سقف کاذب چیست و انواع آن

سقف‌های کاذب معمولا به عنوان معماری داخلی ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند که زیبایی خاصی به نمای داخلی ساختمان‌ها می‌بخشند. این سقف‌ها در انواع مختلف موجودند که رابیتس، آلومینیوم، پی وی سی، شیشه و کامپوزیت را شامل می‌شود. در این مقاله ابتدا در مورد چیستی سقف کاذب و بخش‌های آن، سپس به معرفی انواع و در انتها کمی به مزایای این نوع از سقف‌ها می‌پردازیم.

سقف کاذب به عنوان یک سازه صنعت ساختمان و معماری، زیر سقف اصلی نصب می‌شود و انواع مختلفی مانند سقف کاذب رابیتس، آکوستیک، پی وی سی، آلومینیومی و… دارد. انتخاب یکی هرکدام از این محصولات، به کاربردشان از جنبه زیبایی- معماری و مزایای موردنظری همچون میزان جلوگیری از اتلاف انرژی صوتی یا گرمایی، بستگی دارد.

سقف کاذب چیست؟

سقف کاذب (Dropped ceiling) عنصری معماری در صنعت ساختمان است که به عنوان پوشش زیر سقف سازه‌ای یا همان سقف اصلی ساختمان اجرا می‌شود. این سقف علاوه بر پوشش‌دهی تاسیسات سقف اصلی، نقش‌های دیگری مانند جلوگیری از اتلاف انرژی و موارد مربوط به زیبایی معماری داخلی را نیز دارد و از بخش‌های مختلف میلگرد، نبشی، گچ‌کاری و… تشکیل شده که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.

قسمت‌های مختلف سقف کاذب

سقف کاذب از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که بسته به نوع سقف و محل کاربرد آن بعضی قسمت‌ها اضافه می‌شوند. اگر بخواهیم پیچیده‌ترین سقف کاذب را در نظر بگیریم از شش قسمت تشکیل می‌شود که به ترتیب زیر است:

1. میلگردهای عمودی و افقی: با توجه به جنس سقف اصلی که اگر بتنی و تیرچه بلوک است یا تیرآهن، میلگرد با سایز ۱۰ تا ۱۲ را به‌صورت عمودی به ترتیب قبل از بتن‌ریزی در فاصله یک متر از هم نصب می‌کنند یا به تیرآهن جوش می‌دهند. در این حالت میلگردهایی که با فاصله یک متر از هم هستند، سرشان برای راحتی مراحل نصب سقف کاذب خم می‌شود و میلگردهای افقی در این قسمت به صورت دو ردیف از راست و چپ به انتهای میلگردهای عمودی و خودشان متصل می‌شوند و شبکه‌ای از مستطیل‌های کوچک با ابعاد یکسان تشکیل می‌دهند؛ البته گاهی ممکن است به‌جای میلگردهای افقی از نبشی یا سپری نیز استفاده شود.
2. نبشی: بین دیوار و ساختار کلی سقف کاذب نبشی به وسیله میلگرد و یا گچ، نقش متصل کننده دیوار به سقف کاذب را دارد.
3. ورقه‌های آکوستیک: ورقه‌هایی به صورت پلاک چوبی، گچی و مقوایی (حالت مقوایی سوراخ‌ منظم دارد و سفید رنگ است) که برای ایزولاسیون و عایق صوتی استفاده می‌شود.
4. چوب‌های چهارتراش: این سازه به عنوان قسمت قبل از ورقه آکوستیک نصب می‌شود که از چوب‌های تراش خورده با ابعاد معین است؛ در دو مرحله از چوب‌های چهارتراش ساختمان‌سازی که در مرحله اول اتصال با سیم به نبشی و در مرحله دوم با میخ به چوب‌های سری اول است. باید توجه داشت که این قسمت در صورتی وجود دارد که قسمت آخر سقف کاذب ورقه آکوستیک باشد.
5. رابیتس: این سازه به عنوان قسمت قبل از گچ‌کاری نصب می‌شود که از شبکه فلزی توری مانند تشکیل شده و به میلگردهای افقی گفته شده وصل می‌شود. باید توجه داشت که این قسمت در صورتی وجود دارد که قسمت آخر گچ‌کاری باشد و نباید فاصل رابیتس از سقف اصلی زیاد باشد تا نمای سقف کاذب نامتوازن شود.                                                                                                     

