انواع ورق‌های صنعتی و کاربردهای هر کدام
مقاطع فلزی در شکل‌های میلگرد، شمش، پروفیل، ورق و... و با گریدهای گوناگونی تولید می‌شوند. ورق صنعتی همان‌گونه که از نامش مشخص است، کاربردهای گسترده‌ای در بخش‌های مختلف صنعت دارد. در این مقاله به بررسی انواع ورق‌های فلزی پرداخته‌ایم تا با این محصولات صنعتی مهم بیشتر آشنا شده و اطلاعات سودمندی درباره آن‌ها کسب کنید. سپس تعدادی از کاربردهای بی‌شمار این مقاطع را معرفی کرده و در انتها نیز با مهم‌ترین تولیدکنندگان و فروشندگان فعال در این زمینه آشنا می‌شویم، پس تا آخر با ما همراه باشید.
انتخاب جنس فلز ورق صنعتی با توجه به کاربرد موردنظر و همچنین ویژگی‌های متنوع فلزات مانند شکل‌پذیری، جوش‌پذیری، مقاومت در برابر خوردگی، استحکام، وزن و قیمت آن‌ها صورت می‌گیرد.
انواع ورق صنعتی
ورق‌های مورد استفاده در صنعت را می‌توان با توجه به روش تولید و همچنین نوع فلز و آلیاژ به‌کاررفته دسته‌بندی کرد، عواملی که در تعیین قیمت به‌روز ورق صنعتی نیز تاثیرگذار هستند. انتخاب جنس فلز ورق صنعتی با توجه به کاربرد موردنظر و همچنین ویژگی‌های متنوع فلزات مانند شکل‌پذیری، جوش‌پذیری، مقاومت در برابر خوردگی، استحکام، وزن و قیمت آن‌ها صورت می‌گیرد. با در نظر گرفتن این موارد، مهم‌ترین موادی که برای تولید ورق صنعتی به کار می‌روند عبارتند از: فولاد، آلومینیوم، مس و برنج.
ورق صنعتی فولادی
ورق فولادی که می‌توان آن را مسطح‌ترین ورق صنعتی موجود در بازار دانست، با استفاده از آلیاژهای مختلف و به‌کارگیری دو روش نورد گرم و نورد سرد ساخته می‌شود. میزان انرژی و نیروی مورد نیاز در عملیات نورد گرم، نسبت به نورد سرد کم‌تر است و به همین دلیل، این روش در تولید ورق صنعتی فولادی کاربرد بیشتری دارد. در این عملیات ابتدا ماده اولیه را که عمدتا شمش یا تختال فولادی است، حرارت می‌دهند و سپس با انجام نورد پیوسته، آن‌ها را به صورت ورق‌هایی با ضخامت سه میلی‌متر و بیشتر در می‌آورند. از آنجا که شکل‌پذیری فلزات در دماهای بالا بیشتر است و به عملیات اضافی دیگری نیاز ندارد، عملیات نورد گرم را می‌توان در ابعاد گسترده‌تری نسبت به نورد سرد، برای تولید قطعات به کار گرفت. این مسئله باعث شده تا انواع ورق صنعتی تولیدشده به روش نورد گرم، قیمت کمتری نسبت به ورق‌های نورد سرد داشته باشند. خنک شدن ورق صنعتی نورد گرم در دمای اتاق، باعث افزایش شکل‌پذیری و چقرمگی این محصول می‌شود اما تنش‌های درونی آن را رفع نمی‌کند و همین مسئله منجر به کاهش دقت و ایجاد تلورانس‌هایی به اندازه‌ی دو تا پنج درصد در ابعاد ورق صنعتی می‌شود. ورق صنعتی نورد گرم با ظاهر تیره و ناهموار خود به راحتی قابل تشخیص است و با نام ورق سیاه نیز شناخته می‌شود.
اما فرآیند نورد سرد نیز که در دمایی پایین‌تر از دمای تبلور مجدد فلز رخ می‌دهد، مزایایی نسبت به روش نورد گرم دارد. در این عملیات، ورق‌های تولیدشده به روش نورد گرم را با استفاده از اسید، اکسیدزدایی می‌کنند و سپس با استفاده از غلتک‌های نورد، مقدار ضخامت آن‌ها را کاهش می‌دهند. این عمل باعث افزایش دقت و بهبود کیفیت ظاهری ورق صنعتی می‌شود و انعطاف‌پذیری و مقاومت آن را در برابر فشار افزایش می‌دهد. سطح ورق صنعتی نورد سرد را می‌توان به منظور جلوگیری از زنگ‌زدگی و افزایش مقاومت در برابر خوردگی با روغن، مواد گالوانیزه و رنگ پوشش داد.
