با پایان جنگ غزه، آیا بازار آهن ایران جان تازه می‌گیرد؟
به گزارش آهن آنلاین؛ با فروکش کردن شعله‌های جنگ در غزه و آغاز گفت‌وگوهای بازسازی در منطقه، نگاه‌ها بار دیگر به سمت بازارهای کالایی از جمله آهن و فولاد دوخته شده است. صلح در خاورمیانه همواره به معنای آغاز دوره‌ای تازه از بازسازی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها بوده و همین موضوع می‌تواند موجی از رونق نسبی را به بازارهای مصالح ساختمانی تزریق کند. اما در حالی‌که جهان خود را برