ورود غولهای معدنی و خروج نقدینگی؛ فولاد ایران در سالهای سخت پیشرو
به گزارش آهن آنلاین، بازار سنگآهن و صنعت فولاد در ماههای اخیر وارد مرحلهای شدهاند که ترکیبی از نوسانات قیمت، افزایش هزینههای تولید و تحولات ساختاری در سمت عرضه جهانی، چشمانداز تصمیمگیری را برای فعالان بازار آهنآلات پیچیدهتر از همیشه کرده است. از یکسو، رکوردشکنی عرضه جهانی سنگآهن در آستانه سال ۲۰۲۶ و ورود تدریجی پروژه غولپیکر «سیماندو» به چرخه تولید، نقشه جریان مواد اولیه را تغییر میدهد؛ و از سوی دیگر، فشار هزینههای تولید و سیاستهای ارزی در ایران باعث شده واحدهای فولادی با چالش جدیدی در مدیریت نقدینگی و تداوم تولید روبهرو شوند.
بازاری که روی لبه نگرانی حرکت میکند
رفتار بازار جهانی سنگآهن در ماه نوامبر بار دیگر نشان داد که این ماده اولیه تا چه اندازه نسبت به تغییرات اقتصادی چین و جابهجاییهای سمت عرضه حساس است. در حالی که از ابتدای پاییز، روند قیمتی سنگآهن به سمت اصلاح پیش میرفت، شدت ضعف تقاضای صنعتی چین باعث شد قیمتها به پایینترین سطح چهارماهه برسند. فعالیت ضعیف کارخانههای فولاد این کشور، محدودیتهای تولید، و بالا بودن سطح دپو در بنادر، فضای بازار را در نیمه نخست ماه کاملاً منفی کرد.
با وجود این شرایط، نیمه دوم نوامبر مقداری اعتماد ازدسترفته را بازگرداند؛ جایی که اخبار مربوط به بستههای حمایتی چین در حوزه زیرساخت و تولید، باعث شد معاملات آتی در بورسهای دالیان و سنگاپور افزایش پیدا کند و قیمتها از کف ۱۰۱ دلار فاصله بگیرند. در واقع، بازار وارد مرحلهای شد که هر خبر کوچک درباره سیاستهای محرک اقتصادی چین، بلافاصله در معاملات آتی بازتاب پیدا میکند؛ پدیدهای که نشاندهنده شکنندگی احساسات بازار و نبود یک روند مشخص در کوتاهمدت است.
عبور عرضه جهانی سنگ آهن از مرز تاریخی؛ ورود بازیگر جدید آفریقا
سال ۲۰۲۶ احتمالاً نقطه عطفی در بازار جهانی سنگآهن خواهد بود. براساس پیشبینی مایاستیل، عرضه جهانی قرار است به رکورد تاریخی ۲.۶۸ میلیارد تن برسد؛ برآوردی که بخشی مهم از آن به دلیل آغاز تولید تجاری پروژه عظیم «سیماندو» در گینه است. ظرفیت اولیه این معدن در سال آینده حدود ۲۲ میلیون تن اعلام شده؛ اما هدفگذاری نهایی آن، رسیدن به ۱۲۰ میلیون تن صادرات سالانه است؛ عددی که میتواند موازنه سنتی بازار بین استرالیا و برزیل را برهم بزند.
افزایش عرضه استرالیا، برزیل و هند نیز نشان میدهد بازار جهانی به سمت رقابت بیشتر در تولید حرکت میکند؛ رقابتی که در کوتاهمدت فشار کاهش قیمت را تشدید میکند و در میانمدت، معادله امنیت عرضه فولاد را تغییر خواهد داد. این اتفاق برای بازار آهن آلات ایران اهمیت حیاتی دارد؛ چرا که هرگونه افت قیمت سنگآهن جهانی، مستقیماً بر هزینه تولید زنجیره فولاد اثر میگذارد و ممکن است حاشیه سود تولیدکنندگان داخلی را دستخوش نوسان کند.
افزایش هزینهها؛ چالشی که فولاد ایران را سنگینتر میکند
در ایران، وضعیت تولید فولاد با چالشهایی کاملاً متفاوت از بازار جهانی مواجه است. برخلاف تصور عمومی، فولادسازان ایرانی هیچ یارانه واقعی دریافت نمیکنند و هزینه انرژی بهویژه برق و گاز در مقایسه با رقبای منطقهای بالاتر است. این مسئله در کنار سیاستهای ارزی بانک مرکزی چالشی مضاعف ایجاد کرده است؛ زیرا فولادسازان مجبورند بخشی از ارز حاصل از صادرات خود را با نرخ پایینتر تالار اول عرضه کنند، در حالی که تمام هزینههای تولید از مواد اولیه تا تجهیزات و قطعات با نرخ ارز آزاد محاسبه میشود.
این تضاد میان «ارز خرید» و «ارز فروش» به کاهش نقدینگی واحدهای تولیدی و افزایش فشار هزینه تمامشده منجر شده است؛ بهویژه در شرایطی که بازار داخلی کشش افزایش قیمت ندارد و مصرف فولاد در برخی مقاطع سال دچار رکود فصلی میشود. اقدامات اخیر وزارت صمت برای انتقال بخشی از ارز به تالار دوم امید تازهای ایجاد کرده، اما هنوز مسئله اصلی پابرجاست و تولیدکنندگان انتظار دارند تمام ارز صادراتی زنجیره فولاد بتواند در بازار واقعی مبادله شود تا چرخه تولید پایدار بماند.
بازار آهنآلات؛ نوسان ملایم در سایه فشارهای بنیادی
بازار داخلی آهنآلات در روز گذشته شاهد نوسانات محدود اما معنیدار بوده است. بهعنوان مثال قیمت میلگرد در بسیاری از کارخانهها با ثبات قیمتی همراه شد، اما در برخی نقاط افزایش ۱۰۰ تا ۳۰۰ تومانی اعمال شد. تیرآهن افزایش محسوستری داشت و در مواردی جهش ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومانی ثبت کرد. ورق سیاه و گالوانیزه نیز روند افزایشی داشتند، در حالی که ورق روغنی همچنان ثابت ماند. انواع لوله و پروفیل نیز در بسیاری از کارخانهها با رشد حدود ۵۰۰ تومان معامله شدند.
این نوسانات نشان میدهد که بازار آهنآلات در حال حاضر بیش از آنکه تحت تأثیر قیمتهای جهانی باشد، از عوامل داخلی مانند هزینه انرژی، سیاستهای ارزی، و وضعیت عرضه در بورس کالا اثر میپذیرد. با این حال، تغییرات سمت عرضه جهانی در ماههای آینده میتواند نقش پررنگتری ایفا کند بهویژه اگر پروژه سیماندو باعث تعدیل قیمت جهانی سنگآهن شود و فشار هزینه مواد اولیه در ایران اندکی کاهش پیدا کند.