ورق صنعتی آلومینیومی
گریدهای مختلف ورق آلومینیوم از طریق فرآیند نورد گرم تولید شده و طیف گسترده‌ای از خصوصیات را با قیمتی مناسب برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کنند. ورق صنعتی آلومینیومی را می‌توان جهت افزایش مقاومت و همچنین کاهش تنش‌های درونی، تحت عملیات نورد سرد نیز قرار داد.
ورق صنعتی مس/برنج
ورق‌های برنجی با مقدار کمتری از روی، به آسانی جوشکاری، سردکاری و لحیم‌کاری می‌شوند و افزودن مس به آن‌ها نیز باعث تشکیل لایه اکسیدی محافظی می‌شود که در برابر خوردگی مقاوم است.
[button url="https://ahanonline.com/10521/ورقmetal-sheet/" text="بیشتر بدانید: انواع ورق‌های فولادی سرد و گرم"]
کاربردهای ورق‌های صنعتی
تفاوت‌ها و خصوصیات منحصربه‌فرد انواع ورق صنعتی نورد گرم و سرد فولادی، آلومینیومی، مسی و... باعث شده تا هر یک از آن‌ها در بخش‌های خاصی از صنعت که مطابقت بیشتری با خصوصیاتشان دارد استفاده شوند. ورق صنعتی نورد گرم بیشتر در ساخت‌وساز و مواردی که کیفیت و دقت ظاهری از اهمیت کمتری برخوردار است استفاده می‌شود و در عوض برای مصرف‌کنندگان صرفه اقتصادی بیشتری دارد. برخی از متداول‌ترین کاربردهای ورق صنعتی نورد گرم عبارت است از:
- ساختمان‌سازی
- ساخت لوله‌های فلزی
- ریل و قطعات راه‌آهن
- درب‌ها و قفسه‌ها
- میله‌های I شکل
- تجهیزات کشاورزی
- بدنه خودروها
ورق صنعتی اسیدشویی از انواع ورق نورد گرم به شمار می‌رود که اکسید موجود در سطح آن اسیدشویی شده و از ورق سیاه براق‌تر است. این ورق صنعتی به طور گسترده در صنعت کشتی‌سازی استفاده می‌شود و در برخی از موارد نیز برای ساخت قطعات مستحکم و مقاوم به سایش اتومبیل مانند رینگ و شاسی به کار می‌رود.
ورق صنعتی نورد سرد به دلیل انعطاف‌پذیری، دوام و دقت بیشتر نسبت به ورق گرم، در ساخت محصولات کوچک‌تر و پروژه‌هایی که زیبایی ظاهری در آن‌ها اهمیت دارد، استفاده می‌شود. صنایع تولید لوازم خانگی مانند فر، اجاق گاز و یخچال از ورق سرد روغنی به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند. این ورق همچنین در ساخت عایق، روکش و لوله‌های ساختمانی کاربرد دارد و به عنوان فلز پایه در تولید ورق صنعتی گالوانیزه به شمار می‌رود. نوع دیگر ورق صنعتی نورد سرد، یعنی ورق گالوانیزه نیز به دلیل مقاوم بودن در برابر عوامل محیطی، در زمینه‌های مختلفی مانند ساخت وسایل خانگی گرمایشی و سرمایشی، تابلو و سینی‌های صنعت برق، الکترونیک و کامپیوتر و سایر صنایعی که به رنگ‌آمیزی، برش‌کاری و شکل‌دهی فلزات نیاز دارند، استفاده می‌شود. برخی از مزایایی که باعث محبوبیت این نوع ورق صنعتی شده عبارتند از: ظاهر باکیفیت، هزینه پایین تولید و نگهداری و قابلیت جوش‌پذیری.
برخی از صنایع، به ورقی نیاز دارند که سطح آن لیز و صیقلی نباشد؛ به این منظور ورق صنعتی نورد گرم یا سرد را با استفاده از غلتک‌های مخصوص برجسته کرده و طرح‌های هندسی منظمی روی سطح فلز ایجاد می‌کنند. این محصول که ورق صنعتی آجدار نام دارد، برای ساخت پله‌های اضطراری، عرشه کشتی‌‌ها، پل‌های عابر پیاده، اتاقک کامیون و وانت و دستگاه‌های صنعتی مختلف، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
ورق صنعتی آلومینیومی نیز مانند فولاد، در طیف گسترده‌ای از صنایع، از هوافضا گرفته تا حمل و نقل و دکوراسیون، استفاده می‌شود. علاوه بر ساخت پنل‌ها و بدنه‌ی اتومبیل‌ها، ورق صنعتی آلومینیومی در صنعت بسته‌بندی، ساخت قوطی‌های نوشیدنی، ظروف آشپزخانه و لوازم خانگی، نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ورق‌ها همچنین برای ساخت ناودان، سقف، دیوارپوش و... در صنعت مسکن و ساخت‌وساز به کار می‌روند و به دلیل فراوانی و مقرون‌به‌صرفه بودن، برای ساخت پلاک‌های فلزی مناسب هستند.
