چرا اوراق مرابحه ارزی بهترین انتخاب برای صنعت فولاد است؟
به گزارش آهن آنلاین، صنعت فولاد ایران به نقطه‌ای حساس رسیده که مجموعه‌ای از چالش‌های ساختاری، مالی و زیرساختی آینده این صنعت مادر را تهدید می‌کند. در ماه‌های اخیر، بار دیگر بحران نقدینگی و محدودیت‌های ناشی از ناترازی انرژی، واحدهای تولیدی فولاد را با دشواری‌های جدی در تأمین سرمایه در گردش مواجه کرده است.
ویژگی خاص فولاد به عنوان صنعتی انرژی‌بر، صادرات‌محور و نیازمند فناوری‌های روز، آن را بیش از دیگر صنایع در معرض فشار کمبود منابع مالی و ارزی قرار داده است. این در حالی است که نیاز این صنعت به تأمین مالی ارزی برای خرید تجهیزات، مواد اولیه و توسعه صادرات بیش از گذشته احساس می‌شود. از سوی دیگر، افزایش فشارهای تورمی، نوسانات نرخ ارز و محدودیت‌های نقل‌وانتقال مالی، ابزارهای سنتی تأمین مالی را ناکارآمد کرده و فعالان فولادی را در جست‌وجوی راهکارهای نوین به تکاپو واداشته است.
کارشناسان اعتقاد دارند یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که می‌تواند همسو با شرایط روز اقتصاد ایران و نیازهای خاص صنعت فولاد طراحی و عملیاتی شود، اوراق مرابحه ارزی است؛ ابزاری که ضمن تأمین سرمایه مورد نیاز بنگاه‌های بزرگ صنعتی، امکان پوشش ریسک ارزی و ایجاد شفافیت مالی را فراهم می‌آورد. در حالی که بسیاری از صنایع با مشکلات مشابه دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ اما فولاد به دلیل سهم ۱۰ درصدی در صادرات غیرنفتی کشور، اشتغال مستقیم و غیرمستقیم صدها هزار نفر، و وابستگی شدید به واردات تجهیزات و الکترود گرافیتی، بیش از هر حوزه دیگری نیازمند این ابزار مالی است.
تضمین منابع ارزی پایدار و کاهش وابستگی به تسهیلات بانکی
اوراق مرابحه در قالب واقعی، توسط بانک مرکزی، بانک‌ها و صندوق توسعه ملی برای تامین مالی پروژه‌هایی مانند «نورد گرم ۲» فولاد مبارکه عرضه شده‌اند. این اوراق چهار ساله با نرخ سود اسمی ۶ درصد و امکان بازپرداخت سالانه سود و بازپرداخت اصل در پایان دوره تعریف می‌شوند.
برای پروژه نورد گرم ۲، مرحله اول انتشار به ارزش ۱۱۰ میلیون یورو آغاز و مرحله دوم ۹۰ میلیون یورو در دستور کار قرار دارد تا منابع ۲۰۰ میلیون یورویی برنامه‌ریزی‌شده محقق شود. این روش برای صنعت فولاد اهمیت دوچندان دارد زیرا پروژه‌های توسعه‌ای فولادی، مانند طرح‌های گندله‌سازی، آهن اسفنجی و واحدهای نورد، به سرمایه‌های ارزی هنگفت و بلندمدت نیاز دارند که با تسهیلات ریالی یا بانکی قابل پوشش نیست.
جذابیت سرمایه‌گذاری؛ تضمین سود و اطمینان شرکتی
یکی از بزرگ‌ترین مزایای اوراق مرابحه ارزی، تضمین سود مشخص از ابتدا و جذابیت برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار و نهادی مانند صندوق‌های بازنشستگی است. سرمایه‌گذاران، به‌واسطه نرخ سود معین و تضمین صندوق توسعه ملی به عنوان پذیره‌نویس نهایی، با خاطری آسوده به خرید اوراق تشویق می‌شوند. این ویژگی برای صنعت فولاد که همواره با ریسک‌های ناگهانی مانند قطعی گاز و برق، نوسان قیمت جهانی شمش و محدودیت‌های صادراتی مواجه است، اهمیت بالاتری دارد زیرا سرمایه‌گذاران نیازمند اطمینان از بازگشت سرمایه در شرایط پرریسک هستند.
