میلگرد تیرچه چیست و چه نقشی در سازه دارد؟
- اجزای اصلی تیرچه و محل قرارگیری انواع میلگرد
- بهترین نوع میلگرد برای تیرچه ازنظر جنس و استاندارد
- انتخاب بهترین سایز میلگرد برای تیرچه
- معیارهای مهم در انتخاب میلگرد مناسب برای تیرچه
- جدول سایز و وزن میلگرد مناسب برای تیرچه‌های متداول
- تفاوت میلگرد تیرچه دستی با تیرچه کارخانه‌ای
- میلگرد تیرچه چه تاثیری بر مقاومت نهایی سقف دارد؟
- نکات مهم در خرید میلگرد برای تولید تیرچه
- بهترین میلگرد برای تیرچه کدام است؟
مهندسان و ساختمان‌سازان برای مقاوم‌سازی ساختمان‌‌ها از مصالح و مقاطع مختلفی نظیر میلگرد، بتن و تیرچه استفاده می‌کنند. تیرچه به‌عنوان نوعی سازه پیش‌ساخته در احداث سقف تیرچه بلوک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سازه، ترکیبی از بتن و خرپای فلزی است؛ قسمت خرپای تیرچه بتنی را هم میلگردهای فولادی تشکیل می‌دهند. بنابراین، میلگردها نقش اساسی در ساخت تیرچه دارند. ازاینرو، میلگرد تیرچه بایستی باکیفیت باشد تا بتواند مقاومت سازه را افزایش دهد. به‌طورکلی، به میلگردهای مصرفی در ساخت تیرچه، میلگرد تیرچه گفته می‌شود. این میلگرد باید براساس شرایط آب و هوایی پروژه انتخاب شود؛ برای نمونه در مناطق مرطوب باید مقاوم‌ترین میلگرد را بکار گرفت.
اجزای اصلی تیرچه و محل قرارگیری انواع میلگرد
در ابتدا بهتر است با اجزای اصلی تیرچه و محل قرارگیری انواع میلگرد آشنا شوید. از اجزای اصلی تیرچه می‌توان به میلگرد کششی پایین، میلگردهای عرضی و فشاری و همین‌طور زیگزاگ اشاره کرد. این اجزای سازنده باعث مقاوم‌سازی سازه در برابر عوامل محیطی آسیب‌زا مانند باد و باران می‌شوند. در ادامه با هر یک از آن‌ها به‌صورت مختصر و مفید آشنا خواهید شد:
- میلگرد کششی پایین
اصولا، میلگرد یا فولادهای زیرین تعبیه‌شده در تیرچه را عضوی کششی می‌دانند. میلگرد کششی پایین به‌صورتی طراحی شده است که توانایی تحمل بارهای وارده بر خود را دارد. درواقع، عضو کششی باعث می‌شود که تیرچه در پروسه لنگر خمشی در برابر فشار کششی تحمل لازم را داشته باشد و دچار شکست نشود.
- میلگردهای عرضی و فشاری
میلگرد فشاری یکی از اعضای مهم تیرچه است که از آن با نام بال فوقانی هم یاد می‌کنند. بال فوقانی، وزن تیرچه را در حین حمل‌ونقل تحمل کرده و پایداری خود را تا رسیدن بتن به مرز 75 درصد از دست نمی‌دهد. درکل، میلگردهای عرضی و فشاری مانند مدل کششی در برابر بارهای زنده و مرده به‌خوبی تاب می‌آورند.
- زیگزاگ یا خرپایی
میلگرد زیگزاگ یا خرپایی باعث مهار آرماتورهای زیرین و فوقانی می‌شود و آن‌ها را متصل می‌کند. نتیجه استفاده از میلگرد خرپا، افزایش چشمگیر مقاومت کششی و فشاری آرماتور است. ضمن اینکه معمولا ارتفاع خرپای تیرچه را حدود 16 سانتی‌متر درنظر می‌گیرند.
بهترین نوع میلگرد برای تیرچه ازنظر جنس و استاندارد
امکان استفاده از انواع میلگرد آجدار در تیرچه وجود دارد؛ اما در این زمینه عملکرد بعضی از آن‌ها بهتر است. ضمنا، در زمان انتخاب میلگرد برای تیرچه بایستی به شرایط سازه هم توجه داشته باشید. حال اینکه بهترین نوع میلگرد برای تیرچه ازنظر جنس و استاندارد کدام است؟ را در قسمت زیر توضیح داده‌ایم.
