ناودانی منقطع چیست؛ انواع و کاربردهای آن
ناودانی منقطع یکی از مهم‌ترین اجزای مقاوم‌سازی ساختمان است که با استفاده از پروفیل‌های فولادی ساخته می‌شود. این مقطع فولادی وظیفه دارد دیوارها را به اسکلت اصلی سازه متصل کند و از آن‌ها در برابر نیروهای جانبی مانند باد، زلزله و ارتعاشات محیطی محافظت نماید. در واقع، وقتی از ناودانی منقطع برای اجرای والپست استفاده می‌شود، دیوارهای سازه‌ای و غیرسازه‌ای به اسکلت ساختمان قفل می‌شوند و در برابر فشارهای جانبی عملکرد یکپارچه‌تری پیدا می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود پایداری، ایمنی و عمر مفید ساختمان به شکل چشمگیری افزایش یابد. در این مقاله به بررسی ناودانی منقطع، انواع، کاربردها و نحوه اجرای آن می‌پردازیم.
ناودانی منقطع چیست؟
ناودانی منقطع یا والپست منقطع، نوعی پروفیل فولادی است که در مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ای برای جلوگیری از نیروهای ناشی از باد و زلزله نقش مهمی ایفا می‌کند. مطابق با پیوست ششم آیین‌نامه ۲۸۰۰ مقررات ملی ساختمان، استفاده از والپست در سازه‌های ساختمانی الزامی است. این مقطع فلزی، به‌صورت قطعات جداگانه در دیوار به تعبیه شده و با اتصال دیوار به اسکلت ساختمان، نیروهای مخرب را به سازی اصلی منتقل می‌کنند و از تخریب دیوار جلوگیری می‌نمایند. و والپست منقطع در ابعاد مختلفی تولید می‌شود تا پاسخگوی نیاز پروژه‌های متنوع عمرانی باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره وال پست چیست می‌توانید به مقاله مربوطه آن مراجعه کنید.
ابعاد ناودانی یا والپست منقطع
همان‌طورکه اشاره شد، تولید ناودانی یا والپست منقطع در ابعاد مختلفی صورت می‌گیرد. در ادامه لیستی از ابعاد ناودانی منقطع آورده شده است:
- طول ۲۰ سانتی‌متر، بال 6-7، جان 5/10
- طول ۳۰ سانتی‌متر، بال 6-7، جان 5/10
- طول ۴۰ سانتی‌متر، بال 6-7، جان 5/10
- طول ۲۰ سانتی‌متر، بال 6-7، جان 5/15
- طول ۳۰ سانتی‌متر، بال 6-7، جان 5/15
- طول ۴۰ سانتی‌متر، بال 6-7، جان 5/15
- طول ۲۰ سانتی‌متر، بال 6-7، جان 5/20
- طول ۳۰ سانتی‌متر، بال 6-7، جان 5/20
- طول ۴۰ سانتی‌متر، بال 6-7، جان 5/20
انواع ناودانی منقطع چیست؟
ناودانی منقطع یا والپست از لحاظ ظاهری، انواع مختلفی دارد که در ادامه، به‌صورت مختصر به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:
- والپست عمودی
زمانی‌که طول دیوار از ۴ متر فراتر برود یا اینکه ۴۰ برابر از ضخامتش بیشتر باشد، والپست عمودی یا قائم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این والپست به‌منظور کوتاه کردن دیوار و مقاومت در برابر بار خمشی به‌کار گرفته می‌شود.
- والپست افقی
والپست افقی در فضاهایی که طول دیوار فراتر از 5/3 متر برود یا ارتفاع دیوار نسبت به ضخامتش ۳۰ برابر بیشتر باشد، کارایی دارد. بنابراین، نوع والپست مصرفی به مشخصات ابعادی دیوار بستگی دارد.
کاربرد ناودانی یا نبشی منقطع چیست؟
کاربرد ناودانی و نبشی منقطع مربوط به صنعت ساختمان‌سازی می‌شود که باکمک آن‌ها، اتصال و مقاوم‌سازی دیوارهای سازه را انجام می‌دهند. با استفاده از ناودانی می‌توان از اتصال محکم دیوارها و تیغه‌ها به اسکلت ساختمان اطمینان حاصل کرد. این مقطع در هنگام وقوع زلزله باعث هدایت نیروهای وارده از دیوار به فریم ساختمان می‌شود که این کار از تخریب سازه جلوگیری می‌کند. اصولا، مبحث خنثی‌سازی نیروهای وارده در ساختمان‌سازی اهمیت ویژه‌ای دارد و دراینراستا، از تجهیزات مختلفی نظیر ناودانی منقطع استفاده می‌شود. درمجموع، می‌توان گفت که ناودانی‌های منقطع یا والپست‌ها از دیوار در برابر نیروهای عمود بر صفحه و همین‌طور نیروهای کمانشی و خمشی محافظت می‌کنند.
