فرآیند تولید ورق پانچ و دستگاه‌های آن
روی تمامی ورق‌های فلزی می‌توان عملیات پانچ را انجام داد. همان‌طور که می‌دانید ورق پانچ یا مشبک از ورق‌های مورد استفاده خاص در بازار است. از جمله ورق‌هایی که بر روی آن‌ها عملیات پانچ صورت می‌گیرد، شامل ورق سیاه (ورق تولید شده از طریق فرآیند نورد گرم)، ورق روغنی (ورق تولید شده از طریق فرآیند نورد سرد)، ورق گالوانیزه (به آن ورق سفید نیز گفته می‌شود) و ورق آلومینیوم است. مجموعه آهن آنلاین قیمت ورق پانچ را در ابعاد و ضخامت‌های مختلف طبق طرح دلخواه مشتری ارائه و عرضه می‌کند.
ورق پانچ یا مشبک که همان ورق گرم یا سرد، بسته به کاربرد، با کمک دستگاه‌های CNC، لیزر و پرس پانچ در اشکال مختلفی پانچ می‌شود.
نگاهی به شیوه تولید ورق پانچ
اولین ورق‌های پانچ در قرن نوزدهم میلادی تولید شدند (تقریبا حدود ۱۵۰ سال پیش) که در آن زمان از این ورق‌ها در غربالگری زغال سنگ استفاده می‌کردند.
حال به بررسی نحوه تولید ورق مشبک در آن زمان می‌پردازیم:
کارگران معادن زغال سنگ برای غربالگری و یا همان فیلتر کردن اندازه‌های مختلف زغال سنگ به ورق‌های پانچ نیاز داشتند؛ به همین دلیل مجبور بودند با استفاده از تجهیزات ابتدایی که در دست داشتند سوراخ‌هایی را روی ورق‌ها ایجاد کنند. همان‌طور که می‌دانید این کار به صورت دستی باعث هدر رفتن منابع می‌شد که به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:
- صرف زمان زیاد
- نیاز به نیروی کار زیاد
گذر زمان سبب گردید تجهیزات مدرن و جدیدی بدین منظور ایجاد شود و مشکلات و سختی کار را بسیار اندک کند.
دستگاه‌های عملیات پانچ ورق
امروزه از دستگاه‌های زیادی به منظور عملیات پانچ روی ورق‌ها استفاده می‌کنند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- پرس پانچ
- لیزر
- دستگاه CNC
حال به ارائه توضیحاتی از این دستگاه‌ها می‌پردازیم.
پرس پانچ
برای ایجاد سوراخ در مواد خام می‌توان از پرس پانچ استفاده کرد. در واقع پرس پانچ، پرس ماشینی است که با استفاده از آن می‌توان بسیار راحت و کنترل شده سوراخ‌هایی را بر روی قطعات با ابعاد مختلف ایجاد کرد.
این پرس‌ها تقریبا دستگاه‌های بزرگی هستند که فریم بیرونی آن‌ها معمولا به صورت C یا H هستند.
پرس‌هایی که به شکل C هستند سنبه هیدرولیکی دارند که در قسمت بالایی دستگاه تعبیه شده است.
برای تشخیص قابلیت دستگاه پرس چندین پارامتر نقش اساسی ایفا می‌کنند که به برخی از این موارد در این قسمت اشاره می‌کنیم:
- نرخ نیرو
- نوع فریم (C یا H شکل)
- تک یا چند مرحله‌ای بودن
- کارایی و سرعت
- مصرف انرژی و توان
- میزان ایمنی
- دستگاه CNC
برای عملیات پانچ بر روی ورق‌ها از دستگاه‌های CNC استفاده می‌شود. به سی ان سی ماشین کنترل عددی می‌گویند که خلاصه Computer Numerical Control است. در چند سال گذشته از این دستگاه‌ها به منظور پانچ‌کاری استفاده نمی‌کردند. بلکه از دستگاهی استفاده می‌کردند که با یک سری دستورالعمل خاص کار می‌کرد و سیستم‌های کامپیوتری جایی در آن‌ها نداشت. به همین دلیل به این دستگاه‌ها NC می‌گفتند. این دستگاه‌ها به جای استفاده از سیستم‌های کامپیوتری از کارت‌های پانچ استفاده می‌کردند.
نسل بعدی این دستگاه همان CNC است که از منطق ریاضی به منظور پانچ‌کاری استفاده می‌کنند اپراتور دستگاه CNC تنها یک بار عملیات هدایت دستگاه را انجام می‌دهد و ورق‌ها پانچ می‌شوند. این در حالی است در دستگاه‌های NC به منظور اعمال عملیات پانچ بر روی هر ورق باید به تعداد ورق‌های موجود هدایت دستگاه صورت گیرد.
