آینده قیمت میلگرد در شرایط فعلی بازار

به گزارش آهن آنلاین، بازار آهن و فولاد ایران در ماه‌های پاییز ۱۴۰۴ روندی متفاوت از انتظار فعالان این صنعت را تجربه کرده است. پس از گذر از مهر و آبان کم‌رمق، آذرماه با نشانه‌هایی از فعال شدن مجدد تقاضا و رشد پیوسته قیمت میلگرد آغاز شده است. در حالی که آبان با افت محسوس معاملات در بورس کالا و بازار آزاد همراه بود و بسیاری از کارشناسان احتمال تداوم رکود را برای زمستان پیش‌بینی می‌کردند، ورود به آذر ورق را تاحدی برگرداند. داده‌های رسمی نشان می‌دهد که قیمت میلگرد ۱۴ ذوب‌آهن اصفهان از حدود ۴۱ هزار و ۳۶۳ تومان در ابتدای آذر به ۴۴ هزار تومان در دوازدهم آذر و ۴۵ هزار و ۹۰۹ تومان در نوزدهم آذر رسیده است؛ یعنی رشد نزدیک به ۱۱ درصدی در کمتر از سه هفته. این رشد در شرایطی رخ داده که بازارهای جهانی فولاد نوسانات محدودی را تجربه می‌کنند و شاخص‌های قیمتی در چین و منطقه CIS تقریباً در وضعیت باثبات قرار گرفته است. بنابراین افزایش فعلی در بازار داخلی بیش از آن‌که به سیگنال خارجی متکی باشد، ریشه در عوامل داخلی همچون محدودیت عرضه، کاهش موجودی انبارها، رشد هزینه حمل‌ونقل، و افزایش نرخ ارز دارد. از سوی دیگر، شروع پروژه‌های عمرانی پایان سال و خریدهای تکمیلی انبوه‌سازان نیز فشار سمت تقاضا را تقویت کرده است. برآیند تمام این مؤلفه‌ها نشان می‌دهد که بازار هرچند هنوز در فاز شکننده رکود ـ تورمی به سر می‌برد، اما میلگرد به‌عنوان کالای پیشرو زنجیره فولاد، توانسته جریان افزایشی خود را حفظ کند. با این حال، تردیدهایی درباره میزان پایداری این رشد وجود دارد که در ادامه به بررسی دقیق آن‌ها می‌پردازیم.

بازار میلگرد پس از «پاییز سنگین فولاد»؛ بازگشت تدریجی تقاضا

آبان ۱۴۰۴ با کاهش ۳۲ درصدی عرضه و افت ۳۹ درصدی فروش میلگرد در بورس کالا یکی از ضعیف‌ترین ماه‌های معاملات سال بود. بیشتر کارخانه‌ها به‌دلیل رکود تقاضای واقعی و کاهش نقدینگی پروژه‌های ساخت‌وساز، ترجیح دادند حجم عرضه خود را کاهش دهند. اما از اواخر همان ماه، نشانه‌هایی از بازگشت آرام خریداران صنعتی و ساختمانی ظاهر شد. ورود این تقاضای تازه در دهه اول آذر به جریان معاملات، عملاً به رشد پیوسته قیمت‌ میلگرد کمک کرده است. افزایش قیمت از محدوده ۴۱ هزار تومان به بالای ۴۵ هزار تومان، زنگ بیدارباشی برای بازار بود؛ نشان‌دهنده اینکه موجودی انبارها تا حد خطرناکی پایین آمده و تأمین‌کنندگان ناگزیر از خرید مجدد هستند. در واقع، فشار تقاضای انباشته از دو ماه قبل در کنار محدودیت عرضه، زمینه‌ساز افزایش فعلی شد. هم‌زمان رشد نرخ دلار آزاد نیز انتظارات تورمی را در بازار فولاد تشدید کرد. فعالان بازار می‌گویند هرچند هنوز حجم معاملات به سطح پررونق خرداد یا تیر نرسیده است، اما حرکت مثبت آذرماه نشان از تغییر محسوس جو روانی بازار دارد.

