رابیتس کاری، راهنمای کامل اجرا و قیمت آن
امروزه در ساختمان‌سازی، شیوه‌های مختلفی برای تنوع‌بخشی به ظاهر بنا وجود دارد. یکی از این روش‌ها، رابیتس کاری است که عمدتاً روی بنا اجرا می‌شود. این فرآیند درواقع زیرساخت عملیات مختلف زیباسازی، مانند سقف کاذب و گچ‌بری‌های متنوع است.
بدون رابیتس کاری، اقدامات چندانی نمی‌توان برای زیباسازی سقف انجام داد. این فرآیند مراحل خاصی دارد و اجرای آن هزینه‌هایی هم برای سازنده دربر خواهد داشت.
در این مقاله در ابتدا رابیتس کاری را تعریف خواهیم کرد و شرح خواهیم داد که رابیتس چگونه وزن تزیینات انجام‌شده روی خود را تحمل خواهد کرد. در ادامه به توضیح مزایای رابیتس کاری می‌پردازیم. اساس تمرکز این مقاله بر شیوه اجرای رابیتس و نکاتی است که لازم است در طول آن رعایت شود. در قسمت پایانی هم برآوردی از قیمت اجرای رابیتس ارائه خواهیم کرد. اگر قصد انجام رابیتس را دارید، این مقاله اطلاعاتی کاربردی به شما خواهد داد.
رابیتس چیست و چگونه عمل می کند؟
رابیتس شبکه‌ای از ورق‌های استیل گالوانیزه کش داده‌شده یا ورق فولادی سیاه است که به آن مش گالوانیزه هم می‌گویند. رابیتس زیربنایی برای محل اتصال دیوار و سقف و اجرای عناصر دکوراتیو مانند سقف کاذب است. کاربرد دیگر رابیتس، جای دادن تأسیسات الکتریکی مانند لامپ‌های سقفی و تزیینی در درون خود است.
درصورتی‌که اجرای ملات سیمان، مانند انواع پلاستر، برای روی رابیتس مدنظر باشد باید از ورق سیاه فولادی استفاده شود. برای گچ‌کاری نیز باید از ورق استیل گالوانیزه گرم استفاده کرد.
ازآنجایی‌که معمولاً از مواد مرطوب در انجام عملیات سقف کاذب، گچ‌بری و غیره بر روی رابیتس استفاده می‌شود، ورق گالوانیزه بهترین گزینه برای ساختن رابیتس خواهد بود. این ورق‌ها در مقایسه با دیگر فلزات، بیشترین مقاومت را در برابر رطوبت دارند.
از رابیتس نه‌فقط برای اجرای سقف کاذب، بلکه در هرجایی که تزیینات به تکیه‌گاه نیاز داشته باشند، استفاده می‌شود. این تزیینات شامل انواع گچ‌بری، سردر و آرک و نور مخفی نیز خواهد بود. همچنین، رابیتس به‌خوبی زیرساخت‌های ساختمان، مانند تیرآهن و ستون‌های بتنی را پوشش می‌دهند.
انواع رابیتس
رابیتس را بسته به ساختارش می‌توان به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. این دسته‌بندی بر اساس تعداد ستون یا وزن رابیتس انجام می‌شود. قیمت رابیتس بر اساس همین مشخصاتش تعیین می‌گردد.
انواع رابیتس با نه، 11 و 13 ستون از پرکاربردترین رابیتس‌ها هستند. طبیعی است که هرچه تعداد ستون‌ها بیشتر شود، وزن رابیتس نیز بیشتر خواهد شد. البته، میلگردهای استفاده‌شده در رابیتس، وزن‌های مختلفی هم می‌توانند داشته باشند. به‌طورمعمول، رابیتس‌های نه ستونی در وزن‌های 650 تا 900 گرمی، رابیتس‌های 11 ستونی در وزن‌های 800 الی 900 گرمی و رابیتس‌های 13 ستونی در وزن‌های 800 تا 1100 گرمی موجود هستند.
هرچه وزنی که قرار است رابیتس تحمل کند بیشتر باشد، باید از ستون‌های بیشتر و وزن بالاتر استفاده کرد. به همین خاطر معمولاً، برای کاربردهای بیرون از خانه، مانند فضای لابی و سردر ورودی ساختمان از رابیتس‌های 13 ستونی با وزن بالا استفاده می‌شود. اگر محل رابیتس کاری پرپیچ‌وخم باشد، استفاده از ستون‌های کمتر و سبک‌تر توصیه می‌شود.
ابعاد هر رابیتس نیز معمولاً 60 در 240 یا 230 سانتیمتر است که مساحت حدودی 1.4 مترمربعی را شامل می‌شود. برای محاسبه تعداد رابیتس‌های موردنیاز، باید مساحت محیط را به این عدد تقسیم کنیم.
