بازار آهن‌آلات در تکانه؛ بررسی روندهای جدید جهانی و اثرات آن بر ایران
به گزارش آهن آنلاین؛ بازار جهانی آهن‌آلات و صنعت فولاد در ماه‌های اخیر صحنه تحولات مهمی بوده که نشانه‌های آن با شدت متفاوت در قیمت مواد اولیه، رفتار صادراتی کشورها و نوسانات بازار داخلی ایران قابل مشاهده است. کاهش قیمت سنگ‌آهن در چین، رکوردشکنی صادرات برزیل، جهش کم‌سابقه صادرات فولاد چین و همچنین نوسانات روزانه محصولات فولادی در بازار ایران، مجموعه‌ای از روندهایی را شکل داده که درک آن‌ها برای فعالان اقتصادی، سرمایه‌گذاران و حتی تولیدکنندگان داخلی حیاتی است.
افت سنگ‌آهن چین؛ نشانه‌ای از ضعف بنیادی بازار جهانی
در هفته‌ای که گذشت، قیمت سنگ‌آهن وارداتی با خلوص ۶۲ درصد در چین با کاهش قابل‌توجهی مواجه شد و از محدوده ۱۰۵ دلار به ۱۰۳.۶ دلار در هر تن رسید. این افت قیمتی تنها یک نوسان کوتاه‌مدت نیست، بلکه بازتابی از ضعف تقاضا در صنعت فولاد چین و کاهش ظرفیت جذب مواد اولیه توسط کارخانه‌های این کشور است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد رکود پروژه‌های ساخت‌وساز، احتیاط خریداران و محدودیت‌های انرژی در برخی استان‌ها باعث شده سرعت مصرف مواد اولیه کاهش یابد. با وجود این، سنگ‌آهن‌های دانه‌بندی متوسط همچنان مورد توجه بنادر قرار گرفتند؛ رفتاری که می‌تواند نشان دهد مصرف‌کنندگان به‌دنبال خوراکی با بازدهی بیشتر و قیمت اقتصادی‌تر هستند. این موضوع برای بازار ایران نیز پیام روشنی دارد: هرگونه افزایش قیمت محصولات میانی فولاد بدون پشتوانه تقاضای مصرفی، ریسک کاهش قیمت آهن آلات را در ادامه بالا می‌برد.
موج جدید صادرات فولاد چین؛ فشار جهانی، فرصت منطقه‌ای
سال ۲۰۲۵ برای فولادسازان چین سالی پرچالش اما در نهایت موفق بوده است. با وجود تشدید محدودیت‌ها از سوی کشورهای مختلف، صادرات چین مسیر صعودی خود را حفظ کرده و به ۹۷.۷۴ میلیون تن در دوره ژانویه تا اکتبر رسیده است. این حجم، بار دیگر نقش چین را به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده فولاد جهان تثبیت کرد. اما نکته مهم‌تر تغییر نقشه تجاری چین است. سهم کشورهایی که محدودیت‌های وارداتی وضع کرده‌اند، از ۵۴ درصد به ۴۵ درصد کاهش یافته و در مقابل، بازارهای آزادتر مانند آسیای جنوب شرقی و خاورمیانه به مقصد اصلی تبدیل شده‌اند. رشد ۴۱ درصدی صادرات فولاد چین به عربستان سعودی و افزایش واردات فیلیپین، اندونزی و تایلند از این کشور نشان می‌دهد چین به‌سرعت در حال بازسازی مسیرهای صادراتی خود است.
این روند برای ایران پیامدهای مختلفی دارد. بازار خاورمیانه که همواره بخشی از صادرات ایران را جذب می‌کرد، اکنون با حضور پررنگ‌تر چین رقابتی‌تر شده است. از سوی دیگر، افزایش عرضه چین در بازارهای جهانی می‌تواند فشار بیشتری بر قیمت‌های صادراتی ایران وارد کند، مگر آنکه از طریق ایجاد مزیت‌های منطقه‌ای یا کاهش هزینه‌های تولید، جایگاه رقابتی کشور تقویت شود.
رکورد تاریخی صادرات سنگ‌آهن برزیل؛ نشانه‌ای از بازیابی تقاضای چین
درسوی‌دیگر بازار جهانی، برزیل توانسته طی ده‌ماهه نخست ۲۰۲۵ عملکردی کم‌نظیر ثبت کند. صادرات ۳۴۱.۱ میلیون تنی سنگ‌آهن که رشدی ۵.۷ درصدی نسبت به سال قبل دارد، نشان می‌دهد تقاضای چین برای مواد اولیه علی‌رغم نوسانات قیمتی همچنان پایدار است. رشد ۱۵.۶ درصدی ماه اکتبر نیز این روند را تأیید می‌کند. هرچند کاهش قیمت جهانی باعث افت ۷.۷ درصدی ارزش صادرات شده، اما افزایش حجم فروش و بهبود عملکرد شرکت‌هایی مانند واله، برآیند کلی را مثبت نگه داشته است. سهم ۶۷.۷ درصدی چین از صادرات برزیل بار دیگر نشان می‌دهد چین همچنان بزرگ‌ترین مخاطب بازار سنگ‌آهن باقی مانده و سیاست‌های پویای این کشور می‌تواند تأثیر مستقیم بر قیمت‌های جهانی و به‌تبع آن بازار ایران داشته باشد.
برای صنعت فولاد ایران، که بخش قابل‌توجهی از هزینه تولید به مواد اولیه وابسته است، این تحولات پیام دوگانه‌ای دارد: از یک‌سو افت قیمت جهانی سنگ‌آهن می‌تواند هزینه تمام‌شده را کاهش دهد، اما از سوی دیگر احتمال افزایش عرضه جهانی فولاد و رقابت شدیدتر در منطقه، فشار مضاعفی ایجاد می‌کند.
نوسان قیمت‌ها در بازار ایران؛ واکنش زنجیره فولاد به سیگنال‌های جهانی
بازار داخلی ایران نیز همگام با تحولات جهانی، روزهای پرنوسانی را پشت سر گذاشته است. امروز قیمت میلگرد در بسیاری از کارخانه‌ها بین ۱۰۰ تا ۸۰۰ تومان افزایش یافت و تیرآهن نیز رشد ۱۰۰ تا یک‌میلیون تومانی را تجربه کرد. همچنین انواع ورق سیاه در محدوده ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان افزایش قیمت داشتند. این نوسانات نشان می‌دهد بازار ایران همچنان تحت تأثیر سیگنال‌های جهانی، تغییرات نرخ ارز و وضعیت عرضه در بورس کالا قرار دارد. روند اخیر افزایش قیمت‌ها، با وجود نبود جهش جدی تقاضا در داخل، بیشتر یک واکنش احتیاطی به احتمال رشد قیمت‌های جهانی و نگرانی از محدودیت عرضه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازار آهن‌آلات در شرایط فعلی به‌جای تقاضای مصرفی واقعی، بیشتر بر تقاضای انبارش و خریدهای کوتاه‌مدت تکیه دارد. در چنین فضایی، هرگونه تغییر در قیمت سنگ‌آهن، رفتار صادراتی چین یا وضعیت اقتصادی منطقه می‌تواند خیلی سریع به داخل منتقل شود و موج‌های کوتاه‌مدت قیمتی ایجاد کند. تثبیت بازار داخلی تنها با افزایش شفافیت، تعادل در عرضه و پیوند منطقی‌تر میان قیمت‌گذاری داخلی و روندهای جهانی قابل دستیابی خواهد بود.
