گیرند، هیچ بازاری از طوفان مصون نخواهد ماند.

در نهایت باید گفت، بازار فولاد ایران اکنون در مرز تصمیم‌گیری قرار دارد؛ تصمیمی که یا آن را وارد دوره‌ای از تعدیل قیمت و تعادل نسبی خواهد کرد، یا آن را به موج جدیدی از نوسانات و بی‌ثباتی‌ها سوق خواهد داد. در چنین شرایطی، تنها ابزارهای واقعی برای کنترل، سیاست‌گذاری شفاف، مدیریت نرخ ارز و البته رصد هوشمند بازارهای جهانی است.