اثر محدودیت انرژی و کاهش عرضه در کارخانه‌های تولید میلگرد

یکی دیگر از عوامل کلیدی افزایش فعلی قیمت میلگرد، محدودیت‌های انرژی در واحدهای فولادی و نوردی است. از نیمه آبان، گزارش‌هایی از کاهش سهمیه برق و گاز برخی واحدها منتشر شد که عملاً به کاهش نرخ بهره‌برداری خطوط تولید انجامید. افت تولید به‌ویژه در کارخانه‌های کوچک‌تر، باعث شد عرضه هفتگی بورس کالا کاهش یابد و بخش عمده نیاز بازار به سمت بازار آزاد منتقل شود. این وضعیت به‌طور مستقیم باعث افزایش شکاف قیمتی بین بورس و بازار آزاد شد. در برخی هفته‌ها اختلاف قیمت پایه با بازار آزاد به بیش از ۲٬۰۰۰ تا ۲٬۵۰۰ تومان رسید. چنین فاصله‌ای معمولاً نشانه‌ای از کمبود واقعی در سمت عرضه است، نه فقط هیجان بازار. کارخانه‌های بزرگ مثل ذوب‌آهن اصفهان و نیشابور نیز با وجود حفظ تولید، به‌دلیل افزایش هزینه حمل‌ونقل و مواد اولیه (از جمله قراضه و بیلت)، ناچار به اصلاح قیمت‌های پایه خود شدند. همین روند موجب شد که قیمت میلگرد در بازار آزاد با تأخیر کوتاهی نسبت به بورس، در مسیر صعودی قرار گیرد. در نتیجه، افزایش از ۴۱ به ۴۵ هزار تومان در آذر را باید ترکیبی از فشار عرضه، افزایش هزینه‌های تولید و رشد تقاضای فصلی دانست؛ نه صرفاً موج روانی یا سوداگری.

جنب‌وجوش بازار آزاد و تأثیر نرخ ارز در جهت‌دهی قیمت‌ها

نوسانات نرخ ارز در هفته‌های اخیر نقش پررنگی در شکل‌گیری انتظارات قیمتی داشته است. دلار آزاد از مرز ۶۴ هزار تومان عبور کرده و نرخ تسعیر در تالار دوم ارز نیز به‌تدریج به سطوح بالاتر نزدیک می‌شود. این مسئله برای تولیدکنندگان فولادی یک سیگنال روشن دارد:

عرضه صادراتی به صرفه‌تر از فروش داخلی است.

درنتیجه، بخشی از تولید میلگرد در هفته اول آذر به سمت قراردادهای صادراتی هدایت شد، که همین موضوع سطح عرضه داخلی را محدودتر کرد. فعالان بازار معتقدند اگر روند فعلی نرخ دلار ادامه پیدا کند، فشار قیمتی میلگرد تا پایان آذر نیز ادامه خواهد داشت. با این حال، احتمال مداخله سیاست‌گذار برای کنترل قیمت‌ها در بازار مصرفی نیز وجود دارد؛ به‌ویژه در پروژه‌های دولتی که از میلگرد ساختمانی استفاده می‌کنند. در همین حال، بازار آزاد نقش تعیین‌کننده‌تری نسبت به بورس کالا پیدا کرده است. خریداران کوچک و متوسط ترجیح می‌دهند معاملات خود را از انبارها و بنگاه‌های خصوصی انجام دهند تا درگیر فرآیند عرضه بورسی نشوند. همین تغییر رفتار باعث می‌شود قیمت‌های بازار آزاد معمولاً پیش‌نگر تغییرات قیمتی بورس کالا باشد. بررسی داده‌های روزانه نیمه اول آذر نیز همین نکته را تأیید می‌کند: هرگاه نرخ ارز در بازار آزاد رشد آرام اما مداومی داشت، قیمت میلگرد ذوب آهن سایز 14 هم تقریباً با تأخیر دو تا سه روزه افزایش پیدا کرده است.

