اثر سیاست‌های چین بر قیمت آهن‌آلات ایران
به گزارش آهن آنلاین؛ بازار جهانی فولاد در سال‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری تحت‌تأثیر تصمیمات و سیاست‌های چین قرار گرفته است؛ کشوری که نزدیک به نیمی از تولید فولاد جهان را در اختیار دارد و با کوچک‌ترین تغییر در سیاست‌های صنعتی یا زیست‌محیطی خود، موجی از نوسانات را در بازارهای جهانی ازجمله ایران ایجاد می‌کند. گزارش حاضر به بررسی روند سیاست‌های اخیر پکن در حوزه تولید، صادرات و مصرف فولاد پرداخته و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم این تصمیمات بر بازار آهن‌آلات ایران را تحلیل می‌کند. در ادامه خواهیم دید که چگونه برنامه‌های کاهش تولید برای کنترل آلودگی، تغییرات تقاضا در بخش ساخت‌وساز چین، و نوسانات قیمت سنگ‌آهن در بازارهای آسیایی، مستقیماً مسیر قیمت‌ها در بازار داخلی ایران را شکل داده‌اند.
سیاست‌های انقباضی چین و معادله جدید فولاد جهانی
از اواخر سال ۲۰۲۴ میلادی، دولت چین با هدف کنترل مازاد تولید و کاهش اثرات زیست‌محیطی، سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری در حوزه فولاد اتخاذ کرد. وزارت صنایع چین اعلام کرد که تولید فولاد خام باید تا پایان ۲۰۲۵ حداقل ۵ درصد نسبت به میانگین سه‌ساله کاهش یابد. این تصمیم در ابتدا باعث جهش قیمت فولاد در بازارهای جهانی شد، زیرا فعالان بازار تصور می‌کردند عرضه جهانی با کمبود مواجه می‌شود. اما همزمان رکود در بخش ساخت‌وساز چین و کاهش تقاضای داخلی، مانع از تداوم این رشد شد و قیمت‌ها وارد فاز نوسانی شدند.
ازسوی‌دیگر، سیاست «اقتصاد سبز» و محدودیت‌های جدید بر مصرف انرژی در صنایع سنگین، باعث شد بسیاری از کارخانه‌های فولادی در استان‌های شمالی چین ظرفیت خود را به طور موقت کاهش دهند. این موضوع باعث افزایش هزینه تولید و در نتیجه بالا رفتن قیمت محصولات نهایی شد. در کوتاه‌مدت، بازارهای صادراتی چین – از جمله کشورهای جنوب‌شرقی آسیا و خاورمیانه، با رشد قیمت مواجه شدند. اما در میان‌مدت، افت تقاضای داخلی چین مجدداً عرضه مازاد را به بازارهای جهانی بازگرداند و موجب فشار کاهشی بر قیمت‌ها شد.
سنگ‌آهن؛ بازیگر پنهان پشت سیاست‌های فولادی
در کنار تصمیمات دولت چین، تحولات بازار سنگ‌آهن نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در مسیر قیمت‌ها داشت. شرکت‌های بزرگ معدنی دنیا مانند «ریو تینتو» و «بی‌اچ‌پی» در واکنش به سیاست‌های انقباضی چین، عرضه سنگ‌آهن را تعدیل کردند تا از سقوط قیمت‌ها جلوگیری کنند. با این حال، افت تقاضای کارخانه‌های چینی و کاهش نرخ بهره داخلی این کشور باعث شد قیمت سنگ‌آهن در بورس دالیان چین در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۵ تا ۱۵ درصد کاهش یابد.
در همین بازه، نرخ قراردادهای آتی فولاد گرم و میلگرد در بازار شانگهای نیز تحت تأثیر کاهش سفارش‌ها و رشد موجودی انبارها با افت مواجه شد. این شرایط سبب شد صادرکنندگان چینی برای حفظ سهم بازار، به سمت کاهش قیمت صادراتی محصولات خود حرکت کنند. در نتیجه، کشورهای واردکننده از جمله ایران با جریان جدیدی از فولاد ارزان‌تر روبه‌رو شدند که موازنه بازار داخلی را دستخوش تغییر کرد.
اثر روانی سیاست‌های چین بر بازار آهن‌آلات ایران
بازار ایران به طور سنتی از نوسانات چین تأثیر قابل توجهی می‌پذیرد، چراکه روند جهانی قیمت‌ها مبنای تعیین نرخ در بورس کالا و معاملات آزاد است. در ماه‌های اخیر، انتشار اخبار مربوط به کاهش تولید فولاد در چین ابتدا باعث رشد انتظارات تورمی در بازار ایران شد؛ فعالان بازار تصور کردند عرضه جهانی فولاد کاهش می‌یابد و به‌همین‌دلیل، برخی از تولیدکنندگان و تجار داخلی اقدام به افزایش نرخ‌ها کردند.
اما با گذشت چند هفته و مشخص شدن واقعیت رکود ساخت‌وساز چین، جریان معکوسی شکل گرفت. کاهش قیمت سنگ‌آهن و فولاد صادراتی چین موجب شد تا واردکنندگان ایرانی با نرخ‌های پایین‌تری مواجه شوند و در نتیجه، بازار داخلی آهن‌آلات ایران نیز به سمت ثبات و حتی کاهش نسبی حرکت کند. در واقع، در حالی که ابتدای سال ۱۴۰۴ رشد قیمت‌ها تحت‌تأثیر هیجانات خارجی بود، از اواسط تابستان روندی آرام و کاهشی در برخی مقاطع بازار مشاهده شد.
چشم‌انداز پیش‌رو؛ میان رکود چین و واقعیت بازار ایران
چشم‌انداز آینده بازار آهن‌آلات ایران به‌شدت به مسیر اقتصاد چین گره خورده است. اگر سیاست‌های انقباضی پکن در حوزه فولاد ادامه یابد و همزمان تقاضای جهانی از رکود خارج نشود، احتمال تثبیت یا حتی کاهش بیشتر قیمت میلگرد و سایر آهن‌آلات وجود دارد. بااین‌حال، باید توجه داشت که سیاست‌های چین همواره منعطف و هدفمند هستند؛ دولت این کشور به‌محض احساس تهدید در رشد اقتصادی، بسته‌های حمایتی جدیدی برای تحریک ساخت‌وساز و پروژه‌های زیربنایی ارائه می‌کند. چنین تصمیمی می‌تواند در مدت کوتاهی ورق را برگرداند و مجدداً موجب رشد جهانی قیمت فولاد شود.
در ایران، همزمان با رکود نسبی در بخش مسکن و محدودیت‌های صادراتی ناشی از هزینه حمل‌ونقل و تحریم‌ها، اثر سیاست‌های چین معمولاً با تأخیر و تعدیل منتقل می‌شود. بنابراین، پیش‌بینی می‌شود بازار آهن‌آلات ایران در ماه‌های آینده بیشتر درگیر نوسانات آرام و وابسته به متغیرهای جهانی باشد تا شوک‌های ناگهانی. در مجموع، مسیر سیاست‌های چین – از کنترل تولید گرفته تا جهت‌گیری صادرات – همچنان تعیین‌کننده اصلی نبض قیمت در صنعت فولاد ایران باقی خواهد ماند.
