روش های محاسبه پرت میلگرد

در هر پروژه ساختمانی، محاسبه دقیق پرت میلگرد یک فاکتور حیاتی برای مدیریت اقتصادی و بهینه‌سازی مصرف است. این محاسبات مستقیماً بر روی قیمت میلگرد و درنهایت، کل بودجه ساخت تأثیر می‌گذارد. پرت میلگرد به بخشی از آرماتور گفته می‌شود که در فرآیند برش، خم‌کاری و اجرا، غیرقابل‌استفاده‌شده و به‌صورت ضایعات باقی می‌ماند. کنترل این ضایعات نه‌تنها در کاهش هزینه‌ها مؤثر است، بلکه نشان‌دهنده مدیریت قوی و برنامه‌ریزی دقیق در پروژه می‌باشد. البته امروزه با توجه به نوسانات مداوم قیمت میلگرد، ضایعات یک ضرورت انکارناپذیر است.

چرا محاسبه پرت میلگرد اهمیت دارد؟

همان‌طور که گفتیم محاسبه دقیق پرت میلگرد تأثیر مستقیم و قابل‌توجهی بر کنترل هزینه‌ها و بهینه‌سازی مصرف منابع دارد. در ادامه به دلایل اهمیت این محاسبه اشاره می‌شود:

• کنترل دقیق هزینه‌ها: هر متر از میلگردی که به‌درستی محاسبه نشود، به ضایعات تبدیل‌شده و به معنای از دست دادن سرمایه است. با محاسبه پرت، می‌توان برآورد واقعی‌تری از مقدار میلگرد موردنیاز ارائه داد و از افزایش غیرمنتظره هزینه‌ها جلوگیری کرد.
• بهینه‌سازی مصرف منابع: امروزه بهینه‌سازی مصرف منابع و حرکت به‌سوی ساخت‌وساز پایدار یک ضرورت است. محاسبه پرت میلگرد نه‌تنها به نفع اقتصاد پروژه است، بلکه مسئولیتی زیست‌محیطی محسوب می‌شود.

• برنامه‌ریزی دقیق‌تر: برآورد دقیق از میزان میلگرد موردنیاز و مقدار پرت احتمالی، به برنامه‌ریزی بهتر برای مراحل مختلف پروژه کمک شایانی می‌کند. این موضوع از توقف کار به‌دلیل کمبود مصالح جلوگیری کرده و روند پروژه را تسریع می‌بخشد.
• کاهش ضایعات و سود بیشتر

توجه‌به این نکته ضروری است که قیمت ضایعات آهن همیشه به‌مراتب کمتر از قیمت میلگرد نو است. بنابراین، کاهش پرت به‌معنای حفظ ارزش سرمایه و افزایش سوددهی پروژه است.

روش‌های محاسبه پرت میلگرد

توجه‌به کاربرد میلگرد در بخش‌های مختلف سازه ازجمله فونداسیون، ستون‌ها، تیرها و دال‌ها، روش‌های محاسبه پرت باید با دقت و متناسب با نوع پروژه انتخاب شوند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین روش‌های محاسبه می‌پردازیم:

• محاسبه دستی: در این روش، طول موردنیاز برای هر کاربرد میلگرد در قطعات مختلف محاسبه و با درنظرگرفتن طول استاندارد شاخه‌های میلگرد، میزان برش و پرت تعیین می‌شود. این روش برای پروژه‌های کوچک مناسب است ولی احتمال خطای انسانی درآن وجود دارد.
• روش درصدی: این روش تجربی براساس تجربیات گذشته انجام می‌شود. در این روش، درصدی از کل وزن میلگرد موردنیاز برای هر کاربرد میلگرد به‌عنوان پرت در نظر گرفته می‌شود. این روش سریع و ساده است اما دقت کمتری دارد و بیشتر برای برآوردهای اولیه مناسب می‌باشد.
• روش نرم‌افزاری: استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی، دقیق‌ترین روش برای محاسبه پرت میلگرد است. این نرم‌افزارها با درنظر گرفتن تمام پارامترهای مؤثر ازجمله طول استاندارد شاخه‌ها و کاربرد میلگرد، بهینه‌ترین حالت ممکن را محاسبه می‌کنند.
• روش ترکیبی: در این روش که برای پروژه‌های بزرگ توصیه می‌شود، با ترکیبی از روش‌های فوق اجرایی می‌شود. محاسبات اولیه با نرم‌افزار انجام‌شده و سپس نتایج براساس تجربه و شرایط اجرایی اصلاح می‌شوند. این روش بالاترین دقت ممکن را ارائه می‌دهد و امکان مدیریت بهینه منابع را فراهم می‌کند.

