بازار آهن آلات در آستانه بازتعریف؛ وقتی قواعد قدیمی دیگر جواب نمیدهد!
به گزارش آهن آنلاین، بازار جهانی آهن آلات و فولاد در آستانه ورود به دورهای تازه از بازتنظیم ساختاری قرار گرفته است؛ دورهای که در آن، صرفاً حجم تولید یا میزان صادرات تعیینکننده مسیر بازار نیست، بلکه ترکیب سیاستگذاری، تغییر مراجع قیمتی، جابهجایی جریانهای تجاری و فشارهای محیطزیستی، نقش پررنگتری در شکلدهی به آینده این صنعت ایفا میکنند. همزمان با تلاش چین برای مهار مازاد عرضه، رشد تدریجی تولید در برخی مناطق مانند خاورمیانه و هند، و تغییرات معنادار در بازار مواد اولیه از جمله سنگآهن و قراضه، نشانههایی از یک بازار چندقطبی در حال ظهور دیده میشود.
تغییر قواعد بازی در بازار مواد اولیه فولاد
یکی از مهمترین سیگنالهایی که اخیراً از بازار جهانی مخابره شده، تصمیم ریوتینتو برای تغییر شاخص قیمتگذاری محمولههای سنگآهن صادراتی به چین است؛ تصمیمی که اگرچه در ظاهر یک جابهجایی فنی میان دو مرجع قیمتی به نظر میرسد، اما در عمق خود حامل پیامهای مهمتری برای بازار است. استفاده بیش از یک دههای این غول معدنی از شاخص پلتس، آن را به یکی از ستونهای مرجع قیمتگذاری سنگآهن در جهان تبدیل کرده بود و حالا جایگزینی آن با Fastmarkets میتواند به تغییر رفتار قیمتی بازیگران بزرگ منجر شود.
در بازاری که بخش قابلتوجهی از قراردادهای سنگ آهن، کنسانتره و گندله بهطور مستقیم یا غیرمستقیم از قیمت آهن آلات چین تبعیت میکنند، هرگونه تغییر در شاخص مرجع، بهمعنای بازتعریف انتظارات قیمتی است. این تحول میتواند نوسانات کوتاهمدت را افزایش داده و در میانمدت، به شکلگیری الگوهای جدید قیمتگذاری در زنجیره فولاد بینجامد؛ الگویی که اثرات آن فراتر از چین، در بازارهای منطقهای و حتی کشورهای تولیدکنندهای مانند ایران نیز قابل ردیابی خواهد بود.
فولاد؛ میان مهار تولید و فشار صادرات
در سوی دیگر بازار، سیاستهای کنترلی چین همچنان یکی از عوامل کلیدی تعیینکننده تعادل جهانی فولاد به شمار میرود. ادامه محدودیتهای تولید فولاد خام، همزمان با تلاش برای جلوگیری از اضافهظرفیتهای غیرقانونی، نشان میدهد پکن قصد ندارد بهسادگی از مسیر اصلاحات سمت عرضه عقبنشینی کند. با این حال، کاهش تقاضای داخلی بهویژه در بخش مسکن، فولادسازان چینی را بیش از پیش به سمت بازارهای صادراتی سوق داده است.
افزایش صادرات فولاد چین در سالهای اخیر، اگرچه بخشی از فشار داخلی را تخفیف داده، اما واکنشهای حمایتی گستردهای را در بازارهای مقصد به دنبال داشته است. تعرفهها، محدودیتهای تجاری و حالا بحث صدور مجوز صادرات، نشان میدهد جهان در برابر فولاد ارزان چین در حالت تدافعی قرار گرفته است. با این وجود، تردیدهایی جدی درباره اثربخشی این ابزارها وجود دارد و بسیاری از فعالان بازار معتقدند تا زمانی که مسئله مازاد عرضه بهصورت واقعی حل نشود، فشار قیمتی بر بازار جهانی فولاد ادامه خواهد داشت.
