عمر مفید ساختمان بتنی چقدر است؟

در هر سال، تعداد زیادی ساختمان در ایران و جهان ساخته می‌شود. این ساختمان‌ها می‌توانند فلزی، بتنی، آجری و... بوده و کاربری‌های گوناگونی داشته باشند. ساختمان‌های بتنی یکی از مقاوم ترین انواع سازه‌های ساختمانی هستند. اما به نظر شما عمر مفید ساختمان بتنی چقدر است؟ و عوامل موثر بر عمر مفید ساختمان بتنی، کدام اند؟ در این مقاله قصد داریم به سوالاتی از این دست پاسخ دهیم. پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید. 

استفاده از بتن در ساختمان سازی

استفاده از میلگرد و بتن در ساختمان سازی از سال های گذشته و به دلیل استحکام بالای آن‌ها رواج داشته است. جالب است بدانید که بتن به تنهایی استحکام بالایی ندارد؛ چراکه به سادگی می‌شکند. این در حالی است که استفاده از بتن و میلگرد در کنار هم، قدرت استحکام ساختمان را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. هر چه ساختمان بتنی مستحکم‌تر باشد، عمر مفید آن نیز افزایش پیدا می‌کند. لازم به ذکر است که به ترکیب بتن و میلگرد، بتن آرمه یا بتن مسلح گفته می‌شود. در این حالت میلگرد داخل بتن قرار گرفته و از این طریق از شکستن بتن جلوگیری می‌کند. قیمت میلگرد، سهم عمده‌ای در تعیین هزینه کلی بتن آرمه دارد.

عمر مفید ساختمان بتنی

شاید شما هم به دنبال پاسخ این سوال باشید که عمر مفید سازه بتنی (ساختمان بتنی) چقدر است؟ باید به شما بگوییم که متخصصان برای تخمین عمر مفید ساختمان بتنی بر طبق سن ساختمان پیش می‌روند. برای بررسی سن ساختمان به سه عامل سن واقعی، سن بهره برداری و سن سندی ساختمان‌ها نیاز خواهیم داشت. در ادامه به تشریح این سه عامل خواهیم پرداخت.
• سن واقعی: سن واقعی ساختمان یکی از عواملی است که باید برای تخمین عمر مفید ساختمان بتنی از آن استفاده کنیم. سن واقعی ساختمان از زمانی محاسبه می‌شود که ساخت و ساز ساختمان آغاز شده و پروانه ساخت آن صادر می‌شود.
• سن سندی: دیگر عاملی که باید برای تخمین عمر مفید ساختمان بتنی به آن توجه کنیم، سن سندی ساختمان است. در این حالت سن ساختمان از زمانی که سند آن به ثبت می رسد، محاسبه می‌گردد.
• سن بهره برداری: آخرین عامل که به بررسی آن می‌پردازیم، سن بهره برداری ساختمان است. سن بهره برداری از زمانی محاسبه می‌شود که ساختمان مورد استفاده قرار بگیرد. 
جالب است بدانید که سن عددی و سن بهره برداری تاثیر بیشتری در تخمین طول عمر مفید ساختمان بتنی دارند. در شرایطی که ساختمان تا چند سال پس از ثبت سند، مورد استفاده قرار نگرفته باشد، برای تخمین عمر مفید ساختمان بتنی از سن بهره برداری آن استفاده می‌شود.

"سن بهره برداری ساختمان تاثیر زیادی برای تخمین زدن عمر مفید ساختمان بتنی دارد."

تفاوت عمر مفید ساختمان ها در ایران و جهان

طول عمر مفید ساختمان‌های بتنی در ایران، در مقایسه با کشورهای پیشرفته اروپایی و آمریکایی بسیار زیاد است. طول عمر مفید ساختمان‌های بتنی در ایران بین 25 تا 30 سال است. این درحالی‌است که این عدد در کشورهای صنعتی بین 100 تا 300 سال تخمین زده می‌شود. 
یکی از دلایل وجود این اختلاف در عمر مفید ساختمان‌های بتنی در ایران و دیگر کشورها به علت نداشتن اطلاعات کافی در خصوص عوامل موثر در کاهش و افزایش عمر مفید ساختمان هاست. در بخش بعدی این مقاله به معرفی عوامل تاثیر گذار در این زمینه خواهیم پرداخت. 