رابیتس، ازنظر تعداد شبکه بین دو ستون نیز قابل دسته‌بندی است. به این شبکه‌ها اصطلاحاً، چشمه گفته می‌شود. رابیتس‌های معمول، بین هر دو ستون خود، دو یا سه چشمه دارند. مسلماً، رابیتس سه چشمه به دلیل فاصله کمتر بین شبکه‌ها، بیشتر توصیه می‌شود. این نوع رابیتس، به گچ و سیمان کمتری نیاز دارد و مقاومت بالاتری نسبت به رابیتس دو چشمه دارد. رابیتس‌های سبک معمولاً دوچشمه‌ای و رابیتس‌های سنگین سه‌چشمه‌ای ساخته می‌شوند.
مزایای و محدودیت‌های استفاده از رابیتس
رابیتس کاری در برابر روش‌های دیگر زیرسازی نما، مزایای زیر را در بردارد.
• تنوع بالا در اجرای طرح و سبک‌های مختلف مانند انواع قوس، آرک و اشکال هندسی
• ماندگاری بالا در برابر خوردگی و رطوبت
• تحمل وزن بالا و سازگاری با گچ
• پوشش ترک‌های سقف و دیوار
• اجرای سریع و آسان
• فراوانی مصالح موردنیاز
• کمک به افزایش استحکام ساختمان
بااین‌حال، رابیتس کاری محدودیت‌هایی نیز دارد که اصلی‌ترین آن‌ها محدودیت آب‌وهوایی است. در مناطق سردسیر گچ، خشک شده و خاصیت مقاومتی خود در برابر فشار را از دست می‌دهد. در این شرایط، گچ درون رابیتس نشست خواهد کرد؛ بنابراین رابیتس کاری در مناطق سردسیر توصیه نمی‌شود.
وزن سنگین گچ نیز یکی دیگر از معایب رابیتس کاری محسوب می‌شود.
شرح مراحل رابیتس کاری
رابیتس کاری مراحل چندان پیچیده‌ای ندارد، بااین‌حال فقط نیروهای متخصص از عهده آن بر خواهند آمد. استفاده از نیروهای غیرمتخصص، خطر آسیب رسیدن به تأسیسات ساختمانی، ریزش رابیتس پس از مدت‌زمان کوتاه، ترک خوردن گچ و هدر رفتن هزینه و زمان را دربر خواهد شد. در اینجا، مراحل رابیتس کاری را شرح می‌دهیم.
مرحله اول؛ نصب میلگردها یا کلاف بندی
میلگردها قرار است، وزن رابیتس را تحمل کنند. آن‌ها را می‌توان از قبل درون سقف جایگذاری کرد یا به تیرآهن‌های سقف جوش داد. درهرصورت، باید همواره مقداری از میلگردها بیرون باشند که بتوان رابیتس را روی آن سوار کرد. میلگردها را با خم کردن به یکدیگر متصل می‌کنند. هرچه وزن رابیتس بالاتر باشد، باید از میلگردهای قطورتر و بیشتری استفاده کرد.
برای رابیتس‌های سبک و متوسط، فاصله 60 سانتیمتر و برای رابیتس‌های سنگین، فاصله 30 سانتیمتر بین دو میلگرد مناسب است.
لازم است که انتهای میلگردها با یکدیگر تراز باشند، پس از انجام این کار نبشی‌های باربر که وظیفه انتقال بار از میلگردهای آویز به سقف اصلی را بر عهده‌دارند، به میلگردها جوش خواهند خورد. حداقل سایز نبشی‌ها باید سه سانتیمتر و جنس آن‌ها باید حتماً از فولاد نرمه باشد وگرنه مقاومت لازم را نخواهد داشت. میلگردهای فرعی که به‌صورت افقی نصب می‌شوند، آخرین بخش از این مرحله هستند. آن‌ها با فاصله 15 الی 20 سانتیمتر از یکدیگر به نبشی‌ها جوش داده می‌شوند.
نکته قابل‌ذکر این است که تمامی جوش‌های انجام‌شده در این مرحله، باید حداقل دو سانتیمتر طول داشته باشند. همچنین، حداقل قطر میلگردها باید، شش میلی‌متر بوده و حداقل خم‌های انجام‌شده باید تا 10 برابر قطر میلگردها طول داشته باشند. جنس میلگردها باید حتماً از فولاد نرمه باشد و در هنگام نصب آن‌ها باید دقت داشت که بتن حتماً مقاومت 28 روزه خود را رد کرده باشد.
