ضعف تقاضا در آسیا، زنگ خطر برای صنعت فولاد جهانی
به گزارش آهن آنلاین؛ بازار جهانی فولاد در هفته‌های اخیر ظاهراً آرام و بی‌تحرک به نظر می‌رسد، اما پشت این سکوت، نیروهای متضادی در جریان‌اند که آینده صنعت فولاد و بازار آهن‌آلات را در ماه‌های پایانی سال میلادی رقم خواهند زد. از ثبات نسبی قیمت‌ها در بنادر چین و ترکیه گرفته تا کاهش تولید در کشورهای صنعتی و رکوردشکنی واله در استخراج سنگ‌آهن، همگی نشانه‌هایی از بازاری هستند که هنوز تکلیف خود را با آینده روشن نکرده است. در نگاه نخست، همه‌چیز باثبات است؛ اما کاهش تولید چین، افت ظرفیت ژاپن، جنگ تعرفه‌ای و ضعف تقاضا در شرق آسیا، همگی بذر تغییر را در دل این آرامش کاشته‌اند.
ثبات قیمت آهن بوی تردید می‌دهد
در هفته‌های اخیر، اغلب شاخص‌های جهانی فولاد در محدوده‌ای باریک نوسان داشته‌اند؛ شمش دریای سیاه در حدود ۴۳۷ دلار و قیمت ورق سیاه در چین در نزدیکی ۴۶۵ دلار باقی مانده است. در ظاهر، چنین ثباتی نشانه‌ای از تعادل بازار است، اما وقتی روند تولید و تقاضا را کنار هم قرار دهیم، تردیدها آشکار می‌شود. کاهش محسوس فعالیت‌های ساختمانی در چین و اروپا باعث شده بخش عمده‌ای از فولادسازان با انباشت موجودی و افت سودآوری مواجه شوند. در مقابل، کشورهایی مانند ترکیه و امارات با افزایش تقاضای مقطعی به‌ویژه از شمش ایرانی، روزنه‌هایی از تحرک در بازار ایجاد کرده‌اند. همین موضوع سبب شده بازار جهانی فعلاً در حالت تعلیق بماند؛ نه رونق، نه رکود، بلکه انتظاری محتاطانه تا ببیند جهت‌گیری اقتصاد جهانی در زمستان چگونه خواهد بود.
چین در نقش ترمز و هند در جایگاه موتور محرک بازار فولاد
چین همچنان بزرگ‌ترین بازیگر بازار فولاد جهان است، اما تولید این کشور با کاهش حدود سه درصدی نسبت به سال گذشته روبه‌رو شده است؛ نتیجه فشارهای زیست‌محیطی و کاهش سرعت ساخت‌وساز داخلی. در بازار چین، ورق گرم با افت به سطح ۴۸۰ دلار در هر تن رسیده و بسیاری از معامله‌گران از کاهش بیشتر قیمت‌ها سخن می‌گویند. برعکس، هند در مسیری متفاوت گام برمی‌دارد. رشد ۱۰ درصدی تولید فولاد در این کشور طی نه‌ماهه نخست سال میلادی، هند را به موتور رشد صنعت جهانی بدل کرده است. توسعه زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری‌های خارجی و تمرکز دولت بر تولید داخلی، این کشور را در موقعیتی قرار داده که می‌تواند بخشی از سهم از‌دست‌رفته چین را در بازارهای صادراتی تصاحب کند. این تغییر محور قدرت، به‌ویژه برای خاورمیانه که مقصد بخشی از صادرات چین و هند است، معنای خاصی دارد: رقابتی سخت‌تر و ساختاری تازه در مسیر تجارت فولاد.
تولیدکنندگان محتاط، بازارهای مردد
در شرق آسیا، ثبات شکننده قیمت قراضه و افت جزئی در معاملات نشانه‌ای از توقف موقت فعالیت‌هاست. ترکیه، ژاپن و کره‌جنوبی هر یک به‌دلیل ترکیبی از کاهش تقاضا و هزینه‌های انرژی بالا با رشد منفی تولید روبه‌رو هستند. در ژاپن، افت نزدیک به ۸۸۰ هزار تنی تولید در سپتامبر، زنگ خطری برای کل زنجیره صنعتی این کشور بود. مدیران فولادسازی ژاپن حالا میان دو سناریو مردد مانده‌اند: تعدیل موقتی یا آغاز دوره‌ای طولانی از رکود. در همین زمان، شرکت برزیلی واله با رکوردشکنی در استخراج سنگ‌آهن و افزایش فروش جهانی، به‌نوعی نشان داده است که زنجیره تأمین مواد اولیه برخلاف فولاد، هنوز ظرفیت رشد دارد. اما نکته اینجاست که این افزایش عرضه در نهایت باید به مصرف منتهی شود؛ در غیر این صورت، توازن بازار سنگ‌آهن و فولاد هر دو دچار بی‌ثباتی خواهند شد.
بازتاب جهانی در آیینه بازار آهن آلات ایران
بازار ایران هم بی‌تأثیر از این روندها نیست. ثبات نسبی قیمت میلگرد در جهان و همچنین شمس در حالی ادامه دارد که تولیدکنندگان داخلی با نوسان نرخ ارز و تغییرات عرضه در بورس کالا دست‌وپنجه نرم می‌کنند. کاهش تولید چین و افت قیمت ورق گرم می‌تواند فشار رقابتی بر صادرات فولاد ایران را افزایش دهد، اما از سوی دیگر، افزایش تقاضا در ترکیه و سوریه می‌تواند بخشی از این اثر را خنثی کند. همچنین تداوم رشد هند، فرصت‌هایی برای همکاری منطقه‌ای و صادرات مواد اولیه فراهم می‌آورد. در مجموع، پیام بازار جهانی برای ایران روشن است: دوران سودهای آسان فولاد به پایان رسیده و تنها تولیدکنندگانی که با مدیریت هزینه، تنوع بازار و بهبود بهره‌وری حرکت کنند، در این فضای جدید دوام خواهند آورد.
در ظاهر، بازار جهانی فولاد در آرامش است، اما در زیر این سطح آرام، نیروهای متضاد در حال شکل دادن به آینده‌اند؛ کاهش تولید در شرق، رشد در جنوب آسیا، فشارهای زیست‌محیطی و رکود ساخت‌وساز، همگی مسیر آینده قیمت‌ها را مبهم کرده‌اند. شاید بتوان گفت صنعت فولاد در آستانه فصلی تازه قرار گرفته؛ فصلی که دیگر بر پایه تقاضای پرحجم چین نمی‌چرخد، بلکه بر محور بهره‌وری، تنوع و نوآوری می‌چرخد. برای ایران نیز، درک زودهنگام این تغییرات جهانی می‌تواند تعیین‌کننده باشد؛ چرا که بازارهای هدف و قواعد بازی به‌سرعت در حال دگرگونی‌اند.
