فولاد سبز؛ آینده‌ای پایدار برای صنعت فولاد یا چالش جدید برای تولیدکنندگان؟
به گزارش آهن آنلاین - با تغییرات اقلیمی و نیاز جهانی به کاهش انتشار کربن، صنعت فولاد به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آلاینده‌های کربنی، تحت فشار قرار گرفته است تا به سمت تولید سبزتر و پایدارتر حرکت کند. مفهوم «فولاد سبز» یا «فولاد بدون کربن» به‌عنوان راه‌حلی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی این صنعت مطرح شده است. در این گزارش، جوانب مختلف این فناوری نوین، مزایا و معایب آن، و همچنین تحولات اخیر مرتبط با تولید فولاد سبز را بررسی می‌کنیم.
اگر بخواهیم به‌طور خلاصه معرفی از فولاد سبز داشته باشیم، می‌توانیم چنین بیان کنیم که فولاد سبز به فولادی اطلاق می‌شود که در فرآیند تولید آن، میزان کربن تولید شده به حداقل رسیده یا به‌طور کامل حذف شده است. این نوع فولاد عمدتاً با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند هیدروژن سبز به جای سوخت‌های فسیلی تولید می‌شود. همچنین، بازیافت فولاد و استفاده از تکنولوژی‌های نوین نظیر کوره‌های الکتریکی برای کاهش انتشار کربن به‌کار گرفته می‌شود.
آینده ای پایدار برای صنعت فولاد
با توجه به اهمیت روزافزون تولید پاک و کاهش اثرات زیست‌محیطی، فولاد سبز به‌عنوان یکی از راهکارهای نوین در صنعت فولاد مطرح شده است. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین مزایای فولاد سبز می‌پردازیم که نه تنها به کاهش آلودگی‌های کربنی کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های جدیدی برای تولیدکنندگان و صنایع وابسته ایجاد می‌نماید.
در درجه نخست می‌توانیم به کاهش چشمگیر آلاینده‌ها بپردازیم که یکی از بزرگ‌ترین مزایای فولاد سبز، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است. صنعت فولاد حدود ۷ تا ۹ درصد از انتشار کربن جهانی را به خود اختصاص می‌دهد. با جایگزینی فرآیندهای سنتی تولید فولاد با فرآیندهای سبز، این آمار به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. کشورهایی مانند سوئد، آلمان، و ژاپن هم‌اکنون سرمایه‌گذاری‌های کلانی در این حوزه انجام داده‌اند.
در همین راستا و با توجه‌به افزایش آگاهی نسبت به تغییرات اقلیمی، شرکت‌های بزرگ در صنایع مختلف از جمله خودروسازی و ساخت‌وساز به‌دنبال استفاده از فولاد سبز در تولیدات خود هستند. به‌عنوان مثال، شرکت‌های خودروسازی مانند BMW و Tesla به‌دنبال استفاده از فولاد سبز برای تولید خودروهای خود هستند تا میزان کربن مصرفی را کاهش دهند.
کشورهای اروپایی و برخی دیگر از اقتصادهای بزرگ نیز برای تسریع در پذیرش تکنولوژی‌های سبز، سیاست‌های حمایتی و انگیزشی ارائه داده‌اند. از جمله این حمایت‌ها می‌توان به یارانه‌های دولتی، وام‌های کم‌بهره و تخفیف‌های مالیاتی برای تولیدکنندگان فولاد سبز اشاره کرد.
هزینه های کلان و زمان طولانی؛ موانع بزرگ تولید فولاد سبز
اگرچه فولاد سبز با مزایای بسیاری همراه است و به‌عنوان گامی مهم در جهت کاهش اثرات زیست‌محیطی شناخته می‌شود، اما چالش‌ها و مشکلاتی نیز در مسیر تولید و پذیرش آن وجود دارد. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین جوانب منفی و موانعی که تولیدکنندگان فولاد سبز با آن روبرو هستند، می‌پردازیم؛ یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در تولید فولاد سبز، هزینه‌های بالای آن است. تکنولوژی‌های نوین مانند استفاده از هیدروژن سبز به‌جای زغال‌سنگ، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان در زیرساخت‌ها و منابع انرژی تجدیدپذیر هستند. در نتیجه، قیمت فولاد سبز به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از فولاد معمولی است. این مسئله ممکن است برای بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده یک مانع جدی محسوب شود.
علاوه‌بر آن فرآیند جایگزینی تکنولوژی‌های قدیمی با روش‌های جدید تولید فولاد سبز ممکن است چندین دهه طول بکشد. بسیاری از کارخانه‌های تولیدکننده فولاد به زیرساخت‌های فعلی خود وابسته هستند و تغییر به روش‌های جدید نیازمند زمان و منابع زیادی است. علاوه بر این، توسعه فناوری هیدروژن سبز و انرژی‌های تجدیدپذیر برای تامین نیازهای این صنعت به‌طور کامل هنوز در مراحل اولیه است.
البته در حال حاضر، برخی کشورها به سرعت در حال پیشرفت در تولید فولاد سبز هستند، اما برخی دیگر به دلیل کمبود منابع انرژی تجدیدپذیر یا عدم حمایت‌های دولتی، در این مسیر عقب مانده‌اند. این تفاوت‌ها ممکن است منجر به نابرابری در بازار جهانی فولاد و افزایش رقابت شود.
تحولات اخیر در تولید فولاد سبز
سوئد با شرکت‌های پیشرو خود مانند SSAB و H2 Green Steel، پیشتاز تولید فولاد سبز در جهان است. در سال ۲۰۲۳، اولین فولاد بدون کربن به‌طور تجاری تولید شد و به بازار عرضه شد. این موفقیت نه‌تنها توجه جهانی را به خود جلب کرد، بلکه سایر کشورهای اروپایی را نیز به سرمایه‌گذاری در این حوزه ترغیب کرد.
کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی نیز برنامه‌های گسترده‌ای برای تبدیل زیرساخت‌های فولادی خود به سمت تولید سبزتر دارند. در آمریکا نیز با تصویب بسته‌های مالیاتی جدید در سال ۲۰۲۴، شرکت‌های فولادی مشوق‌های مالی بزرگی برای پذیرش تکنولوژی‌های سبز دریافت کرده‌اند.
با اینکه فولاد سبز به‌عنوان راه‌حلی برای کاهش آلاینده‌ها مطرح است، برخی منتقدان می‌گویند که تولید این نوع فولاد ممکن است فشار بیشتری به منابع طبیعی از جمله آب و انرژی وارد کند. به‌علاوه، افزایش هزینه تولید فولاد سبز می‌تواند قیمت کالاهای نهایی را نیز افزایش دهد، که فشار بر مصرف‌کنندگان نهایی را بیشتر می‌کند.
فولاد سبز یک گام مهم در راستای کاهش تأثیرات زیست‌محیطی صنعت فولاد است، اما چالش‌های زیادی در مسیر تحقق آن وجود دارد. از یک سو، افزایش تقاضا و حمایت‌های دولتی می‌تواند به توسعه این فناوری کمک کند، اما از سوی دیگر، هزینه‌های بالای تولید و زمان طولانی جایگزینی تکنولوژی‌ها ممکن است روند رشد آن را کندتر کند. با این حال، با توجه به نیاز جهانی به کاهش کربن و تمایل شرکت‌ها به تولید پایدارتر، آینده فولاد سبز به‌عنوان یک بخش حیاتی از بازار جهانی فولاد به نظر می‌رسد.
