آیا افت قیمت آهن آلات موقتی است؟
به گزارش آهن آنلاین؛ نشست اخیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، بار دیگر آینه‌ای شد از تضادها، دغدغه‌ها و بی‌پاسخی‌ها. جایی که تولیدکنندگان درباره کاهش فروش، افزایش موجودی انبارها و سخت‌تر شدن مسیر صادرات سخن گفتند، اما از سوی سیاست‌گذار یا متولی مستقیم، نه پاسخ قانع‌کننده‌ای آمد و نه نشانی از اصلاح فوری سیاست‌ها دیده شد. آنچه در این نشست بیش از هر چیز به چشم آمد، شکل‌گیری اجماعی ضمنی میان تولیدکنندگان درباره ناکارآمدی نظام فعلی قیمت‌گذاری، دخالت‌های دستوری در عرضه و تقاضا، و سیاست‌های ارزی مبهم بود که مسیر فروش داخلی و صادراتی را برای فعالان صنعت مسدود کرده است.
در همین راستا، واکنش بیکن به جلسه انجمن فولاد نیز حائز اهمیت بود. تحلیلگران این مؤسسه به صراحت اعلام کردند که نظام چندلایه و متضاد سیاست‌گذاری در بازار ایران، امکان تحلیل دقیق را از فعالان خارجی سلب کرده و عملاً مسیر سرمایه‌گذاری را مبهم و پرریسک ساخته است. در گزارشی که هم‌زمان با نشست انجمن منتشر شد، بیکن هشدار داد که اگر تعادل در زنجیره تأمین و تقاضای فولاد برقرار نشود و نظام ارزی شفاف‌سازی نگردد، خروج سرمایه از این بازار تشدید خواهد شد. نکته مهم‌تر آنکه بیکن برخلاف برخی نگاه‌های خوش‌بینانه داخلی، چشم‌انداز صادرات فولاد ایران را در نیمه نخست ۲۰۲۵ نه‌تنها رو به رشد ندانست، بلکه احتمال کاهش آن را نیز بالا ارزیابی کرد؛ به‌ویژه در سایه تحولات منطقه‌ای و محدودیت‌های جدید حمل‌ونقل.
رکود در سطح عرضه و تقاضا
بازار آهن آلات همچنان در شرایطی به‌سر می‌برد که نه از طرف تقاضا فشاری وارد می‌شود و نه در سمت عرضه انگیزه‌ای برای رقابت وجود دارد. نبود پروژه‌های عمرانی جدید، رکود ساختمانی عمیق و کاهش توان خرید مصرف‌کننده نهایی، باعث شده که تقاضا به‌شدت محدود باقی بماند. از سوی دیگر، تولیدکنندگان به دلیل افزایش هزینه‌های انرژی، دستمزد و مواد اولیه، چاره‌ای جز حفظ قیمت‌های بالا ندارند، هرچند در عمل قادر به فروش گسترده نیستند. نتیجه این تعادل ناپایدار، بازاری است که در ظاهر آرام به‌نظر می‌رسد اما در بطن خود، انباشت بحران و فرسایش بنیه مالی بازیگران را تجربه می‌کند.
نوسان محدود، سیگنال متناقض
در سومین بخش از تحلیل، باید به بررسی تغییرات قیمتی در بازار آزاد و بورس کالا پرداخت. قیمت میلگرد در بازار آزاد نوساناتی در محدوده ۲۹,۰۰۰ تا ۳۰,۵۰۰ تومان را تجربه کرد، بی‌آن‌که جهت مشخصی را دنبال کند. قیمت تیرآهن نیز در اغلب مبادی فروش تقریباً ثابت باقی مانده و تغییر محسوسی نسبت به هفته گذشته نداشته است. در بورس کالا اما، شمش بلوم در قیمت‌هایی نزدیک به ۲۱,۵۰۰ تومان عرضه شد ولی استقبال چندانی از آن به عمل نیامد. نکته مهم آنکه معاملات مقاطع طویل فولادی نیز با رکود نسبی همراه بود و تنها در موارد خاصی چون ورق گرم، به‌واسطه کاهش نسبی عرضه، شاهد رقابت‌های خفیف بودیم.
این وضعیت بیانگر آن است که بازار هنوز نتوانسته سیگنال روشنی از سیاست‌گذار دریافت کند. نه از سوی بانک مرکزی سیاست ارزی مشخصی ارائه شده، و نه وزارت صمت یا بورس کالا توانسته‌اند با ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا، بستر رقابتی و سالمی برای کشف قیمت ایجاد کنند. در غیاب این عناصر، نوسانات قیمت بیشتر تحت تأثیر هیجانات مقطعی و پیش‌فرض‌های ذهنی فعالان است، تا تحلیل واقعی از وضعیت عرضه و تقاضا.
سایه سنگین نااطمینانی بر بازار آهن آلات
در کنار این عوامل، چند موضوع ساختاری دیگر نیز همچنان فشار مضاعفی به صنعت فولاد وارد می‌کند. از یک‌سو، تداوم ابهام در تعرفه‌های صادراتی و هزینه‌های گمرکی، باعث شده صادرکنندگان در تصمیم‌گیری برای قراردادهای بلندمدت دچار تردید شوند. از سوی دیگر، افزایش مصرف برق در آستانه فصل گرما و احتمال قطعی‌های مجدد، سایه‌ی تازه‌ای بر تولیدکنندگان انداخته است؛ تجربه سال‌های گذشته نشان داده که قطعی برق حتی در حد چند روز، می‌تواند زنجیره تولید را به‌شدت مختل و تعهدات صادراتی را نامعتبر کند. هم‌زمان، اختلالات در مسیر حمل‌ونقل زمینی و دریایی به دلیل تنش‌های منطقه‌ای نیز مزید بر علت شده و بازار صادراتی را بیش از پیش آسیب‌پذیر کرده است. در چنین شرایطی، بسیاری از تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند با حداقل ظرفیت ادامه دهند تا هزینه‌های انبارداری و صادرات به حداقل برسد.
اصلاح یا انجماد بازار آهن آلات
با مرور تمام این عوامل، می‌توان گفت بازار فولاد و آهن آلات ایران در یک وضعیت خاکستری قرار گرفته است؛ نه امکان صعودی پرقدرت وجود دارد و نه نشانه‌ای از ریزش جدی دیده می‌شود. اصلاح سیاست‌های ارزی، تعیین‌تکلیف تعرفه‌های صادراتی، شفاف‌سازی نظام قیمت‌گذاری در بورس کالا و حذف مداخلات دستوری، می‌توانند گره‌های اصلی این بازار را باز کنند، اما تا زمانی که این اقدامات صورت نگیرد، وضعیت فعلی ادامه خواهد یافت: بازاری راکد، بدون چشم‌انداز روشن، و درگیر با مسائل ساختاری مزمن.