خاورمیانه و هند؛ قطبهای در حال قدرتگیری فولاد
در حالی که چین درگیر مهار تولید است، برخی مناطق دیگر در حال پر کردن بخشی از خلأ عرضه یا بازتعریف نقش خود در بازار جهانی هستند. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، بهویژه عربستان و قطر، با اتکا به پروژههای بزرگ عمرانی و زیرساختی، روندی باثبات در افزایش تولید فولاد خام تجربه کردهاند. این رشد، هرچند هنوز جایگزین نقش چین نشده، اما نشاندهنده انتقال تدریجی وزن تولید به مناطق جدید است.
همزمان، هند با سرعتی قابلتوجه در حال تثبیت موقعیت خود بهعنوان یکی از بازیگران کلیدی آینده صنعت فولاد است. رشد صادرات محصولات فولادی، افزایش ظرفیت تولید و حرکت هدفمند بهسوی افق ۳۰۰ میلیون تن، تصویری از یک استراتژی بلندمدت و برنامهریزیشده ارائه میدهد. افزایش صادرات سنگآهن و گندله از این کشور نیز، هند را به یکی از بازیگران تأثیرگذار در بازار مواد اولیه تبدیل کرده؛ عاملی که میتواند در بلندمدت، موازنه سنتی عرضه در بازار جهانی را دستخوش تغییر کند.
در بازار داخلی ولیکن ، در بخش محصولات نهایی زنجیره آهن آلات نیز، بازار نشانههایی از نوسان محدود اما معنادار را به نمایش گذاشت؛ نوسانی که بیش از آنکه از شوکهای بیرونی نشأت بگیرد، بازتابی از احتیاط فعالان بازار و تنظیم تدریجی قیمتهاست. در بازار میلگرد، افزایش قیمت در دامنهای نهچندان گسترده در اغلب کارخانهها مشاهده شد، هرچند همزمان برخی تولیدکنندگان ترجیح دادند نرخها را بدون تغییر حفظ کنند؛ رفتاری که از نبود اجماع قیمتی و تردید نسبت به پایداری تقاضا حکایت دارد. فضای غالب بازار و قیمت تیرآهن نیز، با ثبات نسبی همراه بود و تنها در برخی سایزها و کارخانهها تعدیلهای افزایشی محدود به چشم خورد. مجموع این تحولات نشان میدهد بازار آهن آلات در حال حاضر بیش از آنکه در مسیر جهش قیمتی قرار داشته باشد، در فاز سنجش و تطبیق با متغیرهای کلان و سیگنالهای بیرونی حرکت میکند.
قراضه، محیطزیست و آینده قیمت آهن آلات
بازار قراضه نیز در این میان، بهعنوان یکی از متغیرهای کلیدی زنجیره فولاد، تحولات خاص خود را تجربه میکند. کاهش نسبی صادرات قراضه از اتحادیه اروپا، در کنار تمرکز بیشتر بر مصرف داخلی و الزامات محیطزیستی، میتواند در میانمدت دسترسی فولادسازان مبتنی بر کوره قوس را با چالشهایی مواجه کند. وابستگی بالای کشورهایی مانند ترکیه به واردات قراضه، این بازار را به یکی از نقاط حساس تعادل عرضه و تقاضا تبدیل کرده است.
در مجموع، آنچه از کنار هم قرار دادن این تحولات برمیآید، بازاری است که بیش از گذشته تحت تأثیر سیاستگذاری، محدودیتهای زیستمحیطی و تغییر مسیرهای تجاری قرار دارد. بازار جهانی آهن آلات و فولاد در حال فاصله گرفتن از منطق ساده «عرضه بیشتر، قیمت کمتر» است و به سمت ساختاری پیچیدهتر حرکت میکند؛ ساختاری که در آن، تحلیل دقیق و نگاه چندبعدی، بیش از هر زمان دیگری برای فعالان این صنعت ضروری خواهد بود.