مرحله دوم؛ رابیتس کشی
پس از کلاف‌بندی، به‌طور ساده باید رابیتس را روی کلاف نصب کرد. درواقع توری رابیتس به دور میلگردها کشیده می‌شود و به همین دلیل به این مرحله رابیتس-کشی می‌گویند. رابیتس را با استفاده از مفتول محکم می‌کنند. از روش جوش دادن هم برای اتصال توری رابیتس به کلاف استفاده می‌شود اما بهترین روش برای ایجاد این اتصال، استفاده از سیم‌های گالوانیزه یا سیم رابیتس است. قطر مفتول یا سیم‌های رابیتس باید حداقل 0.8 میلی‌متر باشد.
در این مرحله باید از تراز بودن همه جای توری رابیتس مطمئن شد. همچنین، توری‌های رابیتس باید حدود هفت الی 10 سانتیمتر با یکدیگر همپوشانی داشته باشند.
مرحله آخر؛ گچ کاری و اجرای سقف کاذب
در این مرحله، ابتدا لازم است که حفره‌های توری رابیتس به‌صورت کامل و یکدست توسط گچ، پر شود. یکی از چالش‌های این مرحله، پرتی زیاد گچ است که منجر به افزایش هزینه خواهد شد. لایه دوم را معمولاً از ملات سیمان و پودر سنگ روی لایه گچ اولیه، اعمال می‌کنند. درنهایت هم آستری از سیمان، به‌منظور یکسان‌سازی سطح روی لایه دوم می‌کشند که به آن آسترکشی هم می‌گویند.
در قدم آخر این مرحله هم نوبت به اجرای طرح مورد می‌رسد که می‌تواند گچی یا سیمانی باشد. اجرای نور مخفی در سقف کاذب، پیش‌ازاین مرحله انجام می‌شود.
قیمت رابیتس کاری
قیمت تمام‌شده یک پروژه رابیتس کاری به عوامل زیر بستگی دارد:
• مساحت پروژه
• نوع رابیتس
• قیمت میلگرد
• قیمت ورق گالوانیزه یا فولاد سیاه
• قیمت گچ، سیمان و دیگر مسائل
• قیمت مفتول و سیم رابیتس
• پیچیدگی طرح موردنظر
• دستمزد اجرا
مسلماً هرچه از تیم اجرایی حرفه‌ای‌تری استفاده کنید، دستمزد بیشتری هم باید بپردازید. قیمت مواد اولیه مانند قیمت میلگرد و گچ نیز بسته به قیمت آن‌ها در بازار دارد. قیمت خود رابیتس نیز بستگی به وزن، تعداد ستون و همچنین، قیمت ورق فولادی در بازار دارد؛ بنابراین، مشخص است که قیمت رابیتس و رابیتس کاری ثابت نبوده و مدام دچار تغییر می‌شود.
در حال حاضر، برندهای مختلفی در کشور اقدام به تولید رابیتس می‌کنند. با مقایسه آن‌ها می‌توان، قیمت‌های تقریبی زیر را برای برخی از انواع رابیتس ارائه کرد.
• رابیتس 440 گرمی نه ستون، 18 الی 19 هزار تومان
• رابیتس 540 گرمی 11 ستون، 21 الی 22 هزار تومان
• رابیتس 890 گرمی 11 ستون، 28 الی 29 هزار تومان
• رابیتس 920 گرمی 13 ستون، 32 الی 34 هزار تومان
• رابیتس 1000 گرمی 13 ستون، 33 الی 35 هزار تومان
• رابیتس 1200 گرمی 13 ستون، 39 الی 40 هزار تومان
رابیتس کاری به سخن کوتاه
رابیتس کاری یکی از عملیات زیرسازی نما در قسمت‌های مختلف ساختمان است. از رابیتس می‌توان برای نصب انواع سقف کاذب، پلاسترهای سیمانی، آرک، سردر ساختمان، سازه‌های تزیینی و نور مخفی استفاده کرد.
رابیتس، ورق فولادی گالوانیزه گرم یا ورق سیاه فولادی است که به‌صورت شبکه یا مش درآمده است. این شبکه‌ها در ورق‌های گالوانیزه و سیاه، به ترتیب، برای تحمل وزن گچ و سیمان ساخته می‌شوند. دلیل استفاده از این دو ورق هم مقاومت بالای آن‌ها در برابر رطوبت است.
رابیتس کاری به‌طور خلاصه شامل سه مرحله زیر است:
• نصب شبکه میلگردها
• نصب توری رابیتس
• گچ کاری و اجرا سازه موردنظر
قیمت رابیتس هم به‌طورکلی به هزینه مواد اولیه مانند میلگرد، خود رابیتس، سیم رابیتس و اتصالات، گچ و سیمان و درنهایت دستمزد تیم اجرایی برمی‌گردد.
