روزهای نفس گیر بازار آهن آلات
به گزارش آهن آنلاین- این روزها شاهد آن هستیم که حال صنعت آهن آلات فولاد آنچنان که باید خوب نیست و بنا به اعتقاد کارشناسان این عرصه، دلایل مختلفی گریبان‌گیر رکورد و منصرف شدن سرمایه‌گذاران به‌علت کمبود گاز و برق در این صنعت استراتژیک است.
از طرفی افزایش قیمت حامل‌های انرژی مثل برق، گاز و گاز طبیعی (چه به عنوان سوخت و چه به عنوان خوراک)، قیمت تمام شده فولاد را افزایش داده و قدرت رقابت برای صادرات این محصول را تضعیف کرده است.
مهندس مهدی ثقفی از کارشناسان و فعالان صنعت فولاد و رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان، معتقد است به‌دلیل رکود حاکم بر اقتصاد و کاهش شدید سرانه مصرف فولاد در کشور، بازار داخلی کشش مصرف نرمال از تولید کل فولاد را ندارد چه رسد به‌اینکه مازاد عرضه ناشی از کاهش صادرات را هم بخواهد تحمل کند و لذا این پدیده فشار مضاعف به قیمت آهن، نرخ داخلی فولاد و اقتصاد واحدهای تولیدی این صنعت می‌آورد.
از سوی دیگر آسیب حاصل از اتفاقات فوق بیش از همه توقف سرمایه‌گذاری‌های جدید در چرخه فولاد و صنایع وابسته را در پی خواهد داشت و امروز شاهد آن هستیم که بسیاری از پروژه‌های فولادی (به استثنای فولاد مبارکه) متوقف شده است یا به حالت رکود درآمده است.
نکته قابل تامل این است که افزایش شدید هزینه‌های مالی تسهیلات چه در بخش سرمایه‌ای و چه در حوزه سرمایه در گردش که بعضا به 40 درصد رسیده است برمشکلات صنعت فولاد افزوده است و نفس واحدهای در حال بهره‌برداری را به شماره انداخته است.
به نظر می‌رسد باتوجه‌به ارتباط تنگاتنگ اقتصاد فولاد با سیاست عمومی کشور و گستردگی دامنه واحدهای فولاد افق روشنی پیش روی این صنعت مشاهده نمی‌شود و نمی‌توان خروج از رکود را برای این صنعت پیش‌بینی کرد.
در همین خصوص دکتر آرمان از اقتصاددانان برجسته کشور و از مدیران دوره ساخت فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری صنعتی تاریخ ایران در گفت‌وگو با آهن آنلاین گفت: صنعت فولاد، صنعتی مهم و استراتژیک دردنیا است به گونه‌ای که در تنش‌های سیاسی جهانی اولین صنعتی که مورد هدف تحریم‌ها قرار می‌گیرد، صنعت فولاد است. به‌عنوان مثال در تنش اخیر چین و آمریکا، بایدن اعلام کرد که آمریکا باید محدودیت‌هایی را برای صادرات فولاد چین به آمریکا اعمال کند. بنابراین اهمیت صنعت فولاد در جهان برهمگان آشکار است.
ایران رتبه دهم تولید فولاد در جهان
دکتر آرمان متذکر شد: صنعت فولاد در کشور جزو معدود صنایعی است که در طول 45 سال گذشته رشد قابل توجهی داشته است و در نهایت ایران را به جایگاه دهم تولید فولاد، در جهان رسانده است و پس از نفت و پتروشیمی، ارزآورترین صنعت کشور محسوب می‌شود. اما اقداماتی که از دولت‌های مختلف در طول این سالها مشاهده شده است، نشان‌دهنده این واقعیت تلخ است که برخلاف آنچه دولت مردان وعده داده‌اند مالیات بر این صنعت روند کاهشی نداشته است و این مساله نفس صنعت فولاد را به‌شماره انداخته است.
وی تصریح کرد: ایران در انرژی مقام نخست جهان را دارد به‌همین‌دلیل صنایع انرژی‌بر مانند فولاد باید از ستون‌های رشد اقتصادی باشد زیرا داشتن مقام نخست جهان در زمینه انرژی یک مزیت نسبی نیست بلکه مزیت مطلق است درحالیکه می‌بینیم دولت هزینه‌های انرژی این صنعت را نه تنها کاهش نداده است بلکه آن را افزایش داده است.
آرمان ادامه داد: با اینکه کشور ایران رتبه دهم جهانی در تولید فولاد را دارد اما به‌دلیل قطع شدن برق در تابستان این صنعت با مشکلات تولید مواجه شده است ومتاسفانه از 12 ماه سال تنها 8 ماه تولید در پروژه‌های فولادی صورت می‌گیرد و در 4 ماه کمبود برق و انرژی در کشور، این روند متوقف می‌شود.