آشنایی با نرم‌افزار محاسبه پرت میلگرد

نرم‌افزارهای محاسبه پرت میلگرد، بااستفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، فرآیند برش شاخه‌های استاندارد میلگرد را برای تولید قطعات موردنیاز، بهینه‌سازی می‌کنند. این نرم‌افزارها با دریافت ابعاد و تعداد قطعات، بهترین ترکیب برش را ارائه می‌دهند تا حداقل میزان ضایعات ایجاد شود. این بهینه‌سازی مستقیماً در کاهش قیمت میلگرد مصرفی پروژه مؤثر است.

مقدار استاندارد پرت میلگرد چقدر است؟

مقدار استاندارد پرت میلگرد معمولاً بین ۳ تا 10 درصد از کل وزن میلگرد مصرفی در پروژه در نظر گرفته می‌شود. این مقدار بستگی به عوامل مختلفی دارد. در پروژه‌های معمولی با طراحی و اجرای مناسب، این مقدار در حد 3 درصد قابل‌کنترل است. اما در پروژه‌های پیچیده با نقشه‌های مفصّل و خم‌کاری زیاد، ممکن است به 5 درصد یا کمی بیشتر برسد. مقادیر بالاتر از 10 درصد معمولاً نشان‌دهنده ضعف در مدیریت اجرا یا برنامه‌ریزی برش میلگردها است.

فروش پرتی میلگرد به‌عنوان ضایعات

پرتی‌های میلگرد معمولاً به‌عنوان ضایعات آهنی به فروش می‌رسند. این ضایعات شامل قطعات کوتاه، بریده‌ها و میلگردهای تغییر شکل یافته است که قابل‌استفاده در سازه نیستند. قیمت ضایعات آهن معمولاً به‌مراتب کمتر از میلگرد نو است و براساس عیار فولاد، وزن و نوسانات بازار تعیین می‌شود. این قیمت می‌تواند بین 30 تا 50 درصد قیمت میلگرد نو باشد. فروش پرتی میلگرد اگرچه بخشی از هزینه‌های سوخته شده را جبران می‌کند، اما هیچ‌گاه توجیه‌کننده پرت‌دهی بالا نیست. بنابراین تمرکز اصلی باید بر کاهش پرت باشد، نه فروش آن با قیمت ضایعات آهن.

چگونه پرتی میلگرد را به حداقل برسانیم؟

برای کاهش پرت میلگرد، سه راهکار اصلی وجود دارد: اول اینکه برنامه‌ریزی و بهینه‌سازی برش بااستفاده از نرم‌افزارهای تخصصی انجام شود. این نرم‌افزارها با محاسبه دقیق الگوی برش، ضایعات را به حداقل می‌رسانند. دوم بایستی آموزش نیروی انسانی و نظارت بر اجرای صحیح برش و خم‌کاری ضروری است. وجود کارگران مجرب با دقت بالاتر، خطاهای عملیاتی را کاهش می‌دهد. سوم اینکه مدیریت انبار و خرید هوشمند شامل نگهداری صحیح میلگردها و سفارش طول‌های مناسب از کارخانه هم در این راستا مفید است. این کار از ضایعات ناشی از حمل‌ونقل و انبارداری نامناسب جلوگیری می‌کند.