لوله پی وی سی چیست؟ مشخصات و انواع آن

در صنعت ساختمان و تاسیسات، استفاده از ابزارهای مقاوم و سبک اهمیت بالایی دارد. یکی از این ابزارها، لوله‌های پی وی سی است که به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود، ازجمله مقاومت در برابر خوردگی، وزن سبک و هزینه مقرون‌به‌صرفه، در شبکه‌های آب‌رسانی، فاضلاب و تاسیسات صنعتی کاربرد فراوانی دارد. این لوله‌ها در کنار سایر انواع پلاستیکی مانند PE، PP و CPVC، جایگاه ویژه‌ای در انتقال مایعات و مواد شیمیایی دارند. در این مقاله، به معرفی لوله‌های PVC، انواع آن‌ها، مشخصات فنی و کاربردهای هر نوع پرداخته می‌شود تا خوانندگان بتوانند انتخاب مناسب برای پروژه‌های خود داشته باشند.

لوله پی وی سی چیست؟

لوله پی وی سی، یک لوله پلاستیکی مقاوم است که از ماده‌ای با نام پلی وینید کلراید ساخته شده و به‌دلیل برخورداری از ویژگی‌هایی نظیر قابلیت نصب آسان، مقاومت در برابر خوردگی و استحکام در صنایع مختلفی مثل، آب و فاضلاب، برق و مخابرات، کاربردی گسترده دارد. علاوه‌بر مزایای فنی، قیمت لوله پی وی سی نیز یکی از دلایل محبوبیت آن در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی به‌شمار می‌رود؛ زیرا این لوله‌ها با توجه به دوام و طول عمر بالا، گزینه‌ای اقتصادی برای انتقال آب، فاضلاب و مواد شیمیایی هستند. لوله‌های PVC در دو نوع انعطاف‌پذیر و سخت (UPVC) تولید می‌شوند و به واسطه‌ی دوام بالا و صرفه اقتصادی، توجه ویژه‌ای از سوی مهندسان تأسیسات و پیمانکاران به خود جلب کرده‌اند.

مشخصات فنی لوله پی وی سی 

لوله پی وی سی در ابعاد و قطرهای متنوع تولید می‌شود و ضخامت بدنه آن متناسب با کاربردهای مختلف متفاوت است. طول استاندارد هر شاخه، معمولاً بین ۴ تا ۶ متر است و تحمل فشار داخلی، بسته به نوع لوله از ۶ تا ۱۶ بار متغیر است. آگاهی از این مشخصات فنی و همچنین قیمت لوله به پیمانکاران و مهندسین کمک می‌کند تا انتخاب دقیق و اقتصادی برای پروژه‌های خود داشته باشند.

ویژگی‌های لوله PVC

مشخصات لوله های PVC، از جمله ویژگی‎های فنی این لوله‌های پلاستیکی هستند که با شناخت و بررسی آن‌ها می‌توان نسبت به کاربرد و ضرورت استفاده از آن‌ها اطلاعات کافی را کسب کرد. لوله‌های PVC عموماً با عنوان «پلیکا» شناخته می‌شوند، از جمله ابزار ساختمانی پرکاربرد محسوب می‌شوند که معمولاً آن‌ها را در سیستم‌های لوله‌کشی شهری یا ساختمانی مشاهده کرده‌ایم. برای اینکه بدانید مشخصات لوله های PVC شامل چه چیزهایی می‌شوند و برای تهیه این لوله‌های پلاستیکی باید از چه اطلاعاتی استفاده کرد.

این ماده، مهم‌ترین نکته در رابطه با مشخصات لوله‌های PVC است و مخفف عبارت Polyvlnyl Chloride است و در 2 شکل انعطاف‌پذیر و سخت به بازار عرضه می‌شود. شکل سخت یا انعطاف‌ناپذیر PVC معمولاً برای ساختن و تولید کردن لوله‌های پروفیلی برای پروفیل در و پنجره و محصولات پلاستیکی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همچنین، شکل انعطاف‌پذیر ماده PVC به صورت اختصاصی برای سیستم‌های لوله‌کشی، چرم‌های مصنوعی و یا به عنوان عایقی برای کابل‌های برق، به کار گرفته می‌شود. اما لوله‌های PVC دقیقاً چه تعریفی در صنایع مختلف دارند و عمده‌ترین کاربرد آن‌ها در صنایع مختلف چیست؟

