ناودانی چیست و انواع آن

از جمله پروفیل‌های بازی که کاربرد فراوانی در ساخت پایه و قاب‌های سازه‌ها دارند ناودانی است.در این مطلب به  ناودانی چیست و انواع ناودانی می‌پردازیم. ناودانی صنعتی و ساختمانی یک پروفیل است که از نظر شکل هندسی شبیه U انگلیسی است. سطح مقطع ناودانی از یک جان به صورت افقی و دو بال به صورت عمودی تشکیل شده است. در این مقاله به بررسی انواع ناودانی، استانداردها و کاربردهای این پروفیل خواهیم پرداخت.

ناودانی چیست؟

ناودانی جنس‌های مختلفی دارد که از جمله می‌توان به نوع گالوانیزه، آلومینیوم و استنلس استیل اشاره کرد، البته در تولید این مقطع صنعتی و ساختمانی علاوه بر فولادهای کربنی و پوشش‌دار گالوانیزه از کامپوزیت‌های پلیمری، آلومینیوم، فولادهای ضدزنگ نیز می‌توان استفاده کرد. توجه داشته باشید که قیمت ناودانی در جنس‌های مختلف متفاوت است.

نوع آلومینیوم از نظر وزنی معمولا سبک‌تر است و قابلیت شکل‌پذیری استحکام تقریبا بالایی دارد. بیشترین کاربرد آن معمولا در ساخت چارچوب‌های در و پنجره، شاسی تریلرها و اسکلت سازه‌ها است و آلیا‌ژهای به کار رفته در آن معمولا در مجموعه سری ۶۰۰۰ قرار دارد. ابعاد استاندارد نوع استیل ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۴ و ۱۶ و ارتفاع‌های ۳۰ تا ۴۰ میلی‌متر تولید می‌شوند. علاوه بر این ناودانی از نظر شکل ظاهر در دو نوع ساده و مشبک قرار دارد، در ادامه به اختصار هر یک از آن‌ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
 

ناودانی یا همان پروفیل U شکل در اجناس مختلف گالوانیزه، آلومینیوم، فولادی، کامپوزیتی و... در دو حالت مشبک و ساده با استفاده از روش‌های فابریک و پرسی تولید و در صنایع مختلف از جمله ساختمان استفاده می‎‌شود.

انواع ناودانی

ناودانی بر اساس شکل ظاهری مثل ساده یا مشبک بودن بدنه، وزن، شکل سطح مقطع، کاربرد و نحوه تولید انواع مختلفی دارد که در ادامه به تفکیک توضیح داده خواهد شد.

انواع ناودانی بر اساس شکل ظاهری

همانطور که اشاره شد، این محصول از نظر ظاهر در دو نوع ساده و مشبک ارائه می‌شود. نوع ساده که اغلب در ساخت پل‌های باربر مورد استفاده قرار می‌گیرد، در سایزهای ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۴ و ۱۶ موجود است و در ارتفاع‌های متنوعی تولید می‌شود که معمولا بین ۳۰ تا ۴۰۰ میلی‌متر متغییر است. این نوع دو نوع صنعتی و ساختمانی دارد. شایان ذکر است که یکی از عوامل تعین نوع ناودانی وزن آن است؛ شما با استفاده از جدول وزن ناودانی می‌توانید وزن انواع ناودانی را محاسبه کنید. 
این در حالی است که نوع مشبک معمولا در تولید قفسه‌های فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تصویر زیر تفاوت این دو نوع ناودانی را نشان می‌دهد.

انواع ناودانی بر اساس شکل سطح مقطع

ناودانی را می‌توان از نظر شکل بال در یک دسته‌بندی دیگری قرار داد که عبارتند از UPE و UPN؛ تفاوت این دو نوع در شکل ظاهری بال‌ها است. بال‌های UPE، صاف بوده و به صورت موازی است در حالی که بال‌های نوع UPN مخروطی شکل است.
نوع دیگر نیز وجود دارد که ضخامت بیشتری داشته و از نظر وزنی نیز سنگین‌تر است که به آن ناودانی اروپایی یا UNP می‌گویند. این نوع معمولا در پروژه‌های بزرگ و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• ناودانی UPE: این نوع ناودانی با بال‌های صاف و موازی شناخته می‌شود که در مقایسه با سایر انواع ناودانی، از طراحی متقارن‌تری برخوردار است. به دلیل شکل خاص بال‌ها، ناودانی UPE در سازه‌هایی که نیاز به توزیع یکنواخت بار و استحکام بیشتر دارند، مانند پل‌سازی و ستون‌های مقاوم، به‌کار می‌رود.
• ناودانی اروپایی یا UNP: به این نوع UNP می‌گویند. این نوع ناودانی در مقایسه با سایر ناودانی‌های موجود در بازار وزن سنگین‌تری را دارد. کاربرد آن‌ها اکثرا در پروژه‌های صنعتی و بزرگ است. به این مورد توجه داشته باشید که این نوع ضخامت بیشتری دارد همین امر سبب گردیده تا نسبت به سایر نوع‌ها وزن بیشتری داشته باشد و نرخ این ناودانی‌ها نیز مانند سایر مقاطع فولادی به قیمت آهن کیلویی روزانه بستگی داشته و بر اساس آن تعیین می‌شود.

انواع ناودانی بر اساس روش تولید

ناودانی‌های مختلف روش‌ تولید متفاوتی از یکدیگر دارند. در این قسمت به توضیح دو روش متفاوت آن می‌پردازیم.

• ناودانی پرسی: این نوع با روش پرس ورق‌های فلزی تهیه می‌شود.
• ناودانی فابریک: برای این نوع، شمش فلزی مستقیما نورد گرم یا سرد شده و خروجی ناودانی است و البته ناودانی فابریک خود دو نوع نورد گرم و سرد دارد.
  تصویر زیر تفاوت شماتیک دو نوع فابریک و پرسی را نمایش می‌دهد.

ناودانی از نظر کاربرد هم انواع سبک و سنگین دارد که در ادامه توضیح داده خواهد شد:

انواع ناودانی براساس وزن 

اگر شما به این محصول نیاز پیدا کردید برای اینکه بتوانید انتخاب دقیق‌تری را داشته باشید قبل از خریداری باید مواردی را مدنظر قرار دهید از جمله اینکه، ناودانی سبک نیاز شما را رفع می‌کند یا سنگین. با داشتن اطلاع در این زمینه می‌توانید محصول مدنظر خود را گزینش نمایید.

• ناودانی سبک

به صورت متداول ناودانی‌ها به صورت سبک تولید می‌شوند. ناودانی سبک یعنی ناودانی که وزن آن از وزن تعریف شده در جدول استاندارد اشتال کمتر است. به عبارت ساده‌تر ابعاد و وزن این محصول با اندازه‌های ثبت شده در جدول مهندسی محاسباتی تطابقی ندارد. معمولا از میزان استاندارد در نظر گرفته شده کمتر است، به همین منظور به آن ناودانی سبک می‌گویند.

• ناودانی سنگین

ناودانی سنگین از لحاظ وزن و ابعاد تعریف شده کاملا با جدول اشتال برابر می‌باشد. به عبارتی این محصول براساس اندازه‌های ثبت شده در جدول محاسباتی تولید می‌شود.

 این محصول فولادی در تعدادی از کارخانه‌های داخلی کشور همچنین در برخی از کشورهای اروپایی تولید می‌شود. از ابزارهای بسیار دقیق که مورد استفاده طراحان، محاسبه‌گران و مهندسان ساختمانی قرار می‌گیرد جدول اشتال محصولات فولادی می‌باشد. استفاده از این جدول استاندارد سبب گردیده تا در محاسبات صرفه‌جویی شود، همچنین زمان محاسبات نیز کاهش یابد.

 پس در یک بیان کلی می‌توانیم این گونه بیان کنیم که ناودانی سبک و سنگین در ابعاد، وزن استانداردهای رعایت شده در زمان تولید، الگوی اشتال، قیمت و کاربرد محصول با یکدیگر تفاوت دارند. قیمت در نظر گرفته شده برای هر دو نوع سبک و سنگین نیز براساس معیارهایی مانند وزن، سایز و… سنجیده می‌شود. کارخانه‌هایی مانند شکفته، فایکو، ناب و… هر دو نوع این محصول را تولید می‌نمایند. اگر دوست دارید درباره تفاوت این دو نوع ناودانی بیشتر بدانید می‌توانید به مقاله ناودانی سبک و سنگین چه تفاوت‌هایی دارند؟ مراجعه کنید.

انواع ناودانی بر اساس کاربرد

ناودانی‌ها بر اساس کاربرد به چند دسته تقسیم می‌شوند. ناودانی ساختمانی برای اسکلت‌سازی و تقویت سازه‌های عمرانی به کار می‌رود، در حالی که ناودانی صنعتی در ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات کارخانه‌ها استفاده می‌شود. همچنین، ناودانی‌های خاص برای پروژه‌های عظیم و پیچیده مانند پل‌سازی و صنایع دریایی به‌کار گرفته می‌شوند.

استانداردهای ناودانی

همان‌طور که در بخش کاربردهای ناودانی بیان کردیم، این محصول فولادی از نظر کاربرد به دو صورت U و C تعریف شده است؛ به همین منظور دو استاندارد UPE و UPN را در نظر گرفته‌اند. اما تفاوت این دو استاندارد در بال‌های به کار رفته شده در هر یک از این دو مورد است.

 استاندارد UPE بال‌های موازی دارد و برای ناودانی C اختصاص پیدا کرده است در حالی که استاندارد UPN بال‌های مخروطی شکل دارد و برای ناودانی‌ U مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دو استاندارد در داخل کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 باید توجه داشته باشید که استانداردهای متفاوتی در کشورهای دیگر مدنظر قرار داده می‌شود که ما در این قسمت به دو مورد از آن اشاره می‌نماییم. استاندارد فرانسه NFA 45-255 و استاندارد DIN EN ISO 12944-3 برای ناودانی در نظر گرفته شده که در برابر خوردگی مقاوم می‌باشد.

اهمیت انتخاب دقیق ناودانی بر اساس جنس و ابعاد

ناودانی، انواع آن که بسته به کاربرد، شکل ظاهری و روش تولید متفاوت است، پرداختیم. این ابزار در صنعت ساختمان کاربرد فراوان دارد و از نظر کاربردی با نبشی و سپری قابل مقایسه است که در مقالات دیگر به آن اشاره شده. نکته‌ای که اهمیت دارد بحث انتخاب درست ناودانی از نظر جنس و ابعاد در کاربرد مدنظر است.