- میلگرد A3، A2، A1 یا A4؟
از بین میلگرد ساده A1 و میلگردهای آجدار A2، A3 و A4 باید گفت که مدل‌های آجدار برای اجرای تیرچه مناسب هستند. از بین میلگردهای آجدار نیز معمولا گرید A2 و A3 را جهت اجرای تیرچه انتخاب می‌کنند. درکل، بهترین میلگرد ازنظر جنس و استاندارد برای تیرچه گریدهای A2 و A3 هستند.
- تفاوت میلگرد ساده و آجدار در کاربرد تیرچه
براساس ضوابط اجرای تیرچه نباید از میلگرد ساده در تیرچه استفاده کرد؛ بنابراین، مدل ساده کاربردی در این زمینه ندارد. در طرف مقابل، میلگردهای آجدار همان‌طورکه اشاره شد، بیشترین کاربرد را دارند. درواقع، میلگردهای آجدار A2 و A3 نقش کلیدی را در تیرچه ایفا می‌کنند.
انتخاب بهترین سایز میلگرد برای تیرچه
انتخاب بهترین سایز میلگرد برای تیرچه یکی دیگر از موضوعات مهم در این زمینه است. معمولا سایز یا شماره میلگرد برای تیرچه را بسته‌به شرایط پروژه از سایز 8، 10 یا 12 میلی‌متری در نظر می‌گیرند. درکل، هرچقدر دهانه تیرچه بیشتر باشد، باید به‌سراغ میلگردهایی با شماره بالاتر رفت. درادامه سه تیرچه بتنی معمولی، تیرچه کرومیت و تیرچه صنعتی را بررسی کرده‌ایم:
- تیرچه بتنی معمولی (خانگی)
تیرچه بتنی معمولی، یکی از محبوب‌ترین تیرچه‌های دنیای ساخت‌وساز است که با نام تیرچه بلوک هم شناخته می‌شود. تیرچه بتنی یا همان تیرچه بلوک اغلب به‌شکل پیش‌ساخته است و اجزای اصلی آن را میلگرد و بتن تشکیل می‌دهند. شماره میلگرد مناسب برای آن هم به مواردی همچون میزان مقاومت بتن، طول دهانه و بار وارده بستگی دارد. بااین‌حال، معمولا حداقل سایز میلگردهای کششی و فشاری آن، 8 میلی‌متر بوده و برای میلگردهای مهاری یا همان زیگزاگی هم بایستی حداقل سایز 6 میلی‌متر را در نظر گرفت.
- تیرچه کرومیت یا پیش‌تنیده
تیرچه کرومیت یا پیش‌تنیده، که نام دیگر آن، تیرچه فلزی است برای اسلکت فلزی مورداستفاده قرار می‌گیرد. اجزای اصلی این تیرچه شامل نبشی و ورق فولادی می‌شود. بعلاوه تیرچه کرومیت سه قسمت اصلی ازجمله بخش فوقانی، میانی و تحتانی دارد. این تیرچه نیازمند بتن کمی است و به‌راحتی نصب می‌شود. البته نصب تیرچه کرومیت هزینه‌بر است و به تخصص مربوطه نیاز دارد. درمجموع، این نوع تیرچه مقاومت بی‌نظیری به سازه می‌بخشد و برای سقف‌های بزرگ با متراژ زیاد مناسب است.
- تیرچه‌های صنعتی یا سوله
تیرچه صنعتی، یکی دیگر از تیرچه‌های مورداستفاده در صنعت ساخت‌وساز است که اجزای آن را میلگردهای ضخیم تشکیل می‌دهند. این تیرچه باتوجه‌به ساختاری که دارد می‌تواند بارهای سنگین را به‌خوبی تحمل کند. تیرچه صنعتی باتوجه‌به ویژگی‌هایش در ساخت پل‌ها، اسکله‌ها، انبارها و پارکینگ‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. بعلاوه با این تیرچه می‌توان کیفیت سازه را بهبود بخشید و سرعت اجرای کار را افزایش داد. افزون‌براین، نصب و حمل تیرچه صنعتی راحت است و درکل، با سرعت مطلوبی اجرا می‌شود.
معیارهای مهم در انتخاب میلگرد مناسب برای تیرچه
با انتخاب میلگرد مناسب برای تیرچه می‌توان به افزایش کیفیت پروژه امیدوار بود. برای این منظور، باید به خصوصیات میلگرد و شرایط کلی پروژه توجه داشت و درنهایت، بهترین میلگرد تیرچه را خریداری کرد. دراین‌راستا، معیارهای مهم در انتخاب میلگرد مناسب برای تیرچه را برشمرده‌ایم:
- مقاومت کششی و تسلیم
میلگرد مورداستفاده در تیرچه بایستی مقاومت کششی و تسلیم بالایی داشته باشد تا درصورت اعمال فشار آسیب نبیند. درواقع، میلگردهای فولادی همواره در معرض بارهای برگرفته از فشار و کشش هستند و بایستی توانایی مقابله با آن‌ها را داشته باشند. درغیراین‌صورت، احتمال تخریب سازه بر اثر بارهای وارده وجود دارد.
