بررسی وضعیت بورس کالا در 4 ماهه اول 1404
به‌گزارش آهن‌آنلاین؛ در سال جاری، بازار بورس کالا با ثبات نسبی همراه بوده و تنها نوسانات جزئی نرخ فولاد از دهه دوم اردیبهشت تا امروز مشاهده شده است. بررسی شاخص معاملات شمش بلوم در این بازار، نشان می‌دهد که قیمت این محصول بدون لحاظ مالیات ارزش‌افزوده، در حدود 29 تا 29 هزار تومان به‌ازای هرکیلوگرم نوسان داشته و در بازه نسبتا آرامی قرار گرفته است. پس از پایان تعطیلات نوروزی و بازگشایی بازار، هیجان اولیه فروکش کرد و از دهه دوم اردیبهشت تاکنون، دامنه قیمتی شمش بلوم تقریبا ثابت باقی مانده است. علیرغم برخی تغییرات کوچک قیمت، شاهد ثبات قابل‌توجه در این بازه هستیم که نشان‌دهنده کنترل بازار و کاهش نوسانات لحظه‌ای است.
تعدادی از عوامل کلیدی در حفظ این آرامش نقش داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین این عوامل، تشدید نظارت‌های مالیاتی و راه‌اندازی سامانه‌های متعدد برای رصد مالیات بر ارزش‌افزوده بوده است. به همراه این اقدامات، جرائم سنگینی برای موارد مشکوک وضع شد؛ این وضعیت باعث شد نقدینگی سفته‌بازان به‌طور چشمگیری از بازار فولاد و آهن آلات خارج شود و این خروج نقدینگی یکی از دلایل اصلی شکستن روند صعودی و مهار نوسانات غیرعادی بود.
در کنار آثار مالیاتی، رکود شدید در بخش ساخت و ساز نیز ادامه‌دار بوده است. کاهش مستمر تقاضای مصرفی داخلی، به‌ویژه در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی، جمع تقاضا را تضعیف کرده و با کم‌رمق شدن بخش تقاضای واقعی، قیمت‌ها به ثبات رسیده‌اند. این روند رکودی، در کنار رکود بازارهای صادراتی فولاد، به‌ویژه در کشورهایی که با رقابت منفی و تعرفه‌های بالا مواجه هستند، مقدار بیشتری به تحلیل بازار و ساکن ماندن قیمت‌ها کمک کرده است.
همزمان با رخدادهای نام برده، صادرات فولاد نیز به‌دلیل محدودیت انرژی در داخل کشور و کاهش تولید دچار اختلال شد. هرچند افت تولید در حجم صادرات موثر است، اما تقاضای پایین خارجی و چالش‌های رقابتی، باعث شد این کاهش تولید در قیمت داخلی تاثیر چشمگیری نگذارد. بلکه به‌طور عمده کاهش حجم صادرات، سودآوری شرکت‌های بزرگ با محوریت صادرات را تحت فشار قرار داد و موجب شد بخش زیادی از ظرفیت‌ها بدون استفاده بمانند.
نوسان محدود و پژواک رکود ساخت‌وساز
به‌طور کلی چهار عامل به‌صورت مشترک در وضعیت بازار فولاد در ابتدای سال 1404 تا کنون اثرگذار بوده است که مورد اول می‌توان به شدت گرفتن ممیزی مالیاتی و جرائم مرتبط اشاره کرد و در ادامه خروج سفته‌بازان بازار و مورد سوم رکود تمام‌عیار در ساخت‌وساز و مصرف داخلی، و عامل چهارم نیز شرایط نامساعد بازارهای صادراتی فولاد که سبب شد بازار شمش بلوم بورس کالا در بازه 29 تا 29 هزار و 500 تومان به‌ازای هرکیلوگرم تومان باقی بماند و از التهاب‌ها در امان باشد. اگرچه این دامنه قیمتی نسبتا ثابت بوده، اما وضعیت کنونی بیانگر رکود قابل‌توجه و غیرفعالی بازار است. از سوی دیگر، دولت در طول این مدت با اجرای برخی بسته‌های حمایتی ویژه برای صنایع ذیل بورس کالا سعی کرد رونق را به این بازار بازگرداند. ولی چنین اقدامات حمایتی در شرایط رکودی کنونی، فقط تاثیری محدود بر نوسانات قیمتی داشته و نتوانسته است مسیر بازار را به شکلی پایدار تغییر دهد.
در نهایت، با توجه به ادامه محدودیت‌های انرژی و افت تولید که تازه موجب کاهش صادرات شده‌اند، اگرچه احتمال دارد پرونده کاهش قیمت یا افزایش ناگهانی باز هم وجود داشته باشد، اما تا زمانی که تقاضای داخلی و خارجی در وضعیتی متزلزل قرار دارند، وضعیت بازار فولاد متعادل خواهد ماند. چنین ثبات قیمتی به‌نوعی برای صنایع مصرف‌کننده فولاد مطلوب است، اگرچه کارخانه های فولادی بیشتر تحت فشارهای سودآوری هستند.
به‌طور کلی، وضعیت بازار کالا و فولاد در بورس کالا از اردیبهشت تا امروز، الگویی از سکون قیمتی در میان نوسانات محدود را نشان می‌دهد. این سکون تحت تاثیر مداخله سخت‌گیرانه مالیاتی، بسته‌شدن راه‌های سفته‌بازی، رکود داخلی و خارجی و محدودیت‌های انرژی بوده است. در حالی که گام‌هایی برای کمک به تولیدکنندگان برداشته شده، اما نتیجه نهایی پایان رکود نیست و شرایط همچنان شکننده است. ادامه این روند مستلزم هماهنگی سیاست‌های مالی، صنعتی و صادراتی است تا تعادل پایدارتر و فعالیت بیشتر در بلندمدت به‌دست آید.
