افتتاح طرح انتقال آب دریای عمان؛ نفس تازه برای صنعت فولاد فلات مرکزی
به گزارش آهن آنلاین، صنعت فولاد ایران طی سالهای اخیر با مجموعهای از چالشهای ساختاری و محیطی دستبهگریبان بوده است؛ از محدودیت منابع آبی و خشکسالیهای مکرر گرفته تا فشارهای محیطزیستی و نوسانات انرژی، همه این عوامل ریسک توقف خطوط تولید و کاهش ظرفیت کارخانهها را به یک نگرانی دائمی تبدیل کرده است. صنایع فولادی استانهای مرکزی کشور، ازجمله اصفهان و یزد که بخش قابلتوجهی از تولید فولاد ایران را بر دوش دارند، همواره در معرض تهدید کمبود آب قرار داشتهاند و برنامهریزی بلندمدت برای توسعه ظرفیت تولید در این مناطق بهدلیل محدودیت منابع آب، به چالشی جدی تبدیلشده است. در چنین شرایطی، افتتاح رسمی طرح انتقال آب دریای عمان به فلات مرکزی، بهعنوان یکی از بزرگترین و پیچیدهترین پروژههای زیرساختی کشور، امید تازهای به امنیت آبی و توسعه پایدار صنعت فولاد ایران داده است. این طرح نهتنها دسترسی صنایع به منابع پایدار آب را تضمین میکند، بلکه مسیر توسعه صنعتی و استقرار ظرفیتهای جدید را نیز در قلب فلات مرکزی باز میکند. کارشناسان معتقدند که این پروژه میتواند نقطه عطفی در تاریخ مدیریت منابع آبی صنایع کشور باشد و راه را برای کاهش فشارهای زیستمحیطی و اجتماعی باز کند.
پروژهای که معادله آب صنایع را تغییر میدهد
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاستجمهوری، این طرح عظیم طی دو سال و با هزینهای بالغبر ۳۵ هزار میلیارد تومان و مشارکت عمده کارخانه فولاد مبارکه اصفهان اجراشده و اکنون با تکمیل خط ۸۰۰ کیلومتری آن از سیرجان تا اصفهان، جریان آب پایدار دریای عمان به قلب صنعتی کشور رسیده است. دستاورد نخست این پروژه، قطع وابستگی صنایع اصفهان (بهویژه فولاد مبارکه) از حوضه آب زایندهرود است؛ حوضهای که سالهاست زیر فشار برداشتهای کشاورزی، خشکسالی و تنشهای محیطزیستی، دیگر توان تعریفشده سابق را ندارد. با آغاز انتقال آب شوردهزداییشده از جنوب به مرکز، بخشی از فشار تاریخی بر زایندهرود برداشته میشود و صنایع کلیدی استان اصفهان که بهدلیل کمبود آب بارها با کاهش ظرفیت یا توقف خطوط روبهرو شده بودند، اکنون امکان برنامهریزی بلندمدت تولید را پیدا میکنند.
پزشکیان: باید از مسیر علمی و توسعه محور به جنگ کمآبی برویم
مسعود پزشکیان در مراسم افتتاح این پروژه با قدردانی از تمامی متصدیان، تأکید کرد که دولت در ماههای گذشته جلسات متعدد کارشناسی برای حل بحران کمآبی در مرکز و سایر نقاط کشور برگزار کرده و این روند همچنان ادامه خواهد داشت. رئیسجمهور با بیان اینکه «مشکل آب با نگاه جزیرهای و تصمیمات مقطعی حل نمیشود»، اعلام کرد که استفاده از توان دانشگاهیان و متخصصان برای تدوین راهحلهای پایدار ضروری است. وی همچنین اشاره کرد که بخشی از حل ریشهای معضل آب، انتقال بارگذاریهای صنعتی و جمعیتی به سواحل جنوبی کشور است؛ رویکردی که میتواند مسیر توسعه صنعتی ایران را در دهه آینده متحول کند.