    

   بیشتر بخوانید: رابیتس چیست و انواع آن

    

6. گچ‌کاری: برای گچ کاری از کچ و خاک برای محکم‌کاری و عبور از سوراخ‌های رابیتس استفاده کرده و می‌توان از لایه‌های یونولیتی یا قالب‌های گچی برای آخرین لایه‌های پوشش‌دهی استفاده کرد.

انواع سقف کاذب

سقف‌های کاذب با توجه به متغیرهای مانند هزینه، شرایط آب و هوایی، کاربردهای معماری و مواد استفاده‌شونده انواع مختلفی دارند ولی از نظر ساختاری به دو نوع تقسیم می‌شوند، مورد اول برای دسترسی به سقف اصلی نیاز به تخریب ندارد ولی در مورد دوم امکان‌پذیر نیست مگر با عملیات تخریب؛ در ادامه به انواع سقف کاذب که در این دو سری گنجانده شده است، پرداخته می‌شود.

سقف کاذب رابیتس و اندود

در سال‌های اخیر از سقف‌ کاذب رابیتس به میزان زیادی استفاده شده است. همان‌طور که گفته شد، رابیتس، ورق مشبکی بوده که به شبکه فرعی از طریق سیم‌های آرماتور وصل شده است. رابیتس‌ در دو شکل رابیتس مسطح (مورد استفاده در دهانه‌های کوچک) و رابیتس برجسته (مورد استفاده در دهانه‌های بزرگ) موجود است. 

نمایی از سقف کاذب رابیتس

سقف کاذب آکوستیک

هر جا صحبت از فضای پر سروصدا باشد، بهترین پیشنهاد بدون شک سقف کاذب آکوستیک است. سقف کاذب آکوستیک برای ایجاد نوعی ایزولاسیون صوتی استفاده می‌شود. آن را می‌توان از مواد اولیه‌ای مانند ورقه‌های مقوایی، پلاک‌های گچی و پارچه‌ها ایجاد نمود. استفاده از این سقف‌ها در مکان‌های عمومی مانند سینما، سالن‌های سخنرانی که نیاز به عایق صدا دارند، مناسب است. البته در مکان‌هایی که پژواک صدا خیلی مهم است، مانند استودیو ضبط صدا، علاوه بر ورقه‌های آکوستیک از ورقه آلومینیوم یا پشم شیشه استفاده می‌شود.

نمایی از سقف کاذب آکوستیک

سقف کاذب پی وی سی

پی وی سی از مصالح پرکاربرد در صنعت ساختمان‌سازی است و علت استفاده از آن، ارزان بودن و صرفه اقتصادی می‌باشد و به دلیل سرهم‌بندی شدن سریع آن، سرعت انجام کار را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. از مزایای آن نیز می‌توان به زیبایی اشاره نمود که نمای ساختمان‌ها را بسیار جذاب و دل‌نشین می‌کند.

سقف کاذب آلومینیوم

در این سقف‌ها از آلومینیوم به شکل تایل استفاده می‌شود، ابعاد آن ۶۰*۶۰ بوده و ممکن است به شکل مستطیل نیز باشد. بیش‌ترین کاربرد سقف کاذب آلومینیوم در مکان‌هایی است که نیاز به دسترسی به سقف دارند؛ از جمله مکان‌هایی که از این نوع از سقف‌ها استفاده می‌شود، می‌توان به آزمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، سالن فرودگاه‌ها و سایر اماکن عمومی اشاره کرد.

