بازار آهن‌آلات ایران در انتظار سیگنال‌های شرقی
به گزارش آهن آنلاین؛ بازار جهانی فولاد در هفته‌های اخیر وارد فاز تازه‌ای از نوسانات هدفمند شده است، جریانی که از شرق آسیا آغاز شده و اکنون نگاه بسیاری از تحلیلگران داخلی را هم به خود جلب کرده است. درحالیکه بازار فولاد چین پس از ماه‌ها رکود دوباره جان گرفته و شاخص قیمت‌ها از پایین‌ترین سطح سه‌ماهه خود فاصله گرفته، هم‌زمان بازار ایران با ثبات نسبی و نوسانات محدود در مسیر خود حرکت می‌کند. تحلیل این دوگانه رشد در شرق و احتیاط در داخل امروز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چراکه تغییر در سیاست‌های تولید چین، افت موجودی انبارها و بهبود تقاضای ساختمانی می‌تواند بر روند صادرات، قیمت سنگ‌آهن و در نهایت رفتار تولیدکنندگان ایرانی اثرگذار باشد.
چین؛ بیداری بزرگ‌ترین بازار فولاد جهان
در ماه‌های گذشته بازار فولاد چین، به‌ویژه از اواخر اکتبر، شاهد روند صعودی آرام اما معناداری بوده است. شاخص ترکیبی قیمت فولاد این کشور که تا ۳۴۱۲ یوان در هر تن سقوط کرده بود، اکنون نشانه‌های بازگشت را بروز داده و تحلیلگران انتظار دارند این حرکت در ماه نوامبر نیز تداوم یابد.
ریشه این رشد را باید در کاهش عرضه و سیاست‌های سختگیرانه دولت چین برای کنترل آلودگی هوا جست‌وجو کرد. محدودیت ۳۰درصدی تولید در کارخانه‌های تانگشان باعث شده حجم عرضه کاهش یابد، در حالی که به‌طور هم‌زمان تقاضای بخش ساختمان، براساس شاخص PMI، روندی صعودی دارد. این ترکیب کلاسیک کاهش عرضه و افزایش تقاضا عملاً محرک اصلی رشد قیمت‌ها شده و حتی افت جزئی ماهانه را به روندی اصلاحی تبدیل کرده است.
در کنار این عوامل، روابط سیاسی جدید میان پکن و واشنگتن نیز نقشی غیرمستقیم در افزایش خوش‌بینی‌ها دارد. دیدارهای اخیر میان دو کشور و احتمال لغو بخشی از تعرفه‌ها یا تعلیق تحقیقات تجاری آمریکا علیه چین، فضای روانی مثبتی در بازار انرژی و فلزات ایجاد کرده است. کاهش موجودی انبارهای فولاد در پایان اکتبر (بیش از ۵.۴ درصد) نیز نشان می‌دهد که تقاضای واقعی در حال افزایش است و نه صرفاً سفته‌بازی کوتاه‌مدت.
بازار ورق گرم و سنگ‌آهن؛ دو قطب متضاد در آسیا
در حالی که فولاد چین در مسیر صعود قرار گرفته، بازار ورق گرم در آسیا چهره متفاوتی دارد. به‌عنوان مثال، قیمت ورق سیاه در چین به ۴۵۴ دلار در هر تن فوب و ۴۶۵ دلار در هر تن سی‌اف‌آر جنوب شرق آسیا رسیده که نسبت به روزهای گذشته اندکی کاهش یافته است. پیشنهادهای ارزان‌تر و بدون مالیات از سوی عرضه‌کنندگان چینی و هندی باعث شده فشار نزولی بر بازار حفظ شود.
ازسوی‌دیگر، بازار سنگ‌آهن نیز در جهت مخالف حرکت می‌کند. قیمت سنگ‌آهن (عیار ۶۲ درصد) تحویل چین به ۱۰۴.۶ دلار در هر تن کاهش یافته است. این افت ناشی از کاهش حاشیه سود فولادسازان و افزایش منابع جایگزین تأمین مواد اولیه است؛ مسیری که رقابت فروشندگان را تشدید کرده و منجر به تخفیف‌های بیشتر شده است.