عوامل موثر بر طول عمر ساختمان ها

شاید شما هم به دنبال راهی برای افزایش عمر مفید ساختمان‌های بتنی باشید. در این صورت باید به شما اعلام کنیم که رعایت برخی از نکات ضروری می‌تواند در رسیدن به این هدف موثر باشد. در این بخش به معرفی برخی از این نکات خواهیم پرداخت. 

انتخاب صحیح مصالح ساختمانی

یکی از عوامل تاثیر گذار در عمر مفید ساختمان‌های بتنی، مواد و مصالح به کار رفته در آن است. تشخیص و انتخاب درست مصالح تاثیر زیادی در عمر ساختمان و صرفه جویی در هزینه نهایی ساخت آن ایجاد می‌کند. هنگام انتخاب مصالح باید دقت کنید که تمامی مواد به کار رفته در ساخت سازه از لحاظ مواردی مانند ضریب انبساط و انقباض، هماهنگی با شرایط جوی، طول عمر مصالح و سایر موارد مربوطه با یکدیگر سازگاری داشته باشند.
در نظر گرفتن موارد مذکور هنگام ساخت ساختمان‌های بتنی باعث می‌شود تا عمر مفید آن‌ها افزایش پیدا کند. 

طراحی صحیح ساختمان

طراحی ساختمان بتنی به دقت و توجه زیادی نیاز دارد. بهتر است بدانید که بی توجهی به جزئیات طراحی ساختمان باعث می‌شود تا سازه مورد نظر مقاومت لازم را در برابر مواردی مانند شرایط جوی نداشته و در نتیجه عمر مفید ساختمان بتنی کاهش پیدا کند. 

نگهداری از ساختمان

هر ساختمانی پس از مدتی استفاده دچار مشکلاتی شده و نیاز به تعمیر پیدا می‌کند. در صورتی که به ساختمان رسیدگی شده و به تعمیر و نگهداری از آن توجه شود، عمر مفید ساختمان‌های بتنی افزایش پیدا می‌کند. این در حالی است که بی توجهی به ساختمان می‌تواند عمر آن را تا حد زیادی کاهش داده و باعث مستهلک شدن آن شود.

تقویت ساختمان ها

قدرت مقاومت ساختمان در برابر نیروهای داخلی مانند وزن ساختمان و نیروهای خارجی مانند بلایای طبیعی، عامل مهم و تاثیرگذاری در عمر مفید ساختمان‌های بتنی است. همه ما می‌دانیم که هرچه قدرت مقاومت ساختمان بیشتر باشد، عمر ساختمان نیز افزایش پیدا می‌کند. در سال‌های اخیر و با پیشرفت علم و فناوری، روش‌های جالب توجهی برای افزایش مقاومت ساختمان به سازندگان ارائه شده است. برخی از این روش ها به شرح زیر هستند:
• مقاوم سازی ساختمان با استفاده از ژاکت بتنی
• مقاوم سازی ساختمان با استفاده از ژاکت فولادی
• مقاوم سازی ساختمان با استفاده از دیوار برشی
• مقاوم سازی ساختمان با استفاده از بادبند ها
• مقاوم سازی ساختمان با استفاده از روش FRP
• مقاوم سازی ساختمان با استفاده از پیش تنیدگی

روش‌های مذکور برخی از روش‌های مقاوم سازی ساختمان برای افزایش عمر مفید ساختمان‌های بتنی هستند. 

"مقاومت ساختمان در برابر بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله، طوفان، آتش سوزی و ... تاثیر زیادی در عمر مفید آن خواهد داشت." 

چه عواملی باعث کاهش عمر ساختمان ها می‌شوند؟

تا اینجا به عواملی پرداختیم که رعایت آن ها باعث افزایش عمر مفید ساختمان‌های بتنی می‌شوند. در ادامه قصد داریم تا شما را با مواردی آشنا کنیم که عمر مفید ساختمان‌ها را کاهش می‌دهند. بهتر است بدانید که این عوامل، علاوه بر عمر ساختمان بر میزان استحکام، مقاومت و ایمنی آن نیز تاثیر گذاشته و باعث کاهش آن‌ها می‌شوند. 

