استانداردهای لوله مانیسمان

اهمیت و مزیت لوله مانیسمان، بدون درز بودن آن است. این نوع از لوله‌ها در صنایع مختلفی کاربرد دارند و برای ساخت این لوله‌های بدون درز نیاز به استفاده از تکنولوژی و ترکیبات خاصی از مواد است. چون معمولا مواد مهمی از داخل این لوله‌ها عبور می‌کنند، استانداردهای لوله مانیسمان در نحوه ساخت و ابعاد آن‌ها اهمیت خاصی دارد. شمش آهن معمولا مهم‌ترین بازیگر در ساخت این نوع لوله است.
هر چه فشار محتویاتی که داخل لوله در جریان است بیشتر باشد، باید از لوله‌های مانیسمان با قطر بیشتر و مقاومت بیشتر استفاده نمود. در استانداردهای لوله مانیسمان، فاکتورهای دما، ابعاد، ضخامت و... اهمیت ویژه‌ای دارد. ما در این مقاله شما را با انواع استانداردهای لوله مانیسمان آشنا می‌کنیم و اطلاعات مفیدی در مورد هر کدام از استانداردها در اختیارتان قرار می‌دهیم. همچنین برای اینکه بدانید لوله مانیسمان چیست و انواع آن می‌توانید به مقاله مرتبط آن مراجعه کنید.

استاندارد DIN نیز یکی از استانداردهای بین المللی لوله مانیسمان است که نتیجه تجربه و کار کارشناسی در سطح اتحادیه اروپا و ملی کشورها است. این استاندارد، نوعی استاندارد باز است که تمام افراد می‌توانند نوع استاندارد جدید در آن تعریف کنند و تجربیات خود را در اختیار دیگران قرار دهند. همچنین شامل انواع لوله‌ها می‌شود که لوله‌های مانیسمان و بدون درز یکی از این موارد است.

ماهیت لوله‌ مانیسمان

معمولا لوله‌ها را به وسیله جوش دادن به هم وصل می‌کنند، ولی گاهی موادی که در لوله‌ها انتقال پیدا می‌کنند با اهمیت هستند؛ در این موارد برای انتقال، از لوله‌ مانیسمان که یکپارچه و بدون درز هستند استفاده می‌شود. به دلیل نوع ساخت خاص، متریال این نوع لوله و همچنین اهمیت صنایعی که از لوله‌های مانیسمان استفاده می‌کنند، این مدل از لوله‌ها قیمت بالاتری نسبت به لوله‌های معمولی دارند. هرچند قیمت لوله مانیسمان بر اساس ابعاد، ضخامت و نوع آن متفاوت است.

روش نامگذاری لوله مانیسمان

برای مشخص کردن سایز لوله مانیسمان، از مفهومی به نام «قطر نامی» استفاده می‌شود. این پارامتر، که در استانداردهای مختلف با نام‌های متفاوتی شناخته می‌شود، به صورت گسترده در صنعت لوله‌کشی و تأسیسات کاربرد دارد. معمولاً قطر نامی لوله‌ها را با دو عبارت NPS و DN نشان می‌دهند. در ادامه به بررسی این دو روش نام‌گذاری می‌پردازیم.

• نام‌گذاری به روش NPS

در استانداردهای لوله کشی بریتانیا، قطر لوله‌ها با استفاده از NPS مشخص می‌شود. NPS مخفف Nominal Pipe Size بوده و به معنای «سایز اسمی لوله» است. این اندازه که بر اساس اینچ بیان می‌شود، یک مقدار استاندارد و تقریبی برای قطر داخلی لوله است و برای تسهیل در طراحی و انتخاب لوله در سیستم‌های لوله کشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته مهم این است که NPS تنها برای نمایش قطر لوله به کار نمی‌رود، بلکه برای دسته‌بندی و متمایز کردن انواع لوله‌ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. شایان ذکر است که در ایالات متحده، هنگام اندازه‌گیری یا محاسبه وزن لوله مانیسمان، معمولاً از این روش استفاده می‌شود.

• نام‌گذاری به روش DN

DN یا Diameter Nominal، روش دیگری برای نشان دادن قطر نامی لوله مانیسمان است که بیشتر در اروپا رایج است. این پارامتر بر حسب میلی‌متر بیان می‌شود و کاربرد فراوانی در استانداردهای اروپایی دارد. برای تبدیل واحد اندازه‌گیری از NPS به DN، یک محاسبه ساده کافی است. با ضرب عدد NPS در ۲۵، به راحتی می‌توانید قطر نامی لوله را بر حسب DN به دست آورید. این تبدیل در بسیاری از محاسبات مهندسی و طراحی سیستم‌های لوله‌کشی کاربرد دارد.

انواع استاندارد لوله مانیسمان

لوله‌ مانیسمان دارای چهار نوع استاندارد جهانی هستند؛ استانداردهای ASTM، API، ASME و DIN از استانداردهای مرسوم این نوع لوله است.