- خم‌پذیری
داشتن خاصیت انعطاف‌پذیری و خم‌پذیری در میلگرد تیرچه اهمیت زیادی دارد. درواقع، میلگردهای مصرفی در تیرچه‌ها بایستی تا حدی منعطف باشند و افت تیرچه را تحمل نمایند. این خاصیت به‌اندازه مقاومت میلگرد مهم است و بر کیفیت نهایی تیرچه تاثیر بسزایی می‌گذارد.
- چسبندگی با بتن
چسبندگی با بتن یکی از مهم‌ترین معیارها در انتخاب میلگرد است. منظور از چسبندگی، برقراری ارتباط خوب میان بتن و میلگرد بوده که سطح آن بر ایجاد ترک‌ها تاثیر می‌گذارد. هرچقدر میزان چسبندگی به بتن بهتر باشد به همان اندازه احتمال ترک‌خوردگی کاهش می‌یابد.
- تاثیر شرایط اقلیمی بر انتخاب میلگرد
در زمان انتخاب میلگرد به شرایط اقلیمی پروژه دقت داشته باشید. برای مثال، اگر سازه در معرض رطوبت و عوامل محیطی مخرب قرار دارد، بهتر است از میلگردهای گالوانیزه استفاده کنید. میلگرد گالوانیزه به‌لطف داشتن پوشش روی مقاومت خوبی در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی دارد.
جدول سایز و وزن میلگرد مناسب برای تیرچه‌های متداول
سایز و وزن میلگرد به‌عنوان دو تا از فاکتورهای مهم در زمان خرید بر کیفیت کلی پروژه تاثیر می‌گذارند. ازاینرو، باید مناسب‌ترین سایز و وزن میلگرد را برای کاربرد موردنظر خود انتخاب کرد. دراین‌راستا، جدول سایز و وزن میلگرد مناسب برای تیرچه‌های متداول آورده شده است:
تفاوت میلگرد تیرچه دستی با تیرچه کارخانه‌ای
تیرچه کارخانه‌ای که نام اصلی آن، تیرچه صنعتی است با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین توسط ماشین‌آلات موجود در کارخانه‌ها ایجاد می‌شود. تیرچه دستی یا تیرچه سنتی را هم، همان‌طورکه از نامش پیداست، به‌شکل دستی و با تکنیک‌های قدیمی می‌سازند. در قسمت زیر، به تفاوت میلگرد تیرچه دستی با تیرچه کارخانه‌ای پرداخته شده است:
- تفاوت اجرایی
تیرچه کارخانه‌ای یا تیرچه صنعتی با متریال مرغوب به‌صورت مدرن اجرا می‌شود؛ به‌همین‌خاطر، دقت بالاتری دارد و یکنواختی آن کاملا محسوس است. درطرف‌دیگر، تیرچه دستی یا سنتی به‌دلیل تولید دستی دقت کمتری دارد. درکل، دقت در جوش دستی کمتر است و بالطبع، کیفیت پایین‌تری هم در اجرا دارد.
- کنترل کیفیت
تیرچه کارخانه‌ای یا تیرچه صنعتی کنترل کیفیت بهتری دارد و به‌دلیل اجرای حرفه‌ای‌تر به تقویت مقاومت و پایداری سازه کمک می‌کند. این قابلیت‌های ارزنده باعث شده ساختمان‌سازان تمایل بیشتری به‌استفاده از تیرچه کارخانه‌ای داشته باشند. درمقابل، کنترل کیفیت در تیرچه دستی به‌سطح مدل کارخانه‌ای نمی‌رسد و استفاده از آن با ریسک بیشتری همراه است.
- تفاوت در هزینه و صرفه‌جویی
قیمت تیرچه دستی به خاطر نیاز به نیروی انسانی بیشتر و دستمزدهای بالای آن‌ها و ازطرفی، هزینه الکترود و... بالاتر از تیرچه کارخانه‌ای است. درمقابل، قطر میلگردها در تیرچه کارخانه‌ای تا حدی کاهش می‌یابد که این موضوع به صرفه‌جویی در هزینه‌های نهایی کمک می‌کند. درمجموع، هزینه تیرچه کارخانه‌ای ارزان‌تر از مدل دستی است و انتخاب آن باعث صرفه‌جویی در منابع مالی می‌شود.
