مواد گداز آور چیست؟

مواد گداز آور، بعد از سنگ آهن و سوخت مهمترین ماده تشکیل دهنده بار کوره بلند است.از مهمترین کارایی این مواد می‌توان به ذوب کردن ناخالصی‌های موجود در سنگ آهن که نقطه ذوب آن‌ها بالاتر از درجه حرارت معمولی کوره است، اشاره کرد. بعضی از عناصر که همزمان با سنگ آهن احیا می‌شود یا در آهن حل یا با آن ترکیب شده و جدا کردن آن ممکن نمی‌شود، مواد گداز آور با این ناخالصی‌ها، قبل از ترکیب با آهن ترکیب می‌شوند. نوع مواد گداز آور بستگی به ترکیب مواد متشکله بار کوره دار، بنابراین، در صورتی‌که سنگ آهن، آهکی (قلیایی) باشد، ماده گداز آور باید اسیدی (مثل SiO2 سیلیس) باشد.در صورتی‌که سنگ آهن، سیلیسی (اسیدی) باشد، ماده گداز آور باید قلیایی (مثل سنگ آهک ، دولومیت و سنگ‌های فسفاته) باشد.در مواردی‌که سرباره خیلی سیال باشد، از مواد گدازآور خنثی از جمله فلوراسپار با نقطه ذوب پایینی، استفاده می‌شود. در ادامه به صورت کامل به بررسی کامل کاربرد مواد گداز آور می پردازیم.

گدازآور یا کمک ذوب چیست؟

گدازآور یا کمک ذوب همچون سنگ آهن و سوخت از مواد اصلی تشکیل‌دهنده بار کوره بلند است. این مواد باعث ذوب شدن ناخالصی‌های موجود در سنگ آهنی می‌شود که نقطه ذوبشان بیشتر از درجه حرارت عادی کوره است. به عبارتی، گدازآور ماده‌ای است که با کانی‌های باطله یا گانگ در کانه‌ها در جریان ذوب، با ناخالصی‌ها یا سایر افزایه‌ها با هدف ایجاد سرباره‌ای جهت جداسازی از فلز ترکیب می‌شود. امتزاج‌ناپذیر بودن سرباره‌ها با مذاب فلزی و چگالی پایین آن‌ها، به جداسازی تمیز سرباره از فلز در وضعیتی مناسب می‌انجامد.

کاربرد گدازآور

ساخت انواع فولاد کربن‌دار از طریق احیا و ذوب مواد دارای آهن مانند کلوخه و گندله و همین‌طور گدازآورها در کوره‌های بلند با تصفیه آهن و قراضه مذاب در کوره‌ها توسط دمش اکسیژن انجام می‌گیرد. علاوه بر این، برخی از فولادهای ضد زنگ، فولادهای کربن‌دار، آلیاژهای مخصوص و آلیاژهای فرو در کوره‌های قوس الکتریکی تولید می‌شوند. آهک و سنگ آهک نیز به عنوان گدازآورهای عمده‌ای در روند ساخت آهن آلات و فولاد به‌کار گرفته می‌شوند؛ دولومیت و آهک دولومیت، آلومین، فلوریت و سیلیس نیز مورد استفاده تولیدکنندگان قرار می‌گیرند. ضمن اینکه، کوره‌های ریخته‌گری هم از سنگ آهک و دولومیت استفاده می‌کنند. آهک و سنگ آهک به عنوان نوعی گدازآور در متالورژی غیر فرو نیز کارایی دارند.

نقش مواد گدازآور در بهبود فرآیندهای متالورژی

مواد گدازآور، نقشی حیاتی در فرآیندهای متالورژی و تولید فولاد ایفا می‌کنند. این مواد، با حذف ناخالصی‌های موجود در سنگ‌آهن و ایجاد سرباره‌های مناسب، باعث بهبود کیفیت و افزایش مقاومت محصولات فلزی می‌شوند. انتخاب درست گدازآور بر اساس نوع ترکیبات سنگ‌آهن (قلیایی یا اسیدی) و شرایط کوره، به بهینه‌سازی فرآیند تولید و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. همچنین، استفاده گسترده از گدازآورها در صنایعی چون فولادسازی، ریخته‌گری و تولید آلیاژهای خاص، نشان‌دهنده اهمیت بالای این مواد در صنعت است. درک صحیح کاربردهای گدازآور، امکان دستیابی به محصولات فولادی باکیفیت و مقرون‌به‌صرفه را برای تولیدکنندگان فراهم می‌کند.