نحوه ساخت مخزن با ورق استیل

ساخت مخازن یکی از مهم‌ترین کاربردهای ورق‌های استیل است. این مخازن در صنایع مختلف برای نگهداری و جابه‌جایی جامدات و مایعات یا انجام فرایندهای پردازشی روی آن‌ها استفاده می‌شوند. مخزن استیل در انواع مختلف و با ویژگی‌های گوناگون تولید می‌شود تا برای کاربردهای گوناگون مناسب باشد؛ مثلا مخازن دوجداره برای کاربردهایی که حفظ دما در آن‌ها اهمیت دارد استفاده می‌شوند و مخازن دارای ساختار ساده برای ذخیره‌سازی مایعات و گازها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع مخازن استیل 

انواع مخازن استیل با ورق‌های مختلف از جمله ورق استیل 316، ورق 304 و استیل 321 ساخته می‌شوند که در قسمت‌های بعدی درباره تفاوت انواع ورق‌های مورد استفاده در ساخت این محصولات، توضیح می‌دهیم. علاوه بر آن، مخزن استیل بر اساس نوع کاربرد هم به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که عبارتند از:

• مخزن ذخیره‌سازی بزرگ برای نگهداری مواد مختلف در حجم زیاد
• مخزن تحت فشار با قابلیت تحمل فشار بالا برای نگهداری مایعات و گازهای پرفشار مثل مخازن ذخیره اکسیژن
• تانکر استیل حمل‌ونقل برای کامیون، کشتی و قطار
• مخزن فرایندی یا پروسس تانک (مجهز به همزن، سیستم گرمایش یا سرمایش برای انجام کار روی مواد داخل مخزن)
• مخزن دوجداره برای مواد حساس به دما یا موادی که باید در محیط ایزوله نگهداری شوند. 

مواد تشکیل دهنده مخازن استیل

مخازن استیل معمولا با ورق استیل ساخته می‌شوند که انواع مختلفی دارد و ترکیبات موجود در هر نوع متفاوت است. بنابراین مواد تشکیل‌دهنده مخزن استیل به نوع ورق به کاررفته در آن‌ بستگی دارد. به‌عنوان مثال مخازنی که با ورق استیل 304 ساخته می‌شوند، درصد کروم بیشتر و نیکل کم‌تری دارند و برای صنایع غذایی و دارویی مناسب هستند. مشتری‌ها قبل سفارش ساخت مخزن استیل، باید ترکیبات آن را بررسی کنند تا مطمئن شوند با صنعت مورد نظرشان همخوانی دارد و مشکلی ایجاد نمی‌کند. 

در ادامه لیست مواد تشکیل‌دهنده مخزن استیل را ارائه می‌دهیم:

•  آهن: عنصر پایه است و بیشترین درصد از جنس مخزن را تشکیل می‌دهد
• کربن: سختی مخزن را افزایش می‌دهد.
• کروم: مقاومت مخزن در برابر خوردگی را بالا می‌برد.
• نیکل: باعث مقاومت مخزن در برابر حرارت و خوردگی اسید‌ها می‌شود.
• مولیبدن: مقاومت مخزن در برابر مواد شیمیایی و خوردگی ناشی از آن‌ها را افزایش می‌دهد.

فرآیند ساخت مخازن استیل

فرایند کلی ساخت مخزن استیل در سه مرحله برشکاری ورق فولادی، فرم‌دهی و جوشکاری آن خلاصه می‌شود. در ادامه مراحل مختلف ساخت مخازن استیل را با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهیم:

1. ابتدا ورق‌ها آلودگی‌زدایی می‌شوند تا برای برش آماده باشند.
2. ورق‌های استیل با استفاده از روش‌های مختلف گرم و سرد برش داده می‌شوند و به اندازه‌های مورد نیاز برای مخزن در می‌آیند. اگر برای نصب لوازم جانبی یا ورودی و خروجی برشی لازم باشد، روی ورق ایجاد می‌شود. 
3. ورق‌های برش‌خورده وارد دستگاه رول فورمینگ می‌شوند و با روش‌هایی مثل خمکاری و پرس به شکل مخزن استیل در می‌آیند. مخازن استیل معمولا به شکل استوانه‌ای هستند، اما برای کاربردهای خاص نمونه‌های مکعبی، کروی یا هرمی نیز ساخته می‌شوند.
4. لبه‌های ورق‌ها با جوشکاری به یکدیگر متصل می‌شود.
5. در این مرحله اتصالات مثل شیرها، دریچه‌ها و نازل‌ها به مخزن متصل می‌شوند.
6. در مرحله آخر مخزن پولیش می‌شود و سطح آن مورد پرداخت قرار می‌گیرد تا هم ظاهر زیباتری داشته باشد و هم معیارهای بهداشت و استاندارد برای صنایع مختلف را فراهم کند.
7. در نهایت تولیدکننده‌ها مخازن استیل را از نظر کیفی کنترل می‌کنند و در صورت تأیید، مخازن به بازار عرضه می‌شوند.

