کارخانه‌های تولیدکننده ضایعات
کارخانه‌های تولیدکننده ضایعات به طور مستقیم ضایعات را تولید نمی‌کنند، پرتی که در کارخانه‌هایی مثل دکل سازی، مخزن سازی، قطعات سازی، خودروسازی، گریتینگ، مشبک سازی از تولید محصول مورد نظر بر جای می‌ماند، همان ضایعات یا قراضه است.
ضایعات باقی مانده از پرت کارخانه‌های تولیدی از کیفیت بالاتری نسبت به ضایعات باقی مانده از ساختمان‌ها برخوردار است. نکته قابل توجه در مورد ضایعات تولیدی بررسی کیفیت آن‌ها است. معمولاً در بررسی کیفیت قراضه جنس، سایز، دانسیته و میزان ناخالصی موردبررسی قرار می‌گیرد. اصطلاحاتی مانند نوع آهن ویژه، درجه یک، درجه دو و پرسی که بازاری‌ها به کار می‌برند در واقع کیفیت نوع موردنظر را به دور از پیچیدگی‌های بیان می‌کند. می‌توان گفت یکی از عوامل تاثیرگذار در قیمت ضایعات آهن بحث تنوع در کیفیت است.
بزرگترین کارخانه‌های تولیدکننده ضایعات را بیشتر بشناسید
شاید تصور کنید ضایعات آهن به‌صورت مستقیم تولید می‌شوند، اما واقعیت چیز دیگری‌ست. در این بخش با کارخانه‌هایی آشنا می‌شویم که بیشترین سهم را در تولید این ضایعات دارند.
- شرکت فولاد گستر آتیه سپاهان
شرکت فولاد گستر آتیه سپاهان به‌عنوان بزرگترین مجتمع بازیافت و فرآوری مکانیزه قراضه آهن در ایران، در منطقه کوهپایه اصفهان و در زمینی به وسعت ۹۹ هکتار احداث شده است. این مجموعه با سرمایه‌گذاری کلان و مشارکت بانک صنعت و معدن راه‌اندازی شده و برای نخستین‌بار دستگاه پیشرفته «مگا شردر» را از اروپا وارد کشور کرده است.
از ویژگی‌های برجسته این واحد صنعتی می‌توان به بهره‌گیری از سیستم ERP پیشرفته اشاره کرد که کلیه فرآیندهای سازمان از تأمین مواد اولیه تا فروش، انبارداری، باسکول، حسابداری و ارتباط با مشتریان را به‌صورت یکپارچه و اتوماتیک مدیریت می‌کند. همچنین اتوماسیون اداری این شرکت نقش مؤثری در بهینه‌سازی زمان و ارتقای بهره‌وری ایفا کرده است.
- کارخانه فولاد مبارکه اصفهان
فولاد مبارکه اصفهان یکی از پیشروترین مجموعه‌های فولادی کشور است که از سال ۱۳۷۱ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده و اکنون به‌عنوان یکی از بزرگترین مراکز تولید فولاد در خاورمیانه شناخته می‌شود. این کارخانه با ظرفیت تولیدی بیش از ۲۰ میلیون تن فولاد در سال، زنجیره‌ی کاملی از استخراج سنگ‌آهن تا محصول نهایی را به‌صورت متمرکز و پیشرفته در اختیار دارد. این مجموعه علاوه بر تولید، نقش فعالی در بازیافت ضایعات فلزی ایفا می‌کند و در شهرهایی مانند شیراز، اصفهان و دیگر نقاط مجاور، عملیات جمع‌آوری و فرآوری قراضه‌های آهنی را به‌صورت منسجم انجام می‌دهد. همکاری فولاد مبارکه با دیگر نهادهای صنعتی مانند شرکت ملی فولاد ایران، گویای نقش کلیدی آن در توسعه صنعت فولاد کشور است.
- کارخانه فولاد تهران
در پایتخت کشور نیز بازیافت ضایعات آهن به‌شکل صنعتی و سازمان‌یافته انجام می‌گیرد. کارخانه فولاد تهران که از سال ۱۳۷۳ با اخذ مجوز رسمی از اداره صنایع استان تهران آغاز به کار کرده، یکی از بازیگران اصلی این حوزه است. در ادامه توسعه، واحد دوم فولادسازی این مجموعه نیز در سال ۱۳۸۶ به بهره‌برداری رسید. تمامی ضایعات فلزی جمع‌آوری‌شده در سطح استان تهران به این مرکز ارسال می‌شوند تا در فرآیندهای بازیافت قرار گرفته و مجدداً وارد چرخه تولید شوند. این اقدام نه‌تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند، بلکه امکان کسب درآمد برای شهروندان از طریق فروش ضایعات آهن نیز فراهم شده است.
- کارخانه‌های فولاد مشهد
شهر مشهد با برخورداری از مجموعه‌ای متنوع از واحدهای فولادی، به یکی از قطب‌های اصلی خرید و بازیافت ضایعات آهن در کشور تبدیل شده است. مجموعه‌هایی نظیر فولاد خراسان، نیک‌صدرا توس، فولاد توس حجت، فولاد ظهوری، صبح پارسیان و فولاد پروفیل مشهد از جمله فعالان این عرصه هستند که حجم گسترده‌ای از قراضه‌های فلزی را از سطح شهر جمع‌آوری کرده و به‌منظور تولید مجدد به کار می‌گیرند. با اینکه فرآوری این ضایعات هزینه‌هایی در بر دارد، اما در نهایت منجر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی، کاهش نیاز به استخراج مواد اولیه و بهبود شاخص‌های اقتصادی در منطقه می‌شود. از همین‌رو، کارخانه‌های مشهد در کنار نقش صنعتی خود، سهم بسزایی در چرخه اقتصاد بازیافتی کشور ایفا می‌کنند.
این محصول در انواع متنوعی موجود هستند که از منابع مختلفی تامین می‌شوند، به طور کلی می‌توان گفت که ضایعات از دو منبع تأمین می‌شوند که به شرح زیر است:
- ضایعاتی که از خط تولید محصولاتی مانند سوله سازی، خودرو سازی، مشبک سازی، قطعات سازی، مخزن سازی، دکل سازی، تولید کنندگان لوازم خانگی، صنایع نفت و پتروشیمی، کشتی سازی و پروفیل سازی حاصل می‌شود، این محصول از کیفیت بالایی برخوردار هستند، تنها بخشی از این قراضه‌ها نیاز به پاک سازی آلودگی دارند، این ضایعات مجدد به چرخه مصرف باز می‌گردند و در تولید دیگر قطعات فولادی مورد استفاده مجدد قرار می‌گیرند.
- منبع دیگر برای تأمین قراضه‌ها، ضایعات حاصله از تخریب ساختمان‌ها، پل‌ها و دیگر تجهیزات صنعتی است، این قراضه‌ها از کیفیت پایین‌تری نسبت به نوع باقی‌مانده از تولید محصولات فولادی در کارخانه‌ها برخوردار هستند. نوع ساختمانی با افزایش جمعیت و نیاز به ساخت و ساز و تخریب ساختمان‌های قدیمی به میزان زیادی در حال افزایش است. این نوع از ضایعات حاصله بیشترین استفاده را در کوره قوس الکتریکی دارند.