ورق مسی نیز با برخورداری از خواصی مانند هدایت الکتریکی و انتقال حرارت، در صنایع برق، ساختمان‌سازی و... کاربرد دارد.
[button url="https://ahanonline.com/156474/ورق-آلیاژی-چیست-انواع-آن/" text="انواع ورق آلیاژی"]
تولید، خرید و فروش ورق صنعتی در ایران
در ایران انواع ورق صنعتی فلزی به وسیله کارخانه‌های مختلف، در سراسر کشور تولید شده و به صورت شیت یا رول به بازار عرضه می‌شوند. رول کردن ورق‌های فلزی، حفظ و نگهداری و حمل‌ونقل آن‌ها را آسان‌تر می‌کند.
کارخانه‌های زیر، به عنوان مهم‌ترین تولیدکنندگان ورق صنعتی در ایران شناخته می‌شوند:
- فولاد مبارکه اصفهان
- صنایع هفت الماس
- اکسین خوزستان
- فولاد گیلان
- فولاد امیرکبیر کاشان
مجتمع فولاد مبارکهی ایران، بزرگ‌ترین کارخانه تولید ورق صنعتی در ایران به شمار می‌رود که در سال 1371 به بهره‌برداری رسید و ورق تولیدی توسط آن از کیفیت بسیار مطلوبی برخوردار است. در این کارخانه، تمام مراحل تولید ورق سیاه، از ابتدا تا انتها انجام می‌شود و سپس ورق صنعتی نهایی، در ابعاد مختلف وارد بازار می‌شود. علاوه بر ورق سیاه، انواع دیگری از ورق صنعتی مانند ورق روغنی و ورق گالوانیزه نیز در این شرکت تولید می‌شوند که ورق گالوانیزه آن، با استحکام بسیار بالای خود شناخته می‌شود.
دومین تولیدکننده ورق صنعتی گالوانیزه و روغنی در ایران، شرکت هفت الماس است که در سال 1382 مورد بهره‌برداری قرار گرفت و محصولات تولیدی آن با کیفیت مطلوب خود، جایگاه خاصی در بازار خرید و فروش ورق صنعتی دارند.
کارخانه‌ی اکسین اهواز، دیگر تولیدکننده انواع ورق صنعتی در ایران به شمار می‌رود که در سال 1384 به بهره‌برداری رسید و محصولاتی مانند ورق سیاه A283، ورق ST37، ST52 و... را تولید می‌کند.
کارخانه‌ی فولاد گیلان، با ظرفیت تولید سالیانه یک میلیون و ششصد هزار تن ورق سیاه، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این ورق صنعتی در کشور به شمار می‌رود.
شرکت فولاد امیرکبیر کاشان در سال 1379 و با هدف تولید ورق گالوانیزه‌ی گرم به بهره‌برداری رسید و امروزه یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان این ورق صنعتی محسوب می‌شود.
خرید و فروش انواع ورق صنعتی در ایران، هم به روش سنتی در بازارهای آهن و هم به شکل آنلاین انجام می‌شود. علاوه بر این می‌توان این محصولات را به صورت عمده از کارخانه و یا در بورس کالا و کارخانه خریداری کرد که روش مناسبی به شمار نمی‌رود. خرید از بنگاه‌های فروش آنلاین ورق صنعتی، به دلیل مزایایی که برای مصرف‌کنندگان دارد، در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. برخی از این مزایا عبارتند از:
- امکان مشاهده قیمت محصولات به صورت لحظه‌ای و به‌روز
- امنیت، شفافیت و سهولت در خرید
- امکان بهره‌گیری از مشاوره‌های تخصصی، خدمات پس از فروش و تخفیف
در ایران ورق‌های سیاه ST33، ST37 و ST22، ورق صنعتی روغنی ST12 و ST14 و ورق‌های آلیاژی A283، ST52 و A516 از محبوبیت بیشتری در بین خریداران برخوردار هستند، اما به طور قطع نمی‌توان درباره‌ی بهترین ورق صنعتی موجود در بازار و کارخانه‌ی سازنده‌ی آن نظر داد.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی کردیم تا مطالب مفیدی را درباره‌ی انواع ورق صنعتی در اختیار شما قرار دهیم، اما مطالعه‌ی آن تمام کاری نیست که باید پیش از خرید ورق صنعتی انجام دهید. توجه به گریدها و استانداردهای ورق‌های فلزی، مشخصات سطحی، کیفیت مواد اولیه و انجام تست فنی، موارد دیگری هستند که لازم است برای رسیدن به بهترین انتخاب، آن‌ها را مدنظر قرار دهید. چه نکات دیگری در خرید ورق صنعتی به شما کمک کرده؟ تجربیات خود در این زمینه را با ما به اشتراک بگذارید.