میلگرد تیرچه چه تاثیری بر مقاومت نهایی سقف دارد؟
میلگرد تیرچه به‌عنوان یکی از اجزای اصلی سقف تیرچه بلوک تاثیر بسزایی بر مقاومت نهایی آن می‌گذارد. باتوجه‌به این موضوع، باید در تخمین تعداد صحیح میلگردهای تیرچه کوشید و مقاومت‌ترین آن‌ها را انتخاب کرد. درواقع، بتن به تنهایی قادر به تامین مقاومت سقف نیست و به مقطع فولادی مستحکمی مانند میلگرد نیاز دارد. میلگردهای فولادی با تقویت بتن به افزایش مقاومت کلی سقف کمک می‌کنند. برهمین‌اساس، سقف‌هایی که با میلگردهای فولادی باکیفیت ایجاد شده‌اند، مقاومت مثال‌زدنی دارند. درکل، میلگرد تیرچه از المان‌هایی است که بیشترین تاثیر را بر میزان دوام و استقامت سقف‌ها می‌گذارد و پایداری را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد.
نکات مهم در خرید میلگرد برای تولید تیرچه
قبلا اشاره شد که در زمان خرید میلگرد برای تولید تیرچه بایستی به مشخصات فنی مقطع و شرایط اقلیمی پروژه توجه داشت. حال علاوه‌بر این موارد، چندین نکته دیگر نیز وجود دارد که در اینجا به آن‌ها پرداخته‌ایم. سایر نکات مهم در خرید میلگرد برای تولید تیرچه عبارتند از:
- نحوه شناسایی میلگرد استاندارد
برای تولید تیرچه نیاز به وجود میلگردهای استاندارد است. به‌عبارتی، برای ساخت تیرچه بایستی میلگردهای اصل و استاندارد خریداری کرد؛ وگرنه احتمال کاهش کیفیت کار وجود دارد. از راه‌های شناسایی میلگرد استاندارد می‌توان به‌وجود نماد اختصاری حک‌شده بر روی مقطع و مناسب بودن طول و وزن آن اشاره کرد. میلگردهای استاندارد اغلب در طول 12 متری تولید می‌شوند و وزن آن‌ها با وزن جدول اشتال همخوانی دارد.
- بررسی برند، آنالیز و اصالت محصول
نکته بعدی، بررسی و توجه‌به برند، آنالیز و اصالت محصول است. میلگرد مورداستفاده در تیرچه بایستی تولید شرکت معتبری باشد. برندهای مطرح این حوزه باتوجه‌به استانداردهای بین‌المللی اقدام به تولید میلگرد تیرچه می‌کنند؛ به‌همین‌خاطر، کیفیت مقاطع فولادی آن‌ها بالا است. همچنین، میلگردهای استاندارد دارای برگ آنالیز یا گواهی کنترل کیفیت هستند. به‌این‌ترتیب، در زمان خرید میلگرد تیرچه نسبت به شرکت تولیدکننده، آنالیز و اصالت آن اطلاع حاصل نمایید.
- انتخاب تامین‌کننده معتبر
نکته آخر، انتخاب تامین‌کننده معتبر است. مراکز فروش مقاطع فولادی که اعتبار لازم را دارند، هرگز میلگرد تقلبی و بی‌کیفیت در اختیار مشتریان خود قرار نمی‌دهند. این مراکز از پارامترهای استاندارد میلگرد به‌خوبی باخبر هستند و کارشناسان مجربی استخدام کرده‌اند. بنابراین، با مراجعه به واحدهای فروش و تامین‌کنندگان معتبر می‌توان از کیفیت بالای میلگردهای تیرچه اطمینان حاصل کرد و بهترین‌ها را برای پروژه‌های خود سفارش داد.
بهترین میلگرد برای تیرچه کدام است؟
اینکه بهترین میلگرد برای تیرچه کدام است؟ به وضعیت پروژه و منطقه اجرای آن بستگی دارد. درکل، برای تیرچه بایستی از میلگردهای آجدار استفاده کرد؛ زیرا مقاومت بهتری نسبت به میلگرد ساده دارند و پایداری آن‌ها بهتر است. از میان میلگردهای آجدار هم معمولا از گریدهای A2 و A3 استفاده می‌کنند. ازطرفی، چنانچه منطقه اجرای تیرچه شرایط آب و هوایی ناپایداری دارد، بهتر است از میلگرد تیرچه مقاوم‌تری استفاده کرد؛ در این زمینه بهترین گزینه قطعا میلگرد گالوانیزه است. از سایر مواردی که در زمان انتخاب میلگرد تیرچه باید توجه داشت می‌توان به شرکت تولیدکننده، داشتن برگ آنالیز، اصالت کالا و خرید از تامین‌کننده معتبر اشاره کرد. با خرید میلگردهای درجه یک می‌توان تیرچه‌های مقاومی را ساخت و باعث مقاومت فوق‌العاده سازه شد.