کاربردهای لوله PVC

لوله‌های PVC یا پلیکا، از جمله لوله‌های پلاستیکی یا پلیمری پرکاربرد در صنایع ساختمان‌سازی و همچنین، سیستم‌های لوله‌کشی هستند. ویژگی‌ها و خواص منحصر‌به‌فرد این لوله‌ها سبب کارایی‌های بی‌شمار آن‌ها شده است. ازجمله ویژگی‌های بسیار مهم لوله‌های پی وی سی، مقاومت و استحکام قابل توجه این آن‌هاست که استفاده از آن‌ها را در شرایط سخت و ویژه، میسر می‌کند. کاربردهای لوله‌های PVC در صنایع مختلف، موارد زیر را شامل می‌شود: 

• هدایت مواد سیال در صنایع شیمیایی
• هدایت آب باران از سقف ساختمان‌ها و منازل به زمین
• آبیاری مکانیزه مزارع و باغات
• هدایت صحیح آب آشامیدنی در سیستم‌های لوله‌کشی
• پوشش سیستم آب‌وفاضلاب شهری
• پشتیبانی از سیستم برق شهری

در ادامه، تلاش کردیم تا مهم‌ترین مزایای لوله‌های PVC را هم در اختیار شما قرار دهیم:

• مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی و پوسیدگی
• ایده‌آل‌ترین گزینه برای هدایت سیالات شیمیایی
• منعطف و نرم
• وزن بسیار سبک نسبت به سایر لوله‌های موجود در بازار
• برخورداری از دوام بالا در برابر ضربات مختلف
• دارای مقاومت قابل توجه در برابر آتش‌سوزی
• دوام و طول عمر زیاد
• اتصال و نصب آسان
• مقرون‌به‌صرفه

انواع لوله‌ های PVC

با توجه به اینکه مشخصات لوله های PVC از تنوع و گستردگی بسیاری برخوردار هستند، این لوله‌ها هم از انواع مختلفی برخوردار شده‌اند که هرکدام تعریف و ویژگی‌های خاصی دارند. لوله‌های پلیکا یا PVC به صورت کلی به چند نوع مختلف تقسیم می‌شوند که در ادامه، به معرفی همه آن‌ها خواهیم پرداخت:

• لوله M-PVC: برای ساختن و تولید کردن این نوع از لوله‌های PVC از یک اصلاح‌کننده استفاده می‌شود که در نهایت، باعث ایجاد مقاومت قابل توجه در آن‌ها می‌شود.
• لوله UPVC: ضخامت این لوله‌ها از لوله‌ها M-PVC بیشتر است و جزو لوله‌های سخت فاقد نرم‌کننده قرار می‌گیرند. طبق مشخصات لوله های PVC، لوله UPVC در ساختار خود، از نرم‌کننده برخوردار نشده است.
• لوله OPVC: ساختار منسجم لوله‌های OPVC باعث شده است تا وزن این لوله‌ها از سایرین، کمتر باشد. همین ویژگی، باعث شده است تا ویژگی‌های مکانیکی و فیزیکی OPVC افزایش پیدا کند و دیگر اثری از ترک یا پوسیدیگی در ساختار آن دیده نشود.
• لوله PPVC: منطعف‌ترین و نرم‌ترین لوله‌های پلاستیکی، لوله‌های PPVC هستند. اگر در ساختار لوله‌های PVC از مقادیر بسیار زیاد نرم‌کننده استفاده شود، این لوله‌ها تولید می‌شوند.
• لوله CPVC: با توجه به مشخصات لوله های PVC، بیشترین میزان کلر در ساختار لوله‌های CPVC مشاهده می‌شود. کلر به کار رفته در لوله‌های CPVC باعث می‌شود تا مقاومت شیمایی آن‌ها افزایش یابد و مقاومت آن‌ها در برابر حرارت، خوردگی و پوسیدگی، قابل قبول ارزیابی شود.
• لوله PVC نیمه‌قوی: از این لوله‌ها که کاربردهای بسیاری در صنایع و حوزه‌های مختلف دارند، برای استفاده در سیستم‌های تصفیه هوا، لوله‌کشی آب‌وفاضلاب و غیره استفاده می‌شود. از لوله‌ها، از لحاظ آستانه تحمل فشار، در دسته‌بندی نیمه‌قوی قرار می‌گیرند.
• لوله PVC فشار قوی: طبق اطلاعات استاندارد در مورد مشخصات لوله های PVC، لوله‌های فشار قوی، از لحاظ آستانه تحمل فشار در بالاترین رده قرار گرفته‌اند. به همین دلیل، از این لوله‌ها می‌توان برای هدایت سیالات اسیدی و بازی در صنایع شیمیایی، پوشش کابل‌های فشار قوی برق و غیره استفاده کرد.