با دستگاه‌های CNC می‌توانیم از قالب‌های مختلف برای تولید ورق‌های پانچ استفاده کنیم، که عبارتند از:
- قالب‌های گرد با قطرهای سه میلی‌متر تا 80 میلی‌متر
- قالب‌های چهارگوش در ابعاد پنج در پنج میلی‌متر تا 80*80 میلی‌متر
- قالب‌های لوبیایی در ابعاد 2*25 میلی‌متر تا 40*100 میلی‌متر
- قالب‌های شش ضلعی با اضلاع شش میلی‌متر تا 60 میلی‌متر
- اشکال مختلف مانند برگ و گل
- دستگاه لیزر
دستگاه لیزر، یک نوع دستگاه سی ان سی است. همان‌طور که در قسمت بالا اشاره کردیم تمامی دستگاه‌ها که کنترل آن‌ها از طریق کامپیوتر باشد نوعی دستکاه CNC به شمار می‌آید.
برای استفاده از این دستگاه باید طرح دلخواه را با کمک نرم‌افزارهای گرافیکی تولید کنیم و آن را به دستگاه لیزر انتقال دهیم. در این صورت با فشردن یک دکمه فرآیند برش به صورت اتوماتیک انجام می‌شود. این دستگاه در بازار مورد استفاده فراوان قرار می‌گیرد و به طور عمده وجود دارد. عملیات برش مورد نظر را خیلی سریع انجام می‌دهد. تنها چند دقیقه بعد از طراحی طرح مورد نظر خود می‌توانید نمونه را تهیه کنید.
ورق مشبک چگونه تولید می‌شود؟
حال قصد داریم فرآیند تولید ورق پانچ را به طور جزئی‌تر مورد بررسی قرار دهیم. برای تولید ورق پانچ همان‌طور که در ابتدا مقاله مطرح کردیم، از ورق‌هایی با جنس‌های متنوع در ضخامت‌های مختلف استفاده می‌کنند. روی سطح ورق‌های فلزی باید حفره‌هایی ایجاد شود، اینجاست که نیاز به دستگاه پانچ احساس می‌شود. حفره‌های روی ورق می‌تواند شکل‌های متعددی داشته باشند مانند مربع، دایره و مستطیل. گاهی مشاهده کرده‌اید که بر روی ورق‌های فلزی حفره‌هایی با اشکال بسیار پیچیده وجود دارد، برای ایجاد همچین حفره‌هایی محاسبات پیچیده‌ای صورت می‌گیرد و در نهایت ورق‌ها در زاویه‌های متعددی از زیر دستگاه پانچ عبور می‌کنند.
ورق‌های پانچ چند نوع دارند؟
ورق‌های پانچ تولید شده به طور معمول در سایزهای ۲*۱ موجود هستند ولی در ابعاد مورد نیاز مشتری نیز برش داده می‌شوند. ورق‌های پانچ می‌تواند در ضخامت‌های مختلفی تولید شوند که به برخی از ضخامت‌ها اشاره خواهیم کرد:
- ورق پانچ گالوانیزه معمولا ضخامتی بین ۰/۲۲ تا ۸ میلی‌متر دارد.
- ورق مشبک روغنی معمولا ضخامتی بین ۰/۵ تا ۱/۵ میلی‌متر دارد.
- ورق مشبک سیاه معمولا ضخامتی بین ۲ تا ۲۰۰ میلی‌متر را دارد.
پرکاربردترین ورق‌های مشبک موجود در بازار
ورق مشبک استیل و آجدار از ورق‌های پانچ پرکاربرد در بازار هستند.
- ورق پانچ استیل
ورق‌های استیل به دلیل مقاومت بالایی که دارند و زنگ نمی‌زنند کاربرد زیادی دارد. این ورق‌ها در صنعت مورد استفاده فراوان قرار می‌گیرند. میزان کروم در ورق‌های پانچ استیل حدود ۵ درصد است. اما حداقل کروم ورق‌های استیل ۱۲ درصد است. در صنایع مختلفی از جمله گاز، نیروگاه، نفت، آب و هوا از این ورق‌ها استفاده می‌کنند.
- ورق پانچ آجدار
این ورق‌ها از نوع ورق‌های گرم هستند؛ بیش‌تر در جاهایی مانند ورق‌های شیروانی، کف اتومبیل، وانت بار و ساخت دستگاه‌های صنعتی که امکان سر خوردن افراد وجود دارد، استفاده می‌شود. بیش‌ترین میزان ورق آجدار را کارخانه فولاد مبارکه اصفهان تولید می‌کند. علاوه بر ضخامت، طول و عرض ورق‌های مشبک آجدار اندازه سوراخ برشها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به سوراخ چشمه‌ها، چشمه گفته می‌شود. که واحد اندازه‌گیری چشمه‌ها میلی متر است.
در این مقاله در رابطه با فرآیند تولید ورق مشبک یا پانچ که با استفاده از دستگاه‌های مختلفی همچون CNC، لیزر و پرس پانچ انجام می‌شود، آشنا شدیم و با توجه به گستره کاربردی این محصول که در انواع مختلفی از نظر جنس (استیل، گالوانیزه و...)، ابعادی و شکل قسمت پانچ شده استفاده قرار می‌گیرد، حساسیت در مورد روند تولید این محصول بالاست.