وی با بیان اینکه دولت کسری بودجه خود رابا افزایش قیمت انرژی واحدهای صنعتی جبران میکند، گفت: از آنجایی که دولت دارای کسری بودجه است برای جبران آن، قیمت انرژی را برای صنایع انرژی‌بر مانند فولاد، شدیدا افزایش داده است به‌طوری‌که کشور علی‌رقم جایگاه نخستی که در جهان برای منابع انرژی دارد اما وضعیت مطلوبی در صادرات و ارزآوری از صنایع بزرگ ندارد. همین مساله حاکی از آن است که ما نتوانستیم از مزیت مطلق خود در انرژی استفاده کنیم.
رکود در طرح های عمرانی موجب رکود در صنعت آهن و فولاد کشور
دکتر آرمان تصریح کرد: دولت چند سالی است که بودجه عمرانی ندارد و ما در سال‌های اخیر شاهد رکورد در بازار مسکن بوده‌ایم و علاوه‌بر آن هیچ سد بزرگ و یا آزادراه جدیدی در دست احداث نمی‌باشد و به‌دلیل اینکه نهاده اصلی همه این زیرساخت‌ها، فولاد و آهن است با رکورد در این بخش‌ها شاهد کاهش شدید مصرف سرانه فولاد ایران هستیم. ضمن اینکه واردات قاچاق لوازم خانگی و رکودی که درصنایع خودروسازی و لوازم خانگی وجود دارد تقاضا برای فولاد کاهش پیدا کرده است.
وی ادامه داد: در کنار همه این مشکلات، دولت هزینه انرژی برای تولید هر تن فولاد را به 16.4 درصد رسانده است این درحالیست که هزینه انرژی برای تولید هرتن فولاد در عربستان 8 درصد است برای تولید هر تن فولاد مذاب (فولاد خام) 60 دلار هزینه ارزی برای خرید مواد اولیه مورد نیاز است درحالیکه واحدهای فولادسازی ناچار هستند که با ارز آزاد مواد اولیه خود را تامین کنند و ارز ناشی از صادرات را با نرخ نیمایی که تفاوت زیادی با قیمت آزاد ارز دارد، به ریال تبدیل کند.
دکتر آرمان اضافه کرد: کاهش مصرف داخلی از یک سو و از سوی دیگر عدم اجرای پروژه‌های عمرانی بزرگ، واحدهای فولادساز را ناچار به صادرات کرده است ضمن اینکه بخشی از فولاد ایران به عکس اینکه به محصول نهایی تبدیل شود به‌صورت خام صادر می‌شود. صادرات فولاد خام به ازای هر تن 250 تا 300 دلار به کشور زیاد وارد میکند.
این اقتصاددان برجسته کشور متذکر شد: در سال گذشته فولاد مبارکه به‌دلیل وجود این مشکلات، یک میلیون و 400 هزار تن محصول صادر کرده است که اگر صنایع داخلی و پروژه های عمرانی رونق داشت میزان صادرات آن بسیار کمتر می‌شد.
هزینه کمر شکن حمل برای صنایع فولادی
دکتر آرمان گفت: از دیگر مشکلات بحران‌ساز صنعت فولاد در کشور، هزینه‌های حمل‌ونقل که به علت عدم وجود تاسیسات زیربنایی مثل راه‌آهن و آزادراه می‌باشد به‌طوری‌که در فولاد مبارکه، هزینه حمل هر تن فولاد به بندر عباس 20 دلار تمام می‌شود. طبیعی‌ست که در چنین شرایطی صنعت فولاد با مشکلات جدی مواجه می‌شود.
آیا صنعت فولاد به سرنوشت صنعت خودرو دچار می شود؟
دکتر آرمان بیان کرد: به‌دلیل ضعف مدیریتی که در سازمان بورس و اوراق بهادار وجود دارد به جای آنکه بورس ایران عرصه‌ای باشد برای تامین منابع مالی بنگاه‌های اقتصادی، به مرکز سوداگری مالی تبدیل شده است و این مساله به عدم بینش کافی در مدیریت صنایع فولادی کشور برای تامین منابع مالی ارزان قیمت از طریق بورس منجر شده است.
وی خاطر نشان کرد: باتوجه‌به شرایط حاکم بر صنعت فولاد برخی کارشناسان و فعالان این صنعت معتقدند که در آینده‌ای نه‌چندان دور اگر تغییری در سیاست‌های فعلی حاصل نشود صنعت فولاد به سرنوشت صنعت خودر دچار خواهد شد به این معنی که دیگر تولید این صنعت صرفه اقتصادی برای کشور نخواهد داشت.
