بازار فولاد در آستانه ۲۰۲۶؛ آرامش نسبی یا طوفان پنهان؟
به گزارش آهن آنلاین، بازار جهانی آهن آلات و فولاد در آستانه ورود به سال ۲۰۲۶، بیش از هر زمان دیگری در تقاطع اقتصاد، سیاست و فناوری قرار گرفته است. اگرچه بسیاری از شاخصهای کلان اقتصادی از عبور تدریجی جهان از شوکهای تورمی و رکودی سالهای گذشته حکایت دارند، اما صنعت فولاد همچنان با مجموعهای از عدمقطعیتها مواجه است که مسیر آینده آن را پیچیده و چندلایه میکند. از یکسو، توازن نسبی عرضه و تقاضا و رشد ملایم مصرف فولاد در اقتصادهای نوظهور، نشانههایی از ثبات را به بازار مخابره میکند و از سوی دیگر، تشدید سیاستهای حمایتی، تنشهای ژئوپلیتیکی و الزامات محیطزیستی، فضای تصمیمگیری فولادسازان و فعالان بازار آهن آلات را محدودتر کرده است.
ثبات شکننده در تراز عرضه و تقاضا
برآیند دادهها و پیشبینیهای معتبر بینالمللی نشان میدهد که بازار جهانی فولاد در سال ۲۰۲۶ از منظر کمی با کمبود یا مازاد شدید مواجه نخواهد بود. رشد ملایم تقاضای جهانی، در کنار کنترل نسبی تولید، شرایطی را رقم زده که توازن عرضه و تقاضا در سطحی «قابل قبول» ارزیابی میشود. با این حال، این تعادل بیش از آنکه ریشه در بهبود بنیادین بازار داشته باشد، نتیجه احتیاط تولیدکنندگان و تعدیل سرمایهگذاریها در سالهای اخیر است.
کاهش شتاب افت تقاضای فولاد در چین و همزمان، رشد مصرف در اقتصادهایی مانند هند، ویتنام، عربستان و برخی کشورهای منطقه منا، موتور اصلی این ثبات نسبی محسوب میشود. در واقع، بازار جهانی فولاد در حال تجربه جابهجایی تدریجی کانون تقاضا از اقتصادهای بالغ به سمت اقتصادهای در حال توسعه است. با این حال، شکنندگی این وضعیت نباید نادیده گرفته شود؛ چرا که هرگونه اختلال ژئوپلیتیکی یا تشدید جنگهای تجاری میتواند به سرعت این توازن را بر هم بزند و قیمت آهن آلات را وارد فاز جدیدی از نوسان کند.
حمایتگرایی تجاری؛ دیوارهای بلندتر در برابر فولاد
یکی از شاخصترین روندهای حاکم بر صنعت فولاد جهان، گسترش سیاستهای حمایتگرایانه و ابزارهای حقوقی محدودکننده تجارت است. پروندههای ضددامپینگ، سهمیههای وارداتی و سازوکارهایی مانند مکانیسم تعدیل مرزی کربن در اروپا، بهتدریج به قواعد بازی جدید در بازار جهانی فولاد تبدیل شدهاند. این اقدامات اگرچه با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی و کاهش انتشار کربن طراحی شدهاند، اما در عمل جریان آزاد تجارت فولاد را با چالشهای جدی مواجه کردهاند.
بازار آمریکا نمونه بارزی از این رویکرد است؛ جایی که اعمال محدودیتهای جدید بر واردات برخی محصولات فولادی، میتواند مسیر صادرات فولاد تخت را برای بسیاری از کشورها تغییر دهد. در اروپا نیز، ترکیب سهمیههای حفاظتی و الزامات کربنی، فشار مضاعفی بر صادرکنندگان وارد کرده است. در چنین فضایی، مزیت رقابتی فولادسازان دیگر صرفاً به قیمت و کیفیت محدود نمیشود، بلکه توان انطباق با مقررات تجاری و محیطزیستی به عاملی تعیینکننده در بقا و توسعه آنها تبدیل شده است.
تولید جهانی؛ کاهش آرام با نشانههای بازسازی منطقهای
آمارهای تولید جهانی فولاد نشان میدهد که صنعت فولاد هنوز بهطور کامل از فاز اصلاح و تعدیل خارج نشده است. کاهش تولید در برخی مناطق، بهویژه در کشورهای CIS، بیانگر تداوم فشارهای ساختاری و محدودیتهای اقتصادی است. در مقابل، رشد تولید در کشورهایی مانند اوکراین، هرچند از منظر حجم جهانی تأثیرگذار نیست، اما نشانهای از بازسازی ظرفیتهای صنعتی و بازگشت تدریجی به بازار محسوب میشود.
این ناهمگونی منطقهای در تولید، بازتابی از شرایط متفاوت اقتصادی، دسترسی به انرژی، سرمایه و بازارهای صادراتی است. بهطور کلی، فولادسازان بزرگ جهانی تلاش کردهاند با مدیریت ظرفیت و پرهیز از مازاد تولید، از افت شدید قیمتها جلوگیری کنند. همین رویکرد محتاطانه، یکی از دلایل اصلی حفظ ثبات نسبی در بازار جهانی آهن آلات طی ماههای اخیر بوده است.
مواد اولیه و فناوری؛ بازی دوگانه قیمت و بهرهوری
در سمت مواد اولیه، چشمانداز کاهش قیمت سنگآهن در سال ۲۰۲۶ پیام مهمی برای صنعت فولاد دارد. افت قیمت این نهاده استراتژیک، از یکسو میتواند حاشیه سود فولادسازان را بهبود بخشد و از سوی دیگر، فشار رقابتی را در بازار محصولات نهایی افزایش دهد. در چنین شرایطی، تولیدکنندگانی موفقتر خواهند بود که بتوانند کاهش هزینه مواد اولیه را به مزیت عملیاتی پایدار تبدیل کنند.
همزمان، تحولات فناوری بهویژه در حوزه هوش مصنوعی، وارد مرحلهای جدید شده است. پس از موج سنگین سرمایهگذاری، اکنون تمرکز بر بهرهوری و کارآمدی است؛ موضوعی که بهطور غیرمستقیم مصرف انرژی، طراحی زنجیره تأمین و حتی الگوی تولید فولاد را تحت تأثیر قرار میدهد. فولاد سبز و پروژههای کمکربن دیگر یک انتخاب لوکس نیستند، بلکه به پیششرط حضور در بازارهای آینده تبدیل شدهاند.
از رکود تا کفسازی؛ روایت بازار میلگرد در سال 2025
در سال ۲۰۲۵، بازار جهانی میلگرد دورهای پرنوسان اما قابلتحلیل را پشت سر گذاشت؛ نوسانی که بیش از هر عامل دیگری از ضعف تقاضای بخش ساختوساز و کندی فعالیتهای عمرانی در برخی مناطق نشأت گرفت. در نیمه نخست سال، رکود تقاضا فضای غالب بازار بود و همین مسئله باعث شد قیمت میلگرد در بازار جهانی عمدتاً در مسیر نزولی حرکت کنند. افت پروژههای ساختمانی و احتیاط خریداران، تولیدکنندگان را وادار کرد با تعدیل عرضه، از تشدید فشار قیمتی جلوگیری کنند.
با ورود به نیمه دوم سال، بازار بهتدریج به ثبات نسبی رسید. اگرچه نشانهای از رشد قدرتمند مصرف دیده نشد، اما کاهش شدت رکود موجب شد قیمتها در بسیاری از بازارها کفسازی کنند و حتی افزایشهای محدود و مقطعی به ثبت برسد. بازار ترکیه نمونهای از این وضعیت بود؛ جایی که قیمت میلگرد تا اوایل دسامبر با رشدی حدود ۳.۶ درصدی به محدوده ۵۷۰ دلار در هر تن رسید. در مقابل، بازار آمریکا بهواسطه تداوم پروژههای ساختمانی و زیرساختی، سطح قیمتی بالاتری را تجربه کرد و میانگین قیمتها در سهماهه سوم سال در حدود ۸۸۵ دلار در هر تن قرار گرفت.
با این حال، چشمانداز کوتاهمدت بازار میلگرد همچنان محتاطانه ارزیابی میشود. مازاد عرضه احتمالی چین و رقابت فزاینده صادراتی هند میتواند فشار نزولی بر قیمتها وارد کند و مانع از شکلگیری روند صعودی پایدار در بازار جهانی شود.
مسیر آینده بازار جهانی فولاد
مجموع این تحولات نشان میدهد که بازار جهانی فولاد در آستانه سال ۲۰۲۶ با ثباتی نسبی اما پرریسک مواجه است. تعادل عرضه و تقاضا، رشد اقتصادهای نوظهور و کاهش فشار تورمی، سیگنالهای مثبتی هستند، اما در مقابل، تشدید حمایتگرایی تجاری، ریسکهای ژئوپلیتیکی و الزامات زیستمحیطی، افق تصمیمگیری را محدود کردهاند. در این فضا، بازیگران موفق صنعت فولاد آنهایی خواهند بود که فراتر از محاسبات سنتی هزینه و قیمت، بتوانند استراتژی خود را با قواعد جدید تجارت جهانی و تحولات فناوری هماهنگ کنند.
