افت ۲۸ درصدی سودآوری صنعت فولاد در تابستان ۱۴۰۴
به گزارش آهن آنلاین؛ سودآوری صنعت فولاد ایران در تابستان ۱۴۰۴ با افتی معنادار همراه شد. بر اساس داده‌های منتشرشده از صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی فعال در زنجیره فولاد، مجموع سود خالص این شرکت‌ها از ۲۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال در بهار به ۱۶ هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال در تابستان کاهش یافت؛ به عبارتی سودآوری کل صنعت فولاد در فصل گرم سال، حدود ۲۸ درصد کاهش داشته است. این افت در حالی رقم خورده که بازار جهانی فولاد در ماه‌های اخیر نیز شرایط مطلوبی نداشته و قیمت‌های پایه در چین و آسیای شرقی در مسیر نزولی قرارگرفته‌اند. درنتیجه، فشارهای هم‌زمان از دو سمت داخلی و خارجی، حاشیه سود تولیدکنندگان ایرانی را به پایین‌ترین سطح در ماه‌های اخیر رسانده است.
رکورد زیان‌دهی در برخی شرکت‌های فولادی متوسط
گزارش‌ها نشان می‌دهد تعدادی از شرکت‌های تولیدی متوسط در این زنجیره، زیان‌هایی فراتر از انتظار ثبت کرده‌اند. در برخی موارد، افت سود خالص این شرکت‌ها به بیش از ۱۰۰ درصد رسیده است؛ به این معنا که نه‌تنها سودآوری خود را ازدست‌داده‌اند، بلکه به مرحله زیان‌دهی رسیده‌اند. در مقابل، شرکت فولاد هرمزگان جنوب عملکردی مثبت از خود نشان داده و به‌عنوان استثنایی در میان شرکت‌های فولادی، موفق به ثبت بیشترین رشد سود خالص در تابستان شده است. تحلیلگران معتقدند کنترل بهتر هزینه‌های انرژی، بهره‌وری بالاتر خطوط احیا و صادرات مستمر در ماه‌های خرداد تا شهریور، از عوامل کلیدی این رشد بوده است.
افت ۴۰ درصدی سود صنعت نسبت به سال گذشته
بررسی تطبیقی عملکرد شرکت‌های فولادی نشان می‌دهد که مجموع سودآوری صنعت در فصل تابستان ۱۴۰۴، نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود ۴۰ درصد کمتر بوده است. این اختلاف قابل‌توجه، حاکی از فشاری مزمن بر ساختار هزینه و درآمد فعالان زنجیره فولاد کشور است. شرکت فولاد مبارکه اصفهان که همواره به‌عنوان شاخص‌ترین بازیگر این صنعت شناخته می‌شود، در گزارش خود از کاهش ۳۲ درصدی سود خالص تابستانی خبر داده است. این افت، تصویری روشن از روند کلی بازار ارائه می‌دهد؛ جایی که حتی بزرگ‌ترین کارخانه‌های فولادی ایران نیز از موج کاهش سودآوری در امان نمانده‌اند.
چهار عامل اصلی افت سودآوری صنعت فولاد
کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار فولاد، دلایل این افت سودآوری را در چهار محور اصلی خلاصه می‌کنند:
- محدودیت‌های برق در تابستان
با آغاز فصل گرم و افزایش مصرف خانگی، بسیاری از واحدهای تولید فولاد کشور با محدودیت‌های شدید برق مواجه شدند. قطعی‌های مکرر باعث کاهش تولید و افزایش بهای تمام‌شده هر تن فولاد شد. در برخی واحدها، ظرفیت تولید به کمتر از ۵۰ درصد کاهش یافت.
- افزایش هزینه‌های انرژی
در ماه‌های اخیر، قیمت گاز طبیعی و برق صنعتی در کشور افزایش‌یافته است. فولادسازان که به‌شدت به انرژی وابسته‌اند، درنتیجه با رشد هزینه‌ها روبه‌رو شده‌اند. این افزایش به‌ویژه برای واحدهایی که از فناوری‌های قدیمی‌تر استفاده می‌کنند، فشار مضاعفی ایجاد کرده است.