نحوه اجرای وال پست منقطع
ناودانی منقطع بعد از پایان دیوارچینی بر روی اجزای دیوار موردنظر اجرا می‌شود. همچنین، در زمان اجرای وال پست منقطع بایستی فواصل بین دیوار و ستون را با متریال انعطاف‌پذیری همچون پلی‌استایرن و پشم سنگ، پر کرد. درکل، برای اجرای وال پست منقطع روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- اتصال به ستون‌های ساختمان با بهره‌گیری از میلگرد
- اجرای وال پست با بهره‌گیری از انکربولت و نبشی‌کشی
- مهار دیوار به دیوار برشی با عبور میلگرد در سوراخ قاب‌های موجود
نکات زمان اجرا، نصب و خرید ناودانی منقطع
اجرای دقیق و اصولی ناودانی منقطع تأثیر زیادی در افزایش مقاومت سازه در برابر نیروهای جانبی مانند باد و زلزله دارد. رعایت نکات فنی هنگام نصب، علاوه‌بر بالا بردن ایمنی، از بروز آسیب‌های احتمالی در دیوار جلوگیری می‌کند. همچنین، انتخاب محصول مناسب باتوجه‌به قیمت ناودانی و ویژگی‌های فنی آن می‌تواند در کاهش هزینه‌ها و افزایش عمر مفید سازه مؤثر باشد.
- در هر یک متر باید یک عدد ناودانی نصب شود.
- پیش از شروع، خط نصب را تعیین و از شاقول بودن دیوار اطمینان حاصل کنید.
- برای اجرای وال پست از صفحات فولادی دارای گل میخ و میخ کاشت چرخشی استفاده شود.
- در سازه‌های بتنی از اتصال ضربه‌ای خودداری کنید.
- ناودانی‌ها در فاصله یک متری زیر و روی ستون نصب می‌شوند.
- این مدل در زمان زلزله با ایجاد حرکت کشویی، از ترک و شکستگی دیوار جلوگیری می‌کند.
تفاوت ناودانی معمولی و ناودانی منقطع
در این قسمت از مقاله به بررسی تفاوت‌های ناودانی معمولی و ناودانی منقطع می‌پردازیم تا شناختبهتری نسبت به این دو ناودانی داشته باشید.
تفاوت ناودانی معمولی با ناودانی منقطع | ||
ویژگی‌ها | ناودانی معمولی | ناودانی منقطع (پانچی) |
ساختار فیزیکی | سطح یکپارچه و بدون بریدگی | دارای بریدگی یا سوراخ‌هایی در طول بدنه |
وزن هر شاخه | بیشتر به‌دلیل استفاده کامل از ماده | سبک‌تر به‌دلیل وجود بریدگی و کاهش حجم فولاد |
قیمت هر کیلو | معمولاً ارزان‌تر به‌دلیل تولید انبوه | کمی بالاتر به‌دلیل فرآیند تولید خاص |
کاربرد اصلی | ساخت سوله، اسکلت فلزی، تجهیزات صنعتی | عبور کابل، کانال تهویه، سازه‌های سبک |
قابلیت تهویه/عبور کابل | ندارد | دارد؛ به‌دلیل طراحی سوراخ‌دار |
جوش‌پذیری و برشکاری | بالا؛ مناسب برای برشکاری‌های متداول | بالا ولی نیاز به دقت بیشتر هنگام کار روی سوراخ‌ها |
دسترسی در بازار | به‌صورت گسترده در سایزهای متنوع موجود است | کمتر رایج است و معمولاً به‌صورت سفارشی تولید می‌شود |
انتخاب بین ناودانی منقطع و ناودانی معمولی بر اساس نیاز پروژه
موضوع مقاوم‌سازی ساختمان یکی از مسائل مهم در زمان احداث آن است. دراینراستا، اقدامات متعددی صورت می‌گیرد تا ایمنی سازه حفظ شود. استفاده از ناودانی منقطع یکی از این اقدامات است که باعث تقویت مقاومت دیوار سازه در برابر عوامل مخرب خارجی همچون بادهای شدید و زلزله می‌شود. درواقع، ناودانی منقطع یا همان وال پست نقش محافظ دیوار ساختمان را ایفا می‌کند. موفقیت در استفاده از وال پست‌ها باعث همه‌گیری آن‌ها در دنیای ساخت‌وساز شده است. درحال‌حاضر نیز استفاده از وال پست منقطع در ایران اجباری بوده و همه ساختمان‌سازان موظف‌به استفاده آن در سازه‌های خود هستند. البته اجرای وال پست باید به صورت کاملا اصولی انجام بگیرد تا کارایی لازم را داشته باشد.