سناریوهای محتمل برای قیمت میلگرد در ادامه آذر و زمستان

در شرایط فعلی می‌توان سه سناریوی اصلی برای آینده قیمت میلگرد در نظر گرفت:

• سناریوی اول: تداوم رشد ملایم (احتمال بالا): با توجه به محدودیت عرضه انرژی و سطح پایین موجودی‌ها، محتمل‌ترین مسیر آتی، تداوم رشد آرام تا محدوده ۴۶ تا ۴۷ هزار تومان در نیمه دوم آذرماه است. اگر نرخ ارز آزاد نیز در محدوده فعلی باقی بماند، بازار روند صعودی خود را حفظ می‌کند اما نه به‌صورت جهشی. این سناریو با سیاست کنترل نرم دولت و عدم تزریق عرضه مازاد در بورس سازگار است.
• سناریوی دوم: تثبیت قیمت در کانال فعلی (احتمال متوسط): در صورتی که از نیمه دوم آذر، عرضه کارخانه‌ها در بورس دوباره افزایش یابد یا بخشی از تقاضای سفته‌بازانه از بازار خارج شود، احتمالاً قیمت در پایین کانال ۴۵ هزار تا ۴۶ هزار تثبیت می‌شود. البته استمرار این وضعیت وابسته به ثبات ارزی و کنترل هزینه حمل‌ونقل است.
• سناریوی سوم: اصلاح قیمتی موقت (احتمال پایین): اگر دولت با هدف کنترل هزینه‌های ساخت‌وساز تصمیم بگیرد بخشی از تولید را با قیمت پایه پایین‌تر در بورس کالا عرضه کند یا صادرات را محدود سازد، احتمالاً شاهد کاهش موقت قیمت‌ها در دی‌ماه خواهیم بود. اما با توجه به فضای تورمی عمومی اقتصاد و رشد هزینه انرژی، این کاهش پایدار نخواهد بود و پس از دوره‌ای کوتاه، قیمت‌ها دوباره به مسیر صعودی بازمی‌گردند.

درمجموع، بیشتر شواهد نشان می‌دهد که میلگرد در آذر و اوایل زمستان ۱۴۰۴ تمایل طبیعی به رشد دارد؛ بازاری که دیگر از رکود آبان فاصله گرفته ولی هنوز از رونق پرحجم هم خبری نیست. نتیجه آنکه بررسی داده‌های معاملاتی و روند قیمت‌ها از آبان تا میانه آذر نشان می‌دهد که بازار میلگرد در حال عبور از فاز رکود سنگین و ورود به مرحله‌ی رکود ـ تورمی با شیب افزایشی قیمت‌ها است. رشد ۱۱ درصدی میلگرد ۱۴ ذوب‌آهن تنها در سه هفته، نشانه‌ای روشن از افزایش انتظارات تورمی و واکنش بازار به کمبود عرضه است.

در عین حال، هیچ عامل بنیادی برای سقوط شدید قیمت‌ها در کوتاه‌مدت دیده نمی‌شود. محدودیت انرژی، رشد نرخ دلار، هزینه حمل‌ونقل بالا و افزایش فصلی تقاضا مجموعه عواملی هستند که هرگونه افت چشمگیر را محدود می‌کنند. به همین دلیل، در صورت تداوم شرایط فعلی، می‌توان بازه ۴۵ تا ۴۷ هزار تومان را محدوده تعادلی قیمت میلگرد در پایان آذر و احتمالاً ابتدای دی‌ماه دانست. با نزدیک شدن به زمستان، احتمال افزایش مجدد تقاضا برای پروژه‌های عمرانی دولتی و مسکونی وجود دارد. اگر این جریان با کاهش واقعی عرضه همزمان شود، حتی سطوح بالاتر قیمتی نیز دور از ذهن نخواهد بود. در مقابل، کاهش نرخ ارز یا افزایش محسوس عرضه در بورس کالا می‌تواند بخشی از فشار تورمی را تخلیه کند. به طور کلی، بازار میلگرد در آذر ۱۴۰۴ وارد فاز تازه‌ای از فعالیت محتاطانه اما افزایشی شده است؛ دوره‌ای که برخلاف رکود سنگین ماه‌های قبل، نشانه‌های حیات دوباره در معاملات فولاد را بروز می‌دهد. در این میان، نحوه مدیریت دولت در سیاست‌های انرژی و ارزی، بیشترین اثر را بر جهت‌گیری نهایی قیمت‌ها تا پایان سال خواهد داشت.