- افزایش قیمت مواد اولیه به‌ویژه کنسانتره و گندله
رشد قیمت سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله در بازار داخلی، ناشی از محدودیت عرضه و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، بخش دیگری از فشار را متوجه فولادسازان کرده است. از سوی دیگر، برخی شرکت‌های معدنی باهدف حفظ سود خود، نرخ‌های فروش را بالابرده‌اند و همین مسئله به کاهش حاشیه سود فولادی‌ها انجامیده است.
- افت قیمت جهانی فولاد
بازار جهانی فولاد در تابستان امسال تحت تأثیر رکود ساخت‌وساز در چین و کاهش تقاضا در بازار اروپا قرار گرفت. شاخص قیمت شمش فولاد صادراتی ایران نیز در همین دوره بین ۴۰ تا ۵۰ دلار در هر تن کاهش یافت. کاهش قیمت تیرآهن و سایر مقاطع فولادی در بازار جهانی در حالی رخ‌داده که هزینه تولید داخلی روندی صعودی داشته است و همین اختلاف، فشار زیادی بر سودآوری شرکت‌های ایرانی وارد کرده است.
بحران انرژی؛ حلقه مفقوده رقابت‌پذیری
تحلیلگران معتقدند بحران انرژی در ایران، به یکی از عوامل ساختاری و پایدار در کاهش رقابت‌پذیری صنعت فولاد تبدیل‌شده است. کمبود گاز در زمستان و برق در تابستان، عملاً امکان برنامه‌ریزی پایدار را از شرکت‌ها سلب کرده و بر تولید مستمر سایه انداخته است. براساس داده‌های برخی نهادهای صنعتی، طی دوازده ماه گذشته، فولادسازان تنها در یک ماه توانسته‌اند بدون وقفه انرژی، تولید مداوم داشته باشند. این وضعیت نه‌تنها بر سودآوری داخلی اثرگذار است، بلکه اعتبار صادراتی ایران در بازارهای منطقه‌ای را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
وابستگی به بازارهای خارجی و ریسک نوسانات جهانی
در کنار چالش‌های انرژی و مواد اولیه، وابستگی بخش قابل‌توجهی از صادرات فولاد ایران به بازارهای خاص – ازجمله چین، عمان، امارات و هند ریسک‌پذیری صنعت را بالابرده است. کاهش تقاضا در این کشورها یا تغییر در سیاست‌های تجاری آن‌ها، می‌تواند به‌سرعت بر حجم صادرات ایران اثرگذار باشد. هم‌زمان برخی گزارش‌ها از هند حاکی از نارضایتی تولیدکنندگان پلت داخلی از رشد واردات محصولات فولادی ایرانی است. این وضعیت می‌تواند زمینه را برای سیاست‌های ضد دامپینگ یا محدودیت‌های وارداتی فراهم کند و چالش‌های تازه‌ای پیش‌روی صادرکنندگان ایرانی بگذارد. به‌طور‌کلی در صنعت فولاد ایران، تصویری از تشدید فشار هزینه‌ها و کاهش بازدهی اقتصادی را ترسیم می‌کند. افت تولید به‌دلیل محدودیت‌های انرژی، افزایش بهای مواد اولیه و رکود جهانی فولاد، مجموعه عواملی بوده‌اند که باعث شده‌اند تابستان امسال برای فولاد ایران، فصلی داغ با سرمای سود باشد. بازگشت پایداری به صنعت فولاد کشور نیازمند اصلاحات عمیق در زیرساخت انرژی، ثبات در سیاست‌های صادراتی و ایجاد زنجیره‌ای هماهنگ میان بخش‌های معدنی و فولادی است؛ در غیر این صورت، کاهش سودآوری به روندی ساختاری در اقتصاد فولاد ایران تبدیل خواهد شد.
