کشف قیمت یا تحمیل قیمت؟ بحران اعتماد در بازار آهن آلات
به‌گزارش آهن آنلاین؛ در ماه‌های اخیر، بازار آهن‌آلات ایران که برای مدتی در رکودی خفیف اما مقاوم به سر می‌برد، اکنون نشانه‌هایی از بیداری و آغاز یک روند صعودی را نشان می‌دهد. بررسی دقیق داده‌های معاملات بورس کالا و بازار آزاد نشان می‌دهد که محصولاتی مانند میلگرد، که تا چند هفته پیش به‌واسطه رکود تقاضا و عدم قطعیت در سیاست‌گذاری‌های کلان، دچار ثبات قیمتی شده بودند، اکنون در مسیر رشد آرام اما مستمر قرار گرفته‌اند.
آغاز این روند را می‌توان هم‌زمان با تحولات ژئوپلیتیکی اخیر و اثرگذاری مستقیم آن بر هزینه‌های حمل و نقل، مواد اولیه و البته جو روانی بازار دانست. افزایش ناگهانی قیمت‌ها در روزهای ابتدایی بحران، گرچه پس از آرام‌تر شدن فضا کمی تعدیل شد، اما عملاً کف قیمتی جدیدی را برای میلگرد و سایر محصولات پایه‌ریزی کرد که تا به امروز نیز حفظ شده است. این موضوع نشان می‌دهد که بازار تمایل دارد به تدریج از وضعیت رکود فاصله بگیرد، هرچند هنوز به مرحله جهش قیمتی نرسیده است.
بازی پنهان میان تیرآهن و میلگرد
یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال حیاتی‌ترین متغیرهای این روزهای بازار آهن‌آلات، کشف قیمت میلگرد براساس معاملات تیرآهن است؛ موضوعی که به‌شدت از سوی نوردکاران مورد انتقاد قرار گرفته است. به باور بسیاری از فعالان بخش خصوصی، کشف قیمت میلگرد با اتکا به تیرآهن، ساختار قیمت‌گذاری را دچار اعوجاج می‌کند و فشار مضاعفی را بر تولیدکنندگانی وارد می‌سازد که تنها در بخش میلگرد فعالیت دارند.
میلگرد و تیرآهن از نظر فنی، بازار هدف، حجم تولید، و ظرفیت جذب‌شان متفاوت هستند و هم‌پوشانی کامل ندارند. وقتی بورس کالا، قیمت یک محصول را مبنای قیمت‌گذاری محصول دیگر قرار می‌دهد، در واقع نوعی میان‌بر قیمتی را پیاده‌سازی می‌کند که نتیجه آن کاهش رقابت‌پذیری و زیان‌دهی واحدهای کوچک‌تر خواهد بود. بسیاری از نوردکاران هشدار داده‌اند که این سازوکار، عملاً به نفع شرکت‌های بزرگ خصولتی است که در کل زنجیره فولاد از سنگ‌آهن تا محصول نهایی، دارای مالکیت هستند و می‌توانند با بازی در یک حلقه از زنجیره، سایر بازیگران را از بازار خارج کنند.
تابستانی متفاوت برای قیمت‌ها
از نظر تاریخی، فصل تابستان برای بازار آهن‌آلات به‌طور سنتی با افزایش تقاضا همراه است؛ این روند از نیمه خرداد آغاز می‌شود و با افت عرضه به دلیل محدودیت‌های انرژی، شدت می‌گیرد. امسال نیز نشانه‌های تکرار این الگو به‌وضوح دیده می‌شود. قیمت تیرآهن از نیمه اردیبهشت به‌طور مداوم افزایش یافت و در برخی ابعاد شاهد رشد بیش از یک میلیون تومانی برای هر شاخه بوده‌ایم. میلگرد نیز در همین بازه زمانی جهش قیمتی حدوداً ۵ هزار تومانی را تجربه کرده است. این افزایش‌ها نه‌تنها در بازار آزاد، بلکه در معاملات بورس کالا نیز قابل مشاهده است و گویای انتقال تدریجی بازار از فاز رکود به فاز صعودی است.
اما تفاوت امسال با سال‌های گذشته در آن است که اکنون بازار با عوامل چندگانه‌ای روبه‌روست که هریک به‌تنهایی می‌توانند معادله را به‌هم بزنند: از نرخ ارز گرفته تا چالش‌های حمل‌ونقل، مداخلات غیرضروری در مکانیسم‌های بازار، و البته افزایش فعالیت‌های سفته‌بازانه در بخش‌هایی از زنجیره فولاد.
سایه سنگین مواد اولیه و دغدغه‌های عرضه
در حالی‌که محصولات نهایی در مسیر رشد قیمتی قرار گرفته‌اند، وضعیت مواد اولیه در بالادست به‌گونه‌ای دیگر است. سنگ‌آهن و کنسانتره در هفته‌های گذشته با کاهش چشمگیر حجم معاملات و ثبات نسبی قیمت مواجه شده‌اند. این پدیده که از آن به‌عنوان «دوگانگی بازار» یاد می‌شود، نشان می‌دهد که تقاضا هنوز به‌طور کامل در بازار نهایی تثبیت نشده و بخشی از بدنه بازار همچنان در تردید به‌سر می‌برد.
تولیدکنندگان بزرگ به‌ویژه در زنجیره بالادست، نسبت به آینده کوتاه‌مدت بازار بدبین هستند و همین موضوع موجب شده تا حجم عرضه کاهش یابد. اگرچه در پایین‌دست شاهد فشار خرید هستیم، اما نبود اطمینان در مورد ثبات سودآوری، بازیگران بازار را محتاط نگه داشته است. بنابراین، هرگونه تحلیل درباره آینده بازار آهن آلات باید با لحاظ‌کردن این دوگانگی شکل بگیرد؛ بازاری که در سطح مصرف‌کننده نهایی در حال بیدار شدن است اما هنوز در زنجیره تأمین به خواب رفته باقی مانده است.