به‌بیان دیگر، در حالی که محصول نهایی فولاد در حال تجربه رشد است، مواد اولیه آن کاهش قیمت را تجربه می‌کند نشانه‌ای از اصلاح حاشیه سود تولید و بازگشت تعادل نسبی در زنجیره. این الگو برای بازار ایران نیز پیام‌آور ثبات در کوتاه‌مدت است، چراکه معمولاً نوسان جهانی سنگ‌آهن و ورق گرم، با تأخیر زمانی، بر تصمیمات تولیدکنندگان داخلی اثر می‌گذارد.
فولاد سبز؛ چشم‌انداز تازه برای اقتصاد جهانی
هم‌زمان با این تحولات کوتاه‌مدت، صنعت فولاد جهان در حال ورود به مرحله‌ای ساختاری از تحول است؛ مرحله‌ای که با عنوان «گذار سبز» شناخته می‌شود. فولاد به‌عنوان صنعتی که نزدیک به ۸ درصد از کل انتشار جهانی دی‌اکسیدکربن را به خود اختصاص داده، حالا در مسیر کاهش ۹۰درصدی انتشار تا سال ۲۰۵۰ گام برمی‌دارد.
پروژه‌هایی چون HYBRIT در سوئد، با استفاده از هیدروژن سبز به جای زغال‌سنگ، توانسته‌اند تا ۹۵ درصد انتشار را کاهش دهند و نخستین فولاد بدون کربن جهان را تولید کنند. در آلمان نیز شرکت ThyssenKrupp با بودجه‌ای بیش از ۲ میلیارد یورو در حال جایگزینی کوره‌های بلند با واحدهای احیای مستقیم مبتنی بر هیدروژن است.
این موج سرمایه‌گذاری سبز که اکنون بیش از ۸۰ پروژه در سراسر جهان را دربر می‌گیرد، علاوه بر تغییر در فناوری تولید، نگاه دولت‌ها به سیاست‌های صادراتی و انرژی را نیز متحول کرده است. برای ایران، که از مزیت انرژی برخوردار است، چنین گذار جهانی می‌تواند فرصت بازتعریف جایگاه در زنجیره فولاد باشد به شرطی که مسیر بومی‌سازی فناوری احیای مستقیم و دسترسی به سرمایه‌های سبز فراهم شود.
بازتاب جهانی در بازار داخلی؛ ثباتی محتاطانه
بازار داخلی آهن‌آلات در ایران در هفته دوم آبان‌ماه روندی نسبتاً متعادل را پشت سر گذاشت، به‌طوری که قیمت میلگرد در محدوده ۳۸,۴۰۰ تا ۴۲,۵۰۰ تومان ثابت ماند و تغییرات چندانی را ثبت نکرد. تیرآهن در سایزهای سبک ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان کاهش و در سایزهای سنگین تا ۵۰۰ هزار تومان افت داشت. سایر مقاطع ازجمله ورق سیاه، گالوانیزه و پروفیل نیز نوسانات محدود و اغلب نزولی را تجربه کردند.
این ثبات نسبی در شرایطی رقم خورده که نرخ ارز در محدوده ۱۰۷ هزار تومان بدون تغییر مانده و نشانه‌ای از هیجان در سمت تقاضا دیده نمی‌شود. در واقع بازار ایران در موقعیتی «انتظارمحور» قرار گرفته است؛ فعالان نه با خوش‌بینی به افزایش نرخ‌ها نگاه می‌کنند و نه با ترس از ریزش شدید. همین رفتار محتاطانه باعث شده حجم معاملات در بازار فیزیکی کاهش یابد و بیشتر نگاه‌ها معطوف به تحولات جهانی، به‌ویژه رفتار فولاد چین، شود.
درمجموع، تحولات هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که بازار جهانی فولاد در حال بازیابی تدریجی است، اما این بازیابی بیشتر ناشی از محدودیت‌های تولید و امید به بهبود سیاسی است تا جهش واقعی تقاضا. بازار داخلی ایران نیز در برابر این سیگنال‌ها با احتیاط واکنش نشان می‌دهد و ترجیح می‌دهد تا روشن‌تر شدن مسیر قیمت‌های جهانی، ثبات خود را حفظ کند.
چنانچه روند افزایشی فولاد چین تداوم یابد و بازار جهانی سنگ‌آهن در سطوح فعلی تثبیت شود، احتمال می‌رود در آذرماه شاهد تحریک محدود تقاضا در بازار داخلی ایران باشیم اما در غیر این صورت، ثبات نسبی و رکود معاملاتی همچنان چهره غالب بازار خواهد ماند.