نم و رطوبت

به جرات می توان گفت که رطوبت، اصلی‌ترین عامل موثر بر کاهش عمر مفید ساختمان‌های بتنی است. نم گرفتن کف و پی ساختمان می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش استحکام ساختمان داشته و سازه مورد نظر را مستهلک کند. وجود آب‌های زیرزمینی هم در طولانی مدت باعث کاهش عمر مفید ساختمان‌های بتنی می‌شوند. 
شرایط جوی و بارندگی زیاد هم از جمله عواملی است که در عمر ساختمان تاثیر گذار است. عمر مفید ساختمان‌ها در مناطقی که بارش باران زیاد بوده، تا حد قابل توجهی کمتر از عمر ساختمان‌ها در سایر شرایط جوی است. سازندگان ساختمان باید دقت کنند که در این مناطق تا حد ممکن از آجر و سنگ استفاده نکنند؛ چرا که قدرت مقاومت این دو در برابر بارندگی بسیار پایین است. توصیه می‌شود که در این مناطق از پوششی از جنس گچ یا رنگ روی سازه‌های سنگی و آجری استفاده شود تا از این طریق از کاهش عمر مفید ساختمان‌ها جلوگیری شود.

باران های اسیدی

باران‌های اسیدی از دیگر عواملی هستند که در کاهش عمر مفید ساختمان‌های بتنی موثر هستند. این نوع بارندگی بیشتر در کلان شهرها رخ می‌دهد و تاثیری به شدت مخرب بر ساختمان‌ها دارد. میزان شدت تخریب باران اسیدی به قدری است که می تواند مقاوم ترین نوع مصالح ساختمانی را به مرحله فرسایش و استهلاک برساند. 

اختلاف دمای شب و روز

کمتر کسی به تاثیر اختلاف دمای شب و روز در عمر مفید ساختمان های بتنی فکر می‌کند. اما باید بدانید که این عامل تاثیر زیادی در کاهش عمر سازه‌های ساختمانی دارد. فرآیند تاثیر اختلاف دما در عمر ساختمان به این صورت است که افزایش دمای هوا در طول روز باعث می‌شود تا مصالح به کار رفته در ساختمان منبسط شوند. کاهش دما در طول شب هم باعث انقباض مصالح ساختمانی می‌گردد. این انبساط و انقباض پس از مدتی سبب ترک خوردن دیواره‌های ساختمان می‌شود. این ترک خوردگی حتی در لایه‌های داخلی ساختمان هم ایجاد شده و پس از مدتی باعث کاهش استحکام و عمر مفید ساختمان‌ها می‌گردد.
همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، هنگام ساخت ساختمان‌ها مخصوصا ساختمان‌های بتنی باید به مواردی مانند سازگاری ضریب انبساط و انقباض مصالح ساختمانی با یکدیگر و سازگاری مصالح با شرایط جوی منطقه دقت کنید تا بتوانید از این طریق عمر مفید ساختمان های بتنی را افزایش دهید. 

تغییر دمای شدید در فصول مختلف

یکی دیگر از موارد تاثیر گذار در عمر ساختمان‌ها، اختلاف شدید دما در فصول مختلف سال است. اختلاف دمای فصول تاثیری مشابه با تاثیر اختلاف دمای شب و روز بر ساختمان‌ها دارد و باعث کاهش عمر مفید ساختمان‌های بتنی می‌شود. 

عمر مفید آهن چند سال است ؟

بسیاری از ساختمان‌ها در کشور ما از جنس آهن بوده و با کمک سازه های فلزی ساخته می‌شوند. به همین دلیل بسیاری از افراد به دنبال عمر مفید آهن در ساختمان هستند که بسته به جنس مواد اولیه آن متفاوت است زیرا  قیمت آهن کیلویی، بسته به مواد اولیه آن متفاوت خواهد بود. باید به شما اعلام کنیم که بر طبق گفته مهندسان و طراحان ساختمان، عمر مفید سازه‌های فلزی 150 سال تخمین زده شده است. این در حالی است که عمر مفید ساختمان‌های بتنی در حدود 300 سال تخمین زده می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد که استفاده از بتن به عنوان ماده اولیه برای ساخت ساختمان‌های گوناگون بهتر و کاربردی‌تر است. 

سخن پایانی

در این مقاله تلاش کردیم تا شما خوانندگان عزیز را با مسائلی مانند عمر مفید ساختمان‌های بتنی و فلزی و عوامل تاثیر گذار بر کاهش عمر ساختمان های مختلف آشنا کنیم. همچنین مواردی را عنوان کردیم که با رعایت آن‌ها می‌توان عمر سازه‌های گوناگون را تا حد قابل توجهی افزایش داد. امیدواریم که مطالب گفته شده در این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
در پایان از شما درخواست می‌کنیم تا تجربیات خود را در این زمینه از طریق بخش ارسال دیگاه با ما و سایر خوانندگان این مطلب به اشتراک گذاشته و همچنین نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.