آرماتور چیست؟ فرآیند تولید انواع آرماتور

آرماتور فولادی است که در بتن برای جبران مقاومت کششی پایین آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. فولادی که به این منظور در سازه‌های بتن آرمه به‌کار می‌رود، به‌شکل سیم یا میلگرد بوده و به فولاد میلگرد معروف است. البته در موارد خاصی از فولاد ساختمانی نظیر نیمرخ‌های I شکل، ناودانی و  قوطی نیز برای مسلح کردن بتن استفاده می‌شود. لذا استحکام سازه یکی از مسائل مهم در ساخت‌وساز است که در این راستا، از بتن و فولاد استفاده می‌شود. این مصالح در کنار یکدیگر باعث تولید بتن مسلح می‌شوند که هسته اصلی آن را آرماتور تشکیل می‌دهد. به عبارت دیگر، بتن به تنهایی توانایی تحمل فشارهای زیاد را ندارد و احتمال ترک ‌خوردگی و شکستن آن در زمان اعمال تنش ‌زیاد است. از‌این‌رو، باید آن را با محصولات دیگری تقویت کرد. میلگرد و آرماتور جزو محصولات ساختمانی هستند که با هدف تقویت بتن و بهبود مقاومت آن بکار گرفته می‌شوند. در ادامه با انواع آرماتور و فرایند تولید آن آشنا خواهید شد.

آرماتور چیست؟

میلگردهایی که تغییر شکل داده‌اند و به صورت شبکه‌ای به یکدیگر پیوند خورده‌اند با نام آرماتور شناخته می‌شوند. هدف از بکارگیری آرماتور، تقویت نیروی کششی بتن و بهبود مقاومت کل سازه است. زمانی که آرماتورها با روش‌های مختلف در سازه قرار می‌گیرند در اصطلاح به آن، آرماتوربندی گفته می‌شود. آرماتورهای مورداستفاده در سازه باید مقاومت دینامیکی مطلوبی در برابر ضربه، نیرو و فشارهای سبک و سنگین داشته باشند. همچنین، آرماتورها دارای قابلیت اتصال به سایر قطعات و جوش‌پذیری هستند.

مهم‌ترین کاربرد آرماتور نیز مربوط به صنعت ساختمان‌سازی و افزایش استحکام کششی بتن می‌شود. هرچقدر درگیری میان آن‌ها بیشتر باشد، به همان اندازه سطح مقاومت سازه افزایش می‌یابد. برای تمام بخش‌های سازه که به استحکام نیاز دارند، بتن را با آرماتور مسلح می‌کنند. این محصول در پروژه‌های مختلفی نظیر سدسازی، پل‌سازی، اسکله‌سازی، انبار و کارخانه‌ها بکار گرفته می‌شود. به این ترتیب، آرماتورها مانند میلگردها نقش تعیین‌کننده‌ای در پروژه‌های صنعتی و ساختمانی دارند. به منظور اطلاع از جدیدترین قیمت میلگرد کارخانه‌های مختلف نیز می‌توانید به صفحه مخصوص آن رجوع کنید.

انواع آرماتور در ساختمان

در قسمت زیر به معرفی انواع آرماتوربندی ازنظر شکل ظاهری، اندازه، جنس و میزان مقاومت می‌پردازیم:

انواع آرماتور بر اساس شکل ظاهری

• آرماتور معمولی با سطح صاف و مسطح: فاقد برآمدگی است و در پروژه‌هایی که فشار کمی روی سازه است مورداستفاده قرار می‌گیرد.
• آرماتور آجدار با سطح غیر مسطح: دارای آج یا برآمدگی‌هایی بر روی بدنه خود است و در پروژه‌هایی که در معرض تنش و فشارهای زیاد قرار دارند، بکار گرفته می‌شود.

انواع آرماتور بر اساس طول و اندازه

• آرماتور کلافی: مخصوص قطرهای بسیار نازک یا قطرهای کمتر از ۱۲ میلی‌متر بوده و وزن هر بندیل آن حدود ۲ الی ۵ تن است و در کل، وزن‌های متفاوتی در کارخانه‌های تولیدی دارد.
• آرماتور شاخه‌ای: طولی برابر با حداکثر ۱۲ متر دارد و ارائه آن به شکل شاخه، ویژه قطرهای ضخیم یا قطرهای بالاتر از ۱۴ میلی‌متر است.

انواع آرماتور بر اساس جنس و میزان مقاومت

آرماتور فولادی تحت جنس‌های مختلفی ساخته می‌شود و از این حیث مقاومت آن‌ها با یکدیگر فرق دارد. انواع آرماتور ازنظر جنس و میزان مقاومت به شرح زیر است:

• آرماتور اپوکسی
• آرماتور گالوانیزه
• آرماتور ضد زنگ
• آرماتور فولاد کربن
• آرماتور فایبر گلاس
• آرماتور با استاندارد روسی
• آرماتور با استاندارد اروپایی

فرایند تولید آرماتور

معمولا برای ساخت آرماتور فولادی از شمش‌های فولادی استفاده می‌کنند؛ شمش‌های مصرفی باید کیفیت بالایی داشته باشند تا آرماتور به دست آمده از مرغوبیت لازم برخوردار باشد. از روش‌های مختلف تولید آرماتور می‌توان به روش نورد گرم، نورد سرد و میکرو آلیاژی اشاره کرد. فرایند تولید آرماتور با نورد گرم با حرارت انجام می‌گیرد؛ اما این عملیات در نورد سرد با اعمال فشار غلتک‌ها اجرا می‌شود. در روش میکرو آلیاژی نیز چندین عنصر به فولاد اضافه می‌شود و آرماتور نهایی از بافت یکنواخت و مقاومت بسیار بالایی برخوردار است.

روش های اجرای آرماتوربندی

آرماتوربندی یکی از مراحل ساختمان‌سازی است که توسط آرماتورهایی با اشکال و طول متفاوت اجرا می‌شود. مقاطع در آرماتوربندی به اشکال گوناگونی خم یا بریده شده و آن‌ها را با سیم یا جوش به یکدیگر متصل می‌کنند. نهایتا، با اتصال آرماتورها به روش‌های مختلف می‌توان یک اسکلت مقاوم و پایدار ایجاد کرد. در ادامه مقداری بتن بر روی آرماتورها ریخته می‌شود تا مقاومت سازه به صورت چشمگیری افزایش یابد. ویژگی‌های آرماتورهای مورداستفاده در روند آرماتوربندی نیز بر اساس ماهیت پروژه و میزان بارگذاری انتخاب و پیاده‌سازی می‌شود.

تفاوت میلگرد و آرماتور

میلگرد و آرماتور به دلیل شباهت زیادی که به یکدیگر دارند، ممکن است در برخی مطالب به جای هم استفاده شوند؛ در صورتی که ماهیت آن‌ها با هم فرق دارد. میلگرد یک مدل پروفیل فولادی با سطح مقطع دایره‌ای است. این میلگرد در صورتی که بنا بر دلایلی مانند خمکاری، برشکاری، جوشکاری یا اتصال به مقاطع دیگر با سیم مفتولی تغییر شکل دهد دیگر میلگرد نیست و از آن با نام آرماتور فولادی یاد می‌کنند. به این ترتیب، آرماتورها، میلگردهای تغییر شکل یافته هستند. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع می‌توانید به مقاله تفاوت میلگرد و آرماتور رجوع کنید.