درصد آلیاژ به‌کار رفته در ساخت مخازن استیل

درصد آلیاژ به کاررفته در مخازن استیل به نوع ورق فولادی که در آن‌ها به کاررفته، بستگی دارد. در حالت کلی می‌توان گفت حدود 70 درصد از آلیاژ استیل مخازن از آهن تشکیل شده است. بین 16 تا 18 درصد از آلیاژ را کروم تشکیل می‌دهد. 8 تا 10 درصد نیکل در آلیاژ استیل استنلس وجود دارد. درصد ترکیبات دیگر مثل مولیبدن، کربن، سیلیسیم و تیتانیوم بسیار ناچیز است و در بعضی از ورق‌های فولادی برای افزایش مقاومت آن‌ها در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی و حرارت به ترکیبات اضافه می‌شود.

انواع ورق مورداستفاده در مخازن استیل

انواع ورق استیل با ویژگی‌های مختلف تولید می‌شوند، به همین خاطر نوع مخزن استیلی که در هر صنعت کاربرد دارد، با مخازن دیگر متفاوت است. 5 نوع ورقی که برای ساخت مخازن استیل مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:

• ورق استیل 304: این ورق‌ها در برابر زنگ‌ زدگی و خوردگی‌های معمولی مقاومند و برای صنایع غذایی، دارویی و ذخیره آب کاربرد دارند. قیمت ورق 304 مناسب‌تر از ورق 316 است.
• ورق استیل 316: این ورق‌ها بخاطر وجود مولیبدن در ترکیبات، در برابر اسیدها و مواد شیمیایی مقاومند و در صنایع شیمیایی، پتروشیمی، نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• ورق استیل 307: درصد کروم و نیکل در این ورق‌ها بیشتر است و در برابر حرارت مقاومند. مخازن تحت فشار یا مخزن‌های صنعتی خاص مثل بویلرها با این ورق ساخته می‌شوند.
• ورق استیل 430: این ورق‌ها برای نگهداری مواد معمولی به کار می‌روند، قیمت کم‌تری دارند و در برابر خوردگی چندان مقاوم نیستند. این مخازن برای نگهداری مواد جامد یا ساخت مخازن موقت کاربرد دارند.
•  ورق استیل دوبلکس: این ورق‌ها برای مخازن چندجداره مورد استفاده قرار می‌گیرند و علاوه بر استیل استنلس، لایه‌های مقاوم دیگری مثل ساختار آستینیتی و فریتی هم دارند.

کاربردهای مخازن استیل

کاربرد مخزن‌ استیل بسیار گسترده است و برای ذخیره‌سازی یا انتقال مواد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به تعدادی از کاربردهای مهم این مخازن اشاره می‌کنیم:

• نگهداری آب در مناطق بدون لوله‌کشی و کاربرد در تأسیسات تصفیه آب
• کاربرد در نگهداری و انتقال مواد غذایی مانند شیر، روغن و سایر مواد اولیه
• نگهداری مواد دارویی در محیط استریل
• نگهداری اسیدها، بازها، مواد شیمیایی خورنده و خطرناک در صنایع شیمی و پتروشیمی
• انتقال و نگهداری مواد سوختی
• ذخیره و انتقال انواع حلال‌ها، روانکارها و نفت خام
• ذخیره آب کشاورزی و انتقال آب از منبع به زمین کشاورزی یا گلخانه

به طور کلی هرجایی نیاز به ذخیره‌سازی مواد مختلف و به‌خصوص مواد خورنده و خطرناک وجود داشته باشد، مخازن استیل اولین انتخاب متخصصص‌ها هستند. با وجود اینکه این مخازن قیمت بالاتری نسبت به مخزن‌هایی از جنس‌های دیگر دارند، اما بخاطر ویژگی‌های مثبتشان، جزو پرکاربردترین محصولات بازار هستند. 

نکات مهم در خرید مخازن استیل

تنوع مخازن استیل گاهی باعث سردرگمی مشتریان در هنگام خرید می‌شود. به همین دلیل در ادامه راهنمای خرید مخازن استیل را ارائه می‌دهیم:

• جنس مخزن را با توجه به صنعت مورد نظرتان انتخاب کنید. در قسمت‌های قبلی درباره ویژگی‌های انواع ورق و اینکه هرکدام از آن‌ها برای چه کاربردی مناسبند، صحبت کردیم.
• مخزنی که خریداری می‌کنید باید شناسنامه داشته باشد تا جزئیات جنس، ضخامت، ظرفیت و سایر ویژگي‌های آن را به‌طور دقیق نشان دهد. حتما قبل از خرید این شناسنامه را چک کنید.
• با توجه به دمای فعالیت و فشار موادی که قرار است در مخزن نگهداری کنید، ضخامت مناسب را انتخاب کنید. انتخاب مخزن ضخیم برای مایعات و گازهای پرفشار یا داغ اهمیت بسیاری دارد.
• محل‌های جوشکاری مخزن را بررسی کنید تا مطمئن شوید بدون نشتی هستند و ترک‌خوردگی در این قسمت‌ها وجود ندارد.
• کیفیت پولیش و پرداخت سطح مخزن را بررسی کنید.
• خرید خود را از تولیدکننده‌های معتبری بخرید که محصولات را مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی تولید می‌کنند.

بدون توجه به قیمت، مشخصات را بررسی کنید. اگر فقط بخاطر قیمت پایین‌تر، مخزنی بخرید که ویژگی‌های مورد نیاز برای کاربرد مورد نظر شما را ندارد، احتمالا خسارت‌های جبران‌ناپذیری به کسب‌وکار خود وارد می‌‌کنید. در چنین شرایطی احتمالا مجبور می‌شوید دوباره هزینه کنید و مخزن دارای ویژگی‌های مناسب را بخرید. 

عوامل مؤثر بر قیمت نهایی مخازن استیل

فولاد متریال اصلی برای ساخت مخازن استیل است؛ به همین خاطر نوسان‌های قیمت فولاد نقش مهمی در تعیین قیمت مخازن استیل ایفا می‌کند. تورم و نوسان‌های شدید نرخ ارز نیز از دیگر مواردی است که روی قیمت همه محصولات از جمله مخزن استیل تأثیر می‌گذارد. اما مهم‌ترین عامل تعیین قیمت نهایی مخازن استیل به مشخصات آن‌ها برمی‌گردد. در ادامه لیست این عوامل را بررسی می‌کنیم:

• جنس مخزن: استیل‌های مقاوم‌تر مثل استیل 316 گران‌تر از استیل‌های معمولی مثل 430 هستند.
• ضخامت: هرچقدر ضخامت ورق به کاررفته برای تولید مخزن بیشتر باشد، مقاومت بالاتری دارد، اما وزن آن سنگین‌تر است و گران‌تر می‌شود.
• نوع طراحی: مخازنی که در بدنه آن‌ها لوازم جانبی وجود دارد یا برای کاربردهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند (مثل مخازن فرایندی یا دوجداره) قیمت بالاتری دارند. این محصولات معمولا به‌صورت سفارشی تولید می‌شوند.
• جوشکاری و پرداخت سطحی: هرچقدر روش جوشکاری مخزن کیفیت بالاتری داشته باشد و سطح آن صاف‌تر و صیقلی‌تر باشد، قیمت بیشتری دارد. مخزن‌های معمولی با جوشکاری بی‌کیفیت معمولا قیمت پایین‌تری دارند، اما احتمال آسیب‌دیدگی و نشتی آ‌ن‌ها با کوچک‌ترین تنش‌ها، بسیار زیاد است. 

مزایا و معایب مخازن استیل در مقایسه با سایر مخازن

مخزن‌های ذخیره‌سازی بخاطر کاربرد زیاد، در جنس‌های مختلفی تولید می‌شوند. در سال‌های اخیر، تانکرهای پلاستیکی هم وارد بازار شده‌اند و برای کاربردهای معمولی مثل ذخیره آب در گلخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه مزایا و معایب مخازن استیل نسبت به سایر جنس‌ها را بررسی می‌کنیم.

مهم‌ترین مزایای مخزن استیل نسبت به مخازن پلاستیکی و فایبرگلاس عبارتند از:

• امکان نگهداری از مواد خورنده و شیمیایی را دارند و در برابر خوردگی مقاومند.
• عمر طولانی دارند، در بلند مدت ویژگی‌هایشان را از دست نمی‌دهند و تغییر نمی‌کنند.
• امکان تحمل دمای بالا را دارند و برای پروسس‌های صنعتی ظرف مناسبی هستند.
• حتی در صورت پایان طول عمر مفید، امکان فروش آن‌ها وجود دارد، قابل بازیافت هستند و با محیط زیست سازگارند.

البته بعضی از ویژگی‌های مخازن استیل باعث ضعف آن‌ها نسبت به مخزن‌های پلاستیکی می‌شود. این ویژگی‌ها عبارتند از:

• قیمت بالا
• وزن زیاد
• در فرآیند ساخت آن‌ها جوشکاری وجود دارد که اگر باکیفیت انجام نشود، احتمال نشتی مخزن را بالا می‌برد.

نکات کلی انتخاب مخازن استیل مناسب

در این مقاله هر آنچه درباره مخازن استیل می‌دانستید را بررسی کردیم. این مخازن بخاطر جنس مرغوب، قیمت بالاتری نسبت به مخازن دیگر دارند، اما برای تمام صنایع حساس کاربردی هستند. به‌عنوان مثال در صنایع غذا و دارو بهداشت اهمیت بسیاری دارد و مخازن استیل جزو معدود متریال‌هایی هستند که تأییدیه بهداشت را دریافت می‌‌کنند. مخزن‌های استیل با ویژگی‌های مختلف مثل ضخامت، اندازه و جنس‌های گوناگون ساخته می‌شوند. بنابراین شما می‌توانید با توجه به کاربرد مورد نظرتان و بودجه‌ای که برای خرید مخزن اختصاص داده‌اید، محصول مناسب را انتخاب کنید.