رشد 41 درصدی حجم صادرات کل زنجیره فولاد در 8 ماهه 1404؛ صعود مقاطع تخت و افت مقاطع طویل
به گزارش آهن آنلاین، آمار صادرات زنجیره آهن و فولاد کشور در هشتماهه نخست سال ۱۴۰۴ که توسط انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران منتشر شده، تصویری دوگانه از عملکرد صادراتی این صنعت ارائه میدهد؛ از یکسو رشد معنادار صادرات در بخش فولاد میانی، مقاطع تخت و مواد اولیه، و از سوی دیگر افت صادرات مقاطع طویل فولادی که همچنان بخش مهمی از ارزش افزوده صنعت را در بر میگیرند. براساس این آمار، مجموع حجم صادرات کل زنجیره فولاد در ۸ ماهه ۱۴۰۴ با رشد 41 درصدی از 18 میلیون و 936 هزار تن در مدت مشابه سال گذشته به 26 میلیون و 700 هزار تن رسیده است. این افزایش، در شرایطی رقم خورده که ترکیب صادرات تغییر محسوسی داشته و وزن صادرات بیش از پیش به سمت محصولات میانی و بالادستی سوق پیدا کرده است.
افت صادرات مقاطع طویل؛ تداوم فشار بر بازار میلگرد
در بخش مقاطع طویل فولادی، روند کلی صادرات همچنان نزولی است، هرچند شدت این کاهش نسبت به ماههای گذشته کمتر شده است. صادرات تیرآهن در هشتماهه ۱۴۰۴ با افت ۲۳ درصدی از ۱۴۹ هزار تن در سال ۱۴۰۳ به ۱۱۵ هزار تن کاهش یافته است؛ افتی که بیانگر کاهش تقاضای منطقهای و رقابت شدید قیمتی در بازارهای هدف است. میلگرد بهعنوان اصلیترین محصول صادراتی مقاطع طویل، در این دوره با کاهش ۱۲ درصدی از یک میلیون و ۹۲۹ هزار تن به یک میلیون و ۶۹۶ هزار تن رسیده است. این در حالی است که طبق دادههای کتاب سال فولاد ایران، میلگرد بیش از ۸۵ درصد تناژ صادراتی مقاطع طویل فولادی را به خود اختصاص میدهد؛ بنابراین کاهش صادرات این محصول اثر مستقیمی بر عملکرد کل این گروه گذاشته است. در مقابل این روند نزولی، صادرات نبشی، ناودانی و سایر مقاطع عملکردی متفاوت داشته و با رشد ۳۶ درصدی از ۱۸۱ هزار تن به ۲۴۶ هزار تن رسیده است. با این حال، این افزایش نتوانسته افت تیرآهن و میلگرد را جبران کند و در نهایت، صادرات کل مقاطع طویل فولادی با کاهش ۹ درصدی از ۲ میلیون و ۲۵۹ هزار تن به ۲ میلیون و ۵۶ هزار تن رسیده است.
جهش صادرات مقاطع تخت؛ تغییر مسیر بازارهای صادراتی
در نقطه مقابل مقاطع طویل، مقاطع تخت فولادی رشد کمسابقهای را در صادرات تجربه کردهاند. صادرات ورق گرم با رشد ۲۸۷ درصدی از ۲۱۰ هزار تن در ۸ ماهه ۱۴۰۳ به ۸۱۳ هزار تن در سال جاری رسیده است. این افزایش چشمگیر نشاندهنده تمرکز بیشتر فولادسازان بر بازارهای صادراتی ورق و همچنین بهبود شرایط فروش این محصول در بازارهای منطقهای است. صادرات ورق سرد نیز جهشی قابل توجه داشته و با رشد ۹۰۰ درصدی از ۵ هزار تن به ۵۳ هزار تن رسیده است. همچنین صادرات ورق پوششدار با رشد ۸۴ درصدی از ۳۸ هزار تن به ۶۹ هزار تن افزایش یافته است. در مجموع، صادرات کل مقاطع تخت فولادی با رشد ۲۷۰ درصدی از ۲۶۰ هزار تن به ۹۶۲ هزار تن رسیده که یکی از مهمترین تحولات صادراتی زنجیره فولاد در سال ۱۴۰۴ محسوب میشود. ارزش صادرات انواع ورقهای فولادی ازجمله ورق روغنی نیز تقریباً سه برابر شده و به حدود ۵۰۰ میلیون دلار رسیده است؛ موضوعی که نقش مهمی در رشد ارزش صادرات فولاد کشور داشته است.
