روش اجرای پله با تیرآهن
راه پله‌ها مسیر ارتباطی بین طبقه‌های مختلف ساختمان هستند، اما در سازه‌های دوبلکس یا سازه‌هایی که دو یا چند طبقه آن‌ها به‌عنوان یک واحد مسکونی، اداری یا تجاری کاربرد دارد، راه پله‌ها در دکوراسیون داخلی فضا نقش ایفا می‌کنند. در چنین فضاهایی راه پله‌ها به شیوه‌های متفاوت ساخته می‌شوند که یکی از متداول‌ترین آن‌ها، اجرای پله با تیرآهن است. این نوع راه پله هم نوعی پله دکوراتیو محسوب می‌شود و هم برای ایجاد ارتباط بین طبقه‌های مختلف سازه کاربرد دارد. در این مقاله از آهن آنلاین بررسی می‌کنیم چطور می‌توان با تیرآهن راه‌پله ساخت و برای ساخت چنین پله‌هایی چه نکاتی را باید رعایت کرد.
تیرآهن راه پله چیست؟
تیرآهن یا شمشیری راه پله همان پروفیل فولادی است که در قسمت‌های دیگر سازه مثل ساخت ستون‌ها و تیرها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که راه پله‌ها باید قدرت تحمل بار داشته باشند، معمولا تیرآهن‌های سایز بزرگ‌تر از ۱۶ برای ساخت راه‌پله انتخاب می‌شوند. انواع استاندارد تیرآهن (IPE و IPB) بهترین انتخاب برای ساخت راه پله به شمار می‌آیند.
تیرآهن راه پله معمولا در دو وجه کناری راه پله‌ها کار می‌شوند و سایر اجزا مثل سطح پله‌ها و نرده‌ها روی آن‌ها سوار می‌شود. البته در مواردی که بار روی پله زیاد نیست، می‌توان از یک تیرآهن ضخیم هم برای ساخت راه پله استفاده کرد و آن را در وسط قرار داد. در این حالت پله حالت معلق پیدا می‌کند و از نظر ظاهری جذاب‌تر است. در راه پله‌هایی که بار زیادی را تحمل می‌کنند یا حجم رفت‌وآمد در آن‌ها بالاست، احتمال دارد سه تیرآهن به‌عنوان شمشیری کار شود.
نحوه اجرای راه پله با تیرآهن
راه پله‌ها معمولا با شیب ۳۰ تا ۳۵ درجه ساخته می‌شوند. برای اجرای راه پله، مهندسان ابتدا باید نقشه را بررسی کنند و محاسبات لازم را انجام دهند تا مشخص کنند سازه به چه تعداد پله با چند پاگرد نیاز دارد. در قسمت‌های بعدی توضیحات بیشتری درباره محاسبات مورد نیاز پیش از نصب شمشیری راه پله ارائه می‌دهیم. در این بخش به صورت خلاصه مراحل اجرای راه پله با تیرآهن را توضیح می‌دهیم تا با فرایند کلی این کار آشنا شوید.
- بعد از انجام محاسبات، شاسی‌کشی اولیه انجام می‌شود تا محل نصب تیرآهن‌ها و محل اتصال آن‌ها به دیوار یا ستون‌های سازه مشخص باشد.
- در این مرحله تیرآهن‌ها در اندازه‌های مورد نیاز برش می‌خورند تا برای قرار گرفتن در جای مشخص آماده شوند. برشکاری باید روی بال پایینی و جان تیرآهن انجام شود و بال بالایی باید سالم و بدون برشکاری باقی بماند.
- بعد از آماده شدن تیرهای شمشیری، آن‌ها را در محل تعیین‌شده نصب می‌کنند و با پیچ و مهره در جای خود فیکس می‌کنند. بهتر است بعد از فیکس شدن، دوباره شیب ارزیابی شود تا در صورت استاندارد نبودن، در همین مرحله اصطلاح شود.
- بعد از فیکس شدن تیرهای اصلی، نوبت به نصب تیرهای فرعی و عرضی می‌رسد. تیرهای عرضی تکیه‌گاه کف پله‌ها هستند و با جوشکاری یا با پیچ و مهره به شمشیری‌های اصلی وصل می‌شوند.
- کف پله‌ها روی تیرهای عرضی قرار می‌گیرند و با پیچ و مهره یا جوشکاری فیکس می‌شوند.
- نرده‌ها و دست‌اندازها در کناره پله‌ها نصب می‌شوند.
- در این مرحله ساخت راه پله به پایان رسیده است. ابتدا باید ارزیابی‌های نهایی انجام شود تا مطمئن باشید پله‌ها کاملا تراز هستند. بعد از آن مراحل اجرای دکوراسیون داخلی و رنگ‌آمیزی پله شروع می‌شود.
نکات اجرای راه پله با تیرآهن
فرآیند اجرای راه پله با تیرآهن جزئیات بسیاری دارد که باید مورد توجه قرار گیرند. به همین دلیل لازم است از مهندسان ساختمان یا معمارهای متخصص در این حوزه کمک بگیرید تا پله‌ای دکوراتیو، زیبا و ایمن در ساختمان خود داشته باشید. در ادامه به تعدادی از مهم‌ترین نکاتی که باید برای اجرای راه پله با تیرآهن مورد توجه قرار گیرند، اشاره می‌کنیم:
- اندازه و نوع تیرآهن باید با توجه به بارهای مرده و زنده وارد بر راه پله انتخاب شود.
- استفاده از اتصالات محکم برای وصل کردن شمشیری به دیوارها یا ستون‌ها نقش مهمی در ایمنی راه پله ایفا می‌کند.
- تراز بودن راه پله باید در مراحل مختلف اجرا، مورد ارزیابی قرار گیرد.
- راه پله‌ها باید حتما به نرده و دست‌انداز مجهز باشند.
- پاگردها و رمپ‌ها باید کاملا روی شمشیری‌ها و تیرهای اصلی قرار گرفته باشند.
- در صورت اتصال با جوشکاری، برای تقویت ناحیه اتصال بهتر است از ورق پلیت استفاده شود.
- راه پله طبقه اول باید با میلگرد و بیلت به فونداسیون ساختمان متصل شود.
نصب شمشیری راه پله
همانطور که پیش از این گفتیم، شمشیری به ستون‌ها یا دیوارهای سازه متصل می‌شود، اما نکته مهم در نصب شمشیری، اولین بخش آن است. مهندسان متخصص توصیه می‌کنند که شمشیری به‌صورت مستقیم روی زمین یا آجر قرار نگیرد؛ زیرا در صورت شکستن آجر یا فرونشست زمین، امنیت پله‌ها به خطر می‌افتد و احتمال سقوط وجود خواهد داشت. به همین دلیل توصیه می‌شود در طبقه اول، برای شمشیری فونداسیون ساخته شود.
بهترین روش برای نصب شمشیری راه پله این است که مقداری از زمین را برای بتن‌ریزی می‌کنند؛ به اندازه‌ای که شمشیری روی زمین نباشد و روی فونداسیون محکم قرار گیرد. سپس قالب‌های بتن‌ریزی را در این بخش قرار می‌دهند و بتن‌ریزی و آرماتوربندی می‌کنند تا یک فونداسیون کوچک برای قرار گرفتن شمشیری‌ها ساخته شود. در مرحله بعدی یک صفحه فلزی به نام صفحه ستون را روی بتن می‌گذارند و آن را با پیچ و مهره به آرماتورهای بتن وصل می‌کنند. بعد از خشک شدن بتن، شمشیری راه پله را با جوشکاری به صفحه ستون وصل می‌کنند. نصب شمشیری در این مرحله به پایان می‌رسد و سپس سایر مراحل اجرای راه پله با تیرآهن انجام می‌شود.
محاسبه شمشیری راه پله
برای انجام محاسبات شمشیری راه پله باید معیارهای زیر اندازه‌گیری شوند:
- شیب راه‌پله
- تعداد پله‌های مورد نیاز
- ارتفاع پله‌ها
- طول و عرض پله‌ها
شیب راه پله به‌صورت معمول بین ۳۰ تا ۳۵ درجه در نظر گرفته می‌شود؛ اما در راه پله‌هایی که در فضای بیرونی ساختمان ساخته می‌شوند، ممکن است شیب‌ها متفاوت باشد. پله‌های خارجی و پله‌های فضای باز معمولا با شیب کم‌تر از ۳۰ درجه ساخته می‌شوند و پله‌های فضاهای خاص مثل زیرزمین‌ها معمولا شیب بیشتر از ۳۰ درجه دارند. اندازه کف پله در حالت استاندارد بین ۳۰ تا ۳۵ سانتی‌متر است و ۱۶ تا ۱۸ سانتی‌متر بهترین ارتفاع برای پله‌های ساخته شده با تیرآهن محسوب می‌شود. البته باز هم محاسبات باید به صورت تخصصی و با توجه به نقشه و طراحی دکوراسیون سازه انجام شوند.
ساخت پله با تیرآهن؛ انتخابی مقاوم برای طراحی‌های خاص
اجرای پله با تیرآهن روشی است که برای راه پله‌های خاص مثل پله‌های دکوراتیو یا پله‌های اضطراری بیرون ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. تیرآهن‌های راه پله به صورت Z یا مارپیچ در سازه کار می‌شوند. انواع تیرآهن ضخیم در سایزهای بزرگ‌تر، بخاطر مقاومت بالاتر، بیشتر برای ساخت راه پله مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین ممکن است قیمت تیرآهن براساس نیاز پروژه متفاوت باشد. همچنین، برای ساخت این نوع از راه پله‌ها، معمولا دو تیرآهن در طرفین پله‌ها قرار می‌گیرد که به ستون‌ها و دیوارها متصل می‌شود. تیرهای عرضی به‌عنوان تکیه‌گاه کف پله به شمشیری‌ها متصل می‌شوند. تعداد تیرهای عرضی به تعداد پله‌ها، ارتفاع پله‌ها و محاسبات شمشیری راه پله بستگی دارد.