به طور کلی، لوله‌های پلیکا یا PVC معمولی را با عنوان لوله‌های فشار ضعیف می‌شناسند و آن‌ها را می‌توان از رنگ ساختارشان که معمولاً آبی و طوسی هستند، تشخیص داد. مهم‌ترین دلیل کاربردی بودن این لوله پلیکا، مقاومت بالا، وزن کم و قیمت ارزان آن نسبت به لوله‌های دیگر است که می‌توان از آن به عنوان ایده‌آل‌ترین لوله برای هدایت و نقل‌وانتقال جریان آب شهری بهره‌مند شد.

مهم‌ ترین تفاوت در مشخصات لوله های PVC چیست؟

میزان نرم‌کننده‌های به کار رفته در ساختار لوله‌ها، یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها در مشخصات لوله های PVC محسوب می‌شود. نرم‌کننده‌ها به منظور منعطف‌سازی ساختار سخت و خشک لوله‌های پلیکا به کار گرفته می‌شوند و البته، در مواردی هم باعث آلوده کردن محیط زیست خواهند شد. همان‌طور که اشاره شد، تنها لوله‌هایی که مواد نرم‌کننده در ساختار خود ندارند، لوله‌های UPVC هستند. همچنین، جالب است بدانید که این لوله‌ها (UPVC) به دلیل ساختار خشک و سخت خود، از مقاومت بسیار بالایی برخوردار شده‌اند و می‌توان روی استحکام آن‌ها حساب ویژه‌ای باز کرد.

بررسی استانداردهای لوله‌های PVC

با توجه به اینکه در رابطه با تفاوت‌های اساسی در مشخصات لوله های PVC، به صورت مفصل بحث کردیم، لازم است که بدانید، استاندارد لوله‌های UPVC از سایرین مجزاست. استانداردهای اختصاصی برای لوله‌های UPVC شامل ISIRI 9119، ISIRI 9118، ISIRI 9117 و ISIRI 11105 هستند. در ضمن، متداول‌ترین و مهم‌ترین استانداردهای اختصاصی برای لوله‌های PVC، با عناوینBSI 3505 ، DIN 19531، BSI 350، DIN 19532، ASTM D-3915 و ASTM F-789 شناخته می‌شوند.

اصطلاحات اختصاصی لوله‌های PVC

انواع لوله‌های پلیکا یا PVC از هر نوع و ساختاری که باشند، از یک‌سری ویژگی و مشخصات مشترکی هم برخوردار شده‌اند که برای بررسی آن‌ها باید از اصطلاحات ویژه خودشان استفاده کرد. در ادامه، ما تلاش کردیم تا تمامی این اصطلاحات رایج و کاربردی را در قالب یک جدول کامل، در اختیار شما قرار بدهیم:

بررسی نهایی مشخصات و تفاوت‌های لوله‌های PVC

لوله‌ها PVC که عموماً با عنوان پلیکا شناخته می‌شوند از خصوصیات و ویژگی‌های خاصی برخوردار شده‌اند. مشخصات لوله های PVC به طور کلی، شامل چندین تفاوت اساسی بین انواع مختلف آن است. در مطلب فوق، سعی شد تا تمامی تعاریف استاندارد، کاربردها و خصوصیات ویژه لوله‌های پلیکا را مورد بررسی قرار بدهیم. همان‌طور که در مطالب این مقاله اشاره شد، یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها در مشخصات لوله های PVC، مقدار مواد نرم‌کننده به کار رفته در ساختار لوله‌هاست.

در ادامه، با انواع لوله‌های PVC هم آشنا شدیم و تعریف مختصری را برای هرکدام از آن‌ها ارائه دادیم. همچنین، ویژگی‌های هرکدام را هم زیر ذره‌بین قرار دادیم و دانستیم که لوله UPVC، هم از مقاومت بسیار بیشتری برخوردار شده و هم از استانداردهای مجزا برخوردار است. برای اطلاع هرچه بیشتر در رابطه با ویژگی‌ها، تعاریف و مشخصات هرکدام از لوله‌های PVC، کافی است تا مطالب این مقاله را مورد مطالعه قرار بدهید.