رشد پرشتاب فولاد میانی؛ پیشران اصلی صادرات
آمارها نشان میدهد که فولاد میانی موتور اصلی رشد صادرات زنجیره فولاد در هشتماهه ۱۴۰۴ بوده است. صادرات بیلت و بلوم با رشد ۳۷ درصدی از ۳ میلیون و ۱۶ هزار تن به ۴ میلیون و ۱۳۳ هزار تن افزایش یافته است. همچنین صادرات اسلب با رشد ۶۲ درصدی از ۸۲۴ هزار تن به یک میلیون و ۳۳۵ هزار تن رسیده است. مجموع این دو محصول باعث شده که صادرات فولاد میانی در کل با رشد ۴۲ درصدی از ۳ میلیون و ۸۴۰ هزار تن به ۵ میلیون و ۴۶۸ هزار تن برسد. این رشد، سهم قابل توجهی از افزایش حجم کل صادرات زنجیره فولاد را به خود اختصاص داده است.
مواد اولیه؛ بیشترین رشد در کنسانتره سنگآهن
در بخش مواد اولیه زنجیره فولاد، روند صعودی صادرات همچنان ادامه دارد. صادرات آهن اسفنجی با رشد ۱۹ درصدی از یک میلیون و ۲۴۰ هزار تن به یک میلیون و ۴۷۳ هزار تن رسیده است. گندله سنگآهن نیز با افزایش ۲۸ درصدی از ۶ میلیون و ۸۸۷ هزار تن به ۸ میلیون و ۸۴۶ هزار تن رسیده است. اما بیشترین رشد به کنسانتره سنگآهن اختصاص دارد؛ جایی که صادرات این محصول با رشد ۷۷ درصدی از ۴ میلیون و ۴۵۰ هزار تن به ۷ میلیون و ۸۹۴ هزار تن افزایش یافته است. این آمار نشان میدهد که تمرکز صادراتی کشور بیش از پیش به سمت حلقههای بالادستی زنجیره فولاد سوق پیدا کرده است.
رشد صادرات، کاهش سهم تولیدکنندگان
نکته قابل تأمل در آمار ۸ ماهه ۱۴۰۴ این است که با وجود افزایش ۳۱ درصدی حجم صادرات آهن و فولاد و رشد ۴۱ درصدی صادرات کل زنجیره فولاد، سهم واحدهای تولیدی از صادرات فولاد به حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. به عبارت دیگر، بخش قابل توجهی از رشد صادرات زنجیره فولاد به نفع تولیدکنندگان نهایی نبوده و بیشتر در حلقههای بالادستی یا از مسیرهای غیرمستقیم محقق شده است.
تغییر مسیر صادرات فولاد
آمار صادرات ۸ ماهه ۱۴۰۴ نشان میدهد که صنعت فولاد ایران از منظر حجم صادرات در مسیر رشد قرار دارد، اما ترکیب این رشد تغییر کرده است. افت صادرات میلگرد و سایر مقاطع طویل، در کنار جهش صادرات ورق، فولاد میانی و مواد اولیه، بیانگر تغییر اولویتهای صادراتی و فشارهای ساختاری بر محصولات نهایی با ارزش افزوده بالاتر است. تداوم این روند میتواند در بلندمدت بر سودآوری تولیدکنندگان و جایگاه ایران در بازارهای هدف اثرگذار باشد؛ موضوعی که نیازمند بازنگری در سیاستهای صادراتی و حمایت هدفمند از تولیدکنندگان پاییندستی زنجیره فولاد است.