سقف کاذب قطعات پیش ساخته گچی

این سقف‌های کاذب هم معمولا از جنس آلومینیوم هستند و بر روی آلومینیوم عملیات گچ‌کاری صورت می‌گیرد. استفاده از این نوع از سقف‌ها دارای مزایایی است که در این قسمت به برخی از این موارد اشاره خواهیم نمود:

1.  این نوع از سقف‌های کاذب بسیار سبک می‌باشند به گونه‌ای که در تخمین‌های صورت گرفته وزن هر متر مربع، تقریبا ۱۵ تا ۱۸ کیلوگرم بوده است.
2. سرعت نصب این سقف‌ها بسیار بالاست.
3. استفاده از این نوع از سقف‌ها سبب می‌شود میزان حرارت و رطوبت محیط تنظیم گردد.
4. با قرارگیری در برابر نور خورشید، تغییری در رنگ آن‌ها مشاهده نمی‌شود.
5. قابلیت تعویض دارند.

سقف کاذب ترکیبی

اگر چندین سقف کاذب را در کنار هم اجرا نماییم با شکل‌های هندسی مختلفی روبه رو خواهیم شد که به آن‌ها سقف کاذب ترکیبی می‌گویند. استفاده از شیوه‌های متفاوت اجرا در این نوع از طراحی، تلالو و زیبایی خاصی به نمای درونی ساختمان‌ها می‌بخشد.

سقف کاذب گریلیوم

جنس این ورق‌ها از  آلومینیوم و ورق آلیاژی است. این سقف‌های کاذب با نام سقف باز نیز شناخته شده‌اند. بعد از اجرای این سقف‌ها خانه‌هایی به شکل مربع و مستطیل رویت می‌شود که به حالت پیوسته کنار هم قرار گرفته‌اند؛ توجه داشته باشید که هیچ حفاظی در داخل یا پشت این سقف‌ها وجود ندارد و به راحتی می‌توان پشت سقف‌ها را دید. این عامل دلیلی شده تا پشت سقف‌ها را با رنگ مشکی رنگ‌آمیزی می‌نمایند تا جلوه خوبی به تصویر کشیده شود.

نمایی از سقف کاذب گریلیوم

سقف کاذب تصویردار یا آسمان نما

این نوع از سقف‌ها طرحی جدید برای زیباسازی دکوراسیون داخلی هستند. در واقع ترکیبی از سقف کاذب مشبک و آسمان که از جمله مزایای این سقف‌ها، ضد زنگ بودن آن‌ها است. از بیش‌ترین کاربرد آن‌ها می‌توان به استفاده در لابی هتل‌ها و مجتمع‌های مسکونی اشاره کرد.

مزایای سقف کاذب

استفاده سقف‌های کاذب امروزه بسیار رایج شده و معماران در طراحی‌های خود از آن‌ها استفاده می‌کنند. این سقف‌ها توجه زیادی در معماری را به خود جلب کرده‌اند، طوری که طراحان به منظور ایجاد فضایی زیبا و مطلوب در داخل خانه‌ها و اماکن عمومی از آن‌ها استفاده می‌کنند. در این قسمت به برخی از مزایای استفاده از سقف‌های کاذب اشاره خواهیم نمود:

• کاهش انتقال حرارت به بیرون یا از درون ساختمان
• حداقل رسانی انتقال انرژی صوتی و ایزولاسیون ساختمان نسبت به صدا
• ایجاد فضایی زیبا و مدرن در طرح داخلی خانه
• دسترسی آسان به تاسیسات زیر سقف
• طول عمر و اجرای آسان بالا

نتیجه‌گیری

سقف‌های کاذب در انواع مختلفی مانند رابیتس، آکوستیک، پی وی سی، آلومینیوم، پیش‌ساخته گچ، ترکیبی و گریلیوم موجود هستند که هریک از آن‌ها ساختار و مزایای خاص خود را دارند. استفاده از سقف‌های کاذب در مقایسه با سقف‌های معمولی از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه بوده و همچنین زیبایی دل‌نشینی به اماکن می‌بخشند. بنابراین می‌توان گفت تا حد امکان بهتر است از سقف‌های کاذب برای بهبود معماری داخلی ساختمان‌ها استفاده شود.