رشد ۴۳ درصدی حجم صادرات زنجیره آهن‌آلات و فولاد در ۷ ماهه ۱۴۰۴
به گزارش آهن آنلاین، بررسی آمار تازه انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نشان می‌دهد که صادرات زنجیره آهن و فولاد در ۷ ماهه نخست ۱۴۰۴ رشد قابل توجهی را تجربه کرده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۳ درصد افزایش یافته است. در بخش فولاد نیز حجم صادرات ۳۴ درصد بیشتر شده و ارزش کل صادرات زنجیره به بیش از ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسیده است. این رشد کم‌سابقه در حالی ثبت شده که سهم واحدهای تولیدی از صادرات فولاد کاهش یافته و تقریباً به ۴۰ درصد رسیده است؛ موضوعی که نشان می‌دهد بخش عمده افزایش صادرات از حلقه‌های اولیه و نیمه‌نهایی زنجیره تأمین شده است، نه از محل محصولات نهایی.
دراین‌میان، روند صادرات مواد اولیه همچنان صعودی است و کنسانتره سنگ آهن بیش از همه خودنمایی می‌کند. بر اساس آمار منتشرشده، صادرات کنسانتره نسبت به سال گذشته ۸۲ درصد افزایش یافته و عملاً بخش قابل‌توجهی از رشد کلی صادرات زنجیره را به‌تنهایی رقم زده است. صادرات گندله نیز ۲۸ درصد و آهن اسفنجی ۶۱ درصد افزایش داشته است. این وضعیت در شرایطی رقم می‌خورد که فولادسازان بارها نسبت به افزایش خروج مواد اولیه و کاهش حاشیه سود تولید داخلی هشدار داده‌اند و معتقدند تداوم این روند می‌تواند توازن زنجیره فولاد را تحت تأثیر قرار دهد.
افزایش سهم مواد اولیه در سبد صادرات و کاهش محسوس صادرات مقاطع طویل
درمقابل رشد صادرات مواد اولیه، وضعیت مقاطع طویل چندان مطلوب نیست. میلگرد که همواره محصول اصلی صادراتی ایران در حوزه مقاطع بوده، در ۷ ماهه امسال با کاهش ۱۸ درصدی روبه‌رو شده است. افت صادرات میلگرد، که سهم غالب صادرات مقاطع طویل را تشکیل می‌دهد، نشان می‌دهد که بازارهای منطقه‌ای نسبت به سال گذشته شرایط پرنوسان‌تری را تجربه می‌کنند. کاهش تقاضای ساخت‌وساز در کشورهای همسایه، افزایش حضور ترکیه و روسیه در بازارهای مشترک و محدودیت‌هایی در مسیر حمل‌ونقل از جمله عواملی هستند که در افت صادرات این بخش مؤثر بوده‌اند. تیرآهن نیز وضعیت مشابهی داشته و با کاهش ۲۱ درصدی مواجه شده است. این ترکیب آماری تصویر مشخصی از تغییر جهت بازارهای صادراتی ارائه می‌دهد؛ محصولاتی که پیش‌تر تقاضای ثابت‌تری داشتند، امروز فشار رقابتی بیشتری را تجربه می‌کنند.
در بخش محصولات تخت فولادی شرایط متفاوت است. صادرات ورق سرد در این مدت بیش از دو برابر شده و رشد ۱۰۳ درصدی را پشت سر گذاشته است. ورق‌های پوشش‌دار نیز با افزایش ۸۲ درصدی عملکرد قابل توجهی داشته‌اند. به همین ترتیب، ارزش صادرات انواع ورق‌های فولادی نسبت به سال گذشته حدود سه برابر شده و به بیش از ۴۰۸ میلیون دلار رسیده است. این رشد چشمگیر بیانگر افزایش تقاضا برای محصولات با ارزش افزوده بیشتر و همچنین ارتقای کیفیت تولید داخلی در این حوزه است. هرچند صادرات ورق گرم با کاهش ۱۴ درصدی روبه‌رو شده، اما مجموع عملکرد محصولات تخت در این دوره مثبت ارزیابی می‌شود.
رشد کم‌سابقه صادرات ورق؛ از افت ورق گرم تا جهش بیلت و اسلب
صادرات بیلت و بلوم نسبت به سال گذشته ۳۴ درصد افزایش یافته و اسلب نیز با رشد ۶۴ درصدی یکی از محرک‌های اصلی افزایش وزن صادرات زنجیره فولاد و آهن آلات بوده است. بهبود قیمت جهانی اسلب و رشد تقاضا در بازارهای آسیای جنوب‌شرقی از مهم‌ترین عوامل جهش صادراتی این بخش محسوب می‌شود.
مجموع این تحولات نشان می‌دهد که صادرات فولاد ایران در ۷ ماهه امسال از نظر حجم و ارزش عملکرد موفقی داشته، اما ترکیب صادرات به شکل قابل توجهی تغییر کرده است. افزایش وزن مواد اولیه و نیمه‌نهایی‌ها و در مقابل افت صادرات مقاطع طویل نشان می‌دهد که بازارهای ایران در حال بازآرایی هستند و مسیر جدیدی در تجارت خارجی فولاد شکل گرفته است. این وضعیت اگرچه در کوتاه‌مدت توانسته ارزش صادراتی را افزایش دهد، اما پرسش‌هایی درباره پایداری آن و تأثیرش بر تأمین خوراک کارخانه‌ها مطرح می‌کند. به‌ویژه آنکه رشد شدید صادرات کنسانتره و آهن اسفنجی می‌تواند فشار بیشتری بر زنجیره داخلی ایجاد کند.
بااین‌حال، بخش‌هایی مانند ورق سرد و پوشش‌دار تصویری متفاوت از توان رقابتی صنعت فولاد ایران ارائه می‌دهند. تقویت صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا، اگر ادامه پیدا کند، می‌تواند نقطه اتکای جدیدی برای بازارهای خارجی باشد و توازن سبد صادراتی کشور را به سمت محصولات صنعتی‌تر هدایت کند. درمجموع، صادرات ۷ ماهه زنجیره فولاد در سال ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که بازارهای جهانی همچنان ظرفیت رشد برای ایران دارند، اما ترکیب این رشد نیازمند سیاست‌گذاری دقیق‌تر است تا منافع آن به شکل متوازن‌تری در تمام حلقه‌های زنجیره تولید منعکس شود.