پیامدهای این طرح برای صنعت فولاد ایران
پروژه انتقال آب دریای عمان فقط یک طرح زیربنایی برای اصفهان نیست؛ در حقیقت، این پروژه نقشه جدید امنیت آبی صنعت فولاد ایران را ترسیم میکند. ازآنجاکه بیش از ۶۰ درصد تولید فولاد کشور در فلات مرکزی قرار دارد، محدودیتهای آبی همواره یکی از بزرگترین ریسکهای عملیاتی کارخانهها بوده است. در سالهای گذشته، بارها صنایع فولادی بهدلیل بحران آب یا محدودیتهای محیطزیستی، با کاهش برنامهریزیشده ظرفیت مواجه شدند؛ اتفاقی که نهتنها از سودآوری شرکتها کاست، بلکه بازار داخلی و صادراتی را نیز تحتفشار قرار داد. اکنون با ورود آب پایدار به منطقه مرکزی، سه تحول بزرگ رخ خواهد داد:
- کاهش ریسک توقف یا کاهش تولید در واحدهای فولادی
خطوط تولید فولاد، خصوصاً واحدهای احیای مستقیم، ازجمله صنایع آببر محسوب میشوند. هرگونه محدودیت در تأمین آب، مستقیم و فوری بر حجم تولید آهن اسفنجی، گندله و سایر آهن آلات اثر میگذارد. انتقال آب دریا این ریسک را به حداقل میرساند و شرکتهای بزرگ و متوسط فولادی را از نگرانیهای مداوم نسبت به کمبود آب نجات میدهد.
- امکان برنامهریزی توسعهای پس از سالها توقف
در سالهای اخیر، عمده طرحهای توسعه فولادی در مرکز کشور با محدودیت محیطزیستی مواجه شدند. سازمان محیطزیست و وزارت نیرو بهدلیل بحران زایندهرود با هر نوع توسعه جدید مخالفت میکردند؛ اما با اجرای این طرح، انتظار میرود بسیاری از پروژههای توسعهای که سالها معطلمانده بودند، دوباره در دستور کار شرکتها قرار گیرند. بهعبارتدیگر، این طرح فقط یک اقدام حمایتی نیست، بلکه مسیر توسعه بلندمدت صنعت فولاد را باز میکند.
- کاهش تنش اجتماعی و محیطزیستی در حوضه زایندهرود
یکی از مهمترین اثرات جانبی این پروژه، کاستن از فشار برداشتهای صنعتی از زایندهرود است. سالها اعتراضات کشاورزان و فعالان محیطزیست، صنایع بزرگ استان را زیر سؤال برده بود. اکنونکه بخش قابلتوجهی از نیاز صنایع از مسیر انتقال آب دریای عمان تأمین میشود، امکان بهبود وضعیت رودخانه و کاهش تنشهای اجتماعی وجود دارد؛ موضوعی که میتواند به ثبات بیشتر فعالیت واحدهای صنعتی کمک کند.
تغییری که تنها آغاز یک مسیر بزرگتر است
هرچند طرح انتقال آب دریای عمان یک گام مهم در تثبیت امنیت تولید فولاد در فلات مرکزی محسوب میشود، اما اظهارنظر رئیسجمهور درباره ضرورت انتقال بارگذاریهای صنعتی به سواحل جنوبی، نشانهای است از تغییر راهبرد کلان توسعه صنعتی ایران. کارشناسان معتقدند که در دهه آینده، صنایع آببر مانند فولاد، پتروشیمی و پالایشگاهی باید به سمت مناطقی با دسترسی مستقیم به منابع آبی پایدار حرکت کنند. بااینحال، برای دهه جاری که بیش از ۷۰ درصد ظرفیت فولاد ایران در مناطق مرکزی مستقر است، این پروژه یک ضرورت حیاتی بود و اکنون میتواند صنعت فولاد ایران را از تهدید کمآبی به سمت فرصت توسعه هدایت کند.
