تفاوت میلگرد بستر افقی و عمودی و روش استفاده آن
میلگرد بستر، میله‌هایی باریک (سایز 6 یا 8) و آجدار است که میان لایه‌های دیوار کار می‌شود تا استحکام و پایداری دیوار را بیشتر کند. در مقاله میلگرد بستر چیست، به‌صورت کامل درباره کاربرد و مزیت‌های آن فولادی توضیح داده‌ایم. در این مقاله تفاوت میلگرد بستر افقی و عمودی را بررسی می‌کنیم. ابتدا توضیح می‌دهیم نوع افقی و عمودی این مقاطع فولادی چه هستند و چطور عمل می‌کنند و سپس بررسی می‌کنیم که کدام نوع از آن‌ها برای پروژه مورد نظر شما مناسب است.
میلگرد بستر افقی چیست؟
این نوع مقاطع فولادی به‌صورت موازی با ملات در میان لایه‌های بلوک یا آجر قرار می‌گیرند. میلگرد بستر افقی یا به‌صورت موازی نردبانی است یا خرپایی. در نوع نردبانی، دو میلگرد موازی یکدیگر هستند و مقاطع کوچک‌تر به شکل نردبان بین آن‌ها قرار می‌گیرند. در نوع خرپایی، مقاطع کوچک‌تر به شکل زیگزاگ با زاویه 45 درجه بین دو میلگرد موازی هستند. عرض این محصولات بر اساس ضخامت دیوار تعیین می‌شود و بین 5.5 تا 15 سانتی‌متر متغیر است. کارخانه‌ها این مقاطع را به‌صورت استاندارد با طول 3 متر تولید می‌کنند.
میلگرد بستر عمودی چیست؟
به‌طور کلی، نوع میلگرد و فرایند تولید میلگرد بستر عمودی و افقی یکسان است و فقط شیوه کار گذاشتن آن‌ها در دیوارها با یکدیگر تفاوت دارد. درواقع هردو نوع، سایزهای کوچک میلگرد آجدار هستند که کارخانه‌های مختلف آن‌ها را تولید می‌کنند. میلگرد بستر عمودی از میان فضای خالی بلوک‌ها یا آجرها عبور می‌کند و به‌صورت قائم بر ملات در دیوار کار می‌شود. با نصب این مقاطع در دیوار، احتمال خمش، کمانش یا فرو ریختن دیوار در اثر نیروهای عمودی به حداقل می‌رسد و مقاومت دیوارها در برابر وزن سازه، فشار محوری و سایز بارهای عمودی بیشتر می‌شود.
نقش کلیدی میلگرد بستر افقی و عمودی در ساختمان‌سازی
میلگردهای بستر، درواقع پشتیبان‌های پروژه‌های عمرانی هستند که دیده نمی‌شوند! بااستفاد‌از این مقاطع فولادی در دیواره‌ها، دوام سازه دربرابر فشارها و بارها از جهت‌های مختلف بیشتر می‌شود، تنش‌ها به‌صورت یکنواخت در قسمت‌های مختلف دیوار توزیع می‌شود و ریسک فرو ریختن دیوارها در اثر لرزش‌های ناشی از زلزله، حریق، سیل یا طوفان کم‌تر می‌شود. بنابراین در موقعیت‌های بحرانی ساکنان فرصت بیشتری برای تخلیه خواهند داشت. میلگردهای بستر افقی و عمودی علاوه بر بهبود عملکرد و مقاومت کلی سازه، در پیشگیری از ترک خوردن دیوارهای آجری و بلوکی نیز تأثیر دارند.
میلگرد بستر افقی و عمودی چه تفاوت‌هایی دارند؟
میلگرد بستر افقی و عمودی در محل و روش نصب، عملکرد و نوع تنش‌هایی که تحمل می‌کنند باهم متفاوت هستند. به‌همین‌دلیل مهندسان باید تفاوت‌های این دو نوع میلگرد را بدانند و براساس آن تعیین کنند که کدام مقطع فولادی برای پروژه مورد نظرشان مناسب‌تر است. در ادامه تفاوت‌های مقاطع افقی و عمودی را با جزئیات دقیق‌تری بررسی می‌کنیم.
- میلگرد بستر افقی بین ردیف‌های آجر یا بلوک قرار می‌گیرد، اما نوع عمودی بین شیارها یا حفره‌های داخل آجرها و بلوک‌ها تعبیه می‌شود.
- وظیفه مقاطع افقی ایجاد هم‌ترازی، مدیریت تنش‌های طولی و پیشگیری از ایجاد ترک در جهت‌های افقی و مورب است. اما وظیفه میلگرد عمودی تقویت اتصالات عمودی و افزایش مقاومت در برابر نیروهای جانبی مانند زمین‌لرزه یا باد است. به عبارت ساده‌تر هدف اصلی از کار گذاشتن مقاطع عمودی، افزایش مقاومت سازه دربرابر نیروهایی است که به‌صورت ناگهانی به آن وارد می‌شوند.
- میلگرد بستر افقی روی ملات و بین لایه‌های دیوارها قرار می‌گیرد و در هر ردیف از دیوارچینی تکرار می‌شود. اما نصب میلگرد بستر عمودی سخت‌تر است و نیاز به شیارزنی و ایجاد فضای مخصوص دارد. نوع عمودی معمولا در قسمت‌های خاص مثل انتهای دیوارها و گوشه‌ها قرار می‌گیرد.
کدام نوع میلگرد بستر برای پروژه شما مناسب‌تر است؟
بهترین رویکرد در پروژه عمرانی این است که از میلگرد بستر افقی و عمودی به‌صورت همزمان استفاده کنید. البته بسیاری از مهندسان در پروژه‌ها دغدغه مدیریت بودجه نیز دارند و گاهی مجبور می‌شوند باتوجه‌به قیمت میلگرد بستر، محدودیت‌هایی برای بعضی از دیواره‌های پروژه در نظر بگیرند.
می‌توان گفت که میلگرد بستر افقی و عمودی نقش مکمل یکدیگر را ایفا می‌کنند. نوع افقی تنش‌های کششی و برشی را خنثی می‌کند و باعث انسجام دیوار می‌شود. این مقاطع اسکلتی هستند که بین لایه‌های دیوار قرار می‌گیرند. نوع عمودی مثل یک ستون پنهان که داخل دیوارها کار شده، عمل می‌کند و برای مهار بارهای جانبی کاربردی است. بنابراین استفاده از هر دو نوع مقطع بستر به شما کمک می‌کند دیوارهایی تاب‌آور و مقاوم در برابر انواع تنش‌ها داشته باشید.
اگر به دلایلی مثل مدیریت بودجه، وزن سازه یا نداشتن امکان کار گذاشتن هر دو نوع میلگرد بستر، مجبور هستید بین افقی و عمودی انتخاب کنید، فقط نوع افقی را بین لایه‌های دیوارهای باربر کار کنید. زیرا این مقاطع نقش کلیدی در کنترل مشکلات روزمره دیوارها مانند ترک‌خوردگی ایفا می‌کنند، بازدهی بهتری دارند و ساده‌تر و سریع‌تر اجرا می‌شوند. البته دقت داشته باشید اگر پروژه عمرانی شما در مناطق زلزله‌خیز یا بادخیز است یا بازشوهای زیادی دارد (درب و پنجره‌های زیاد)، استفاده از میلگرد بستر عمودی نیز یک ضرورت است و نباید از آن چشم‌پوشی کرد.