• استاندارد DIN

استاندارد DIN یکی دیگر از استانداردهای بین‌المللی لوله مانیسمان است که نتیجه تجربه و کار کارشناسی در سطح اتحادیه اروپا و ملی کشورها است. این استاندارد، نوعی استاندارد باز است که تمام افراد می‌توانند نوع استاندارد جدید در آن تعریف کنند و تجربیات خود را در اختیار دیگران قرار دهند. همچنین شامل انواع لوله‌ می‌شود که لوله‌های مانیسمان و بدون درز یکی از این موارد است. 
استاندارد لوله DIN 2448 ویژه لوله‌های بدون درز و لوله‌های مانیسمان است که خود شامل چهار نوع از استانداردهای DIN است که در این مدل تجمیع شده است. در این نوع استاندارد ابعاد لوله اهمیت زیادی دارد.

• استاندارد ASTM

ASTM یک استاندارد در مورد آلیاژ لوله مانیسمان است. برای صنایع و کاربردهای مختلف، انواع لوله‌ها و استانداردها وجود دارد. برای این که برای صنعتمان باید از کدام نوع از لوله مانیسمان استفاده کنیم، می‌توانیم راهنمای خرید لوله مانیسمان را مطالعه کنیم. این نوع استاندارد شامل ۱۲۰۰۰ نوع استاندارد مختلف است که بیش از ۱۰۰ مورد آن مربوط به گروه لوله مانیسمان است. این نوع استاندارد شامل گستره وسیعی از لوله‌ها و یک استاندارد بسیار معتبر جهانی است.

از میان این استانداردها، مهم ترین استانداردهای لوله مانیسمان ASTM A53 و ASTM A106 هستند. لوله‌های A53 بیشتر برای انتقال مواد با فشار کم مناسب است. در انتقال بخار، هوا، آب، نفت و موارد مشابه معمولا از این نوع استاندارد استفاده می‌کنند. لوله‌های A106 برای پروژه های ویژه‌تر و خاص‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند. مواد با فشار بالا و حرارت بالا را نمی‌توان با هر لوله‌ای انتقال داد و این استاندارد مناسب این نوع کارها است. 
جدای این موارد، این دونوع لوله در آلیاژهای مورد استفاده در ساختشان تفاوت‌هایی دارند که در جدول زیر آن را مشاهده می‌نمایید:

• استاندارد ASME

استاندارد ASME را انجمن مهندس‌های آمریکا در ۱۹۸۰ برای دیگ‌های بخار و مخازن تحت فشار را ارائه کردند. از طرفی چون یکی از عمده مصارف استفاده از لوله مانیسمان در موارد تحت فشار و در دمای بالا است، این نوع استاندارد در استفاده از این نوع لوله کاربرد فراوانی دارد. این نوع استاندراد شباهت فراوانی به استاندارد ASTM دارد و در خیلی از موارد یکسان هستند. استاندارد ASME B36.10 برای لوله‌های مانیسمان برای دما و فشارهای بالا و پایین است و بیان می‌کند که باید برای هر نوع از ابعاد این لوله از چه نوع ضخامتی بهره برد. در واقع ASME B36.10 اهمیت بالایی دارد و مشخص می‌کند که هر نوع فشاری نیاز به چه نوع ضخامتی دارد تا به مشکلی برنخوریم. جدول استاندارد ASME B36.10 به شرح زیر است:

• استاندارد API

استاندارد API برای صنعت نفت و گاز است. چون در این صنعت مواد اشتعال پذیر و گاهی خطرناک از درون لوله‌ها جابه‌جا می‌شود، بنابراین این استاندارد در لوله‌های بدون درز و مانیسمان کاربرد فراوان دارد. دقت و ریسک ناپذیری از مهم‌ترین خصوصیات این نوع استاندراد است. استاندارد API 5L استانداردی است که در لوله‌های مانیسمان کاربرد دارد. این نوع استاندارد ابعاد مخصوص به خودش را ندارد، به استاندارد ASTM ارجاع می‌دهد و تمرکزش بر روی ابعاد خاصی نیست، بلکه سعی کرده که موارد ایمنی را تا حد ممکن و از نظر اقتصادی توجیه پذیر اعمال کند.

اهمیت استانداردها در تولید و کاربرد لوله‌های مانیسمان

در این متن سعی کردیم که استانداردهای مهم و کاربردی لوله‌ مانیسمان را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. به دلیل این که این نوع لوله‌ در صنایع بسیار مهم کاربرد دارد، استانداردهای لوله مانیسمان اهمیت زیادی دارند، زیرا نشت و یا انفجار این لوله‌ها می‌تواند صدمات جانی و مالی بسیار سنگینی به بار آورد. این لوله‌ها در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز و مشتقات نفتی کاربرد دارد؛ همچنین در صنایع لبنی این لوله‌ها پرکاربرد هستند. همانطور ک در متن خواندیم، یکی از فاکتورهای مهم در استاندارد این نوع از لوله‌ها، تجربه ارزشمند صنعتگران است. تجربه ثابت کرده که نباید فقط به یک سری محاسبات مهندسی و ریاضیاتی بسنده کرد، زیرا در میدان عمل ممکن است اتفاقات پیشبینی نشده رخ دهد. لطفا اگر شما هم تجربه ارزشمندی در مورد این نوع محصولات و قیمت لوله مانیسمان دارید در بخش نظرات همین مطلب در اختیار عموم قرار دهید تا بتوانیم یک گام مثبت در صنعت لوله مانیسمان برداشته باشیم.