پاسخ به نیاز پروژه‌های عظیم فولادی با ابزار مالی مناسب
صنعت فولاد، با سرمایه‌گذاری‌های کلان توسعه‌ای مانند پروژه نورد گرم ۲ که با تولید سالانه ۴.۲ میلیون تن کلاف گرم، افزایشی معادل ۹۴۲ میلیون دلار در صادرات و حدود ۱۸۷ میلیون دلار سود خالص برای کارخانه فولاد مبارکه فراهم می‌کند، نیازمند ابزارهای تامین مالی در ابعاد بالا و با ساختار بلندمدت است. افزون بر فولاد مبارکه، شرکت‌هایی همچون کارخانه فولاد خوزستان، ذوب‌آهن اصفهان و فولاد هرمزگان نیز برای توسعه واحدهای پایین‌دستی، پروژه‌های احیا و سرمایه‌گذاری‌های صادرات‌محور خود، نیاز مبرمی به چنین اوراقی دارند.
ابزار مالی اسلامی؛ هم‌راستا با اهداف توسعه اقتصادی
اوراق مرابحه نه تنها تامین مالی بلکه هم‌خوان با نظام مالی اسلامی است. این ابزار نوعی قرارداد خرید و فروش است که در عین اجتناب از ربا، امکان تامین مالی سریع را فراهم می‌آورد. این ابزار در بازارهای مالی اسلامی و بورس‌های بین‌المللی مانند ترکیه، امارات، بریتانیا و هنگ‌کنگ نیز فعال است. استفاده از این ابزار در صنعت فولاد ایران، که از یک‌سو نیازمند جذب سرمایه‌گذار خارجی و از سوی دیگر مقید به الزامات شرعی در تأمین مالی داخلی است، می‌تواند پلی میان بازارهای جهانی و اقتصاد داخلی ایجاد کند.
ظرفیت بالا و چشم‌انداز گسترده انتشار اوراق
طبق اعلام بانک مرکزی، برنامه‌ریزی برای انتشار تا سقف ۲ میلیارد یورو اوراق مرابحه ارزی در سال جاری انجام شده است؛ بخشی از آن از طریق مشارکت صندوق توسعه ملی، بخشی از طریق سپرده‌گذاری ارزی و بخشی از طریق پیش‌فروش ارز محقق خواهد شد. این ظرفیت انتشار به‌ویژه برای پروژه‌های زنجیره فولاد، از استخراج سنگ‌آهن تا تولید محصولات نهایی، حیاتی است و می‌تواند خلأ سرمایه‌گذاری در حلقه‌های میانی زنجیره مانند کنسانتره و آهن اسفنجی را نیز پر کند. در شرایط کنونی اقتصاد ایران، که فشارهای ارزی و منابع بانکی محدود فضای تولید را تنگ کرده‌اند، اوراق مرابحه ارزی به عنوان یک ابزار پایدار، فرصت مناسبی برای تامین مالی پروژه‌های کلان فولادی فراهم آورده است. این ابزار ضمن فراهم کردن منابع ارزی بلندمدت با بازپرداخت منعطف، جذابیت سرمایه‌گذاری را افزایش داده و فشار بر دولت و بانک‌ها را کاهش می‌دهد.
بدین ترتیب، صنعت آهن آلات به‌واسطه سرمایه‌گذاری‌های سنگین، جایگاه در صادرات غیرنفتی و ضرورت تحقق رشد پایدار، بیش از هر زمان دیگری نسبت به سایر صنایع نیازمند این ابزار مالی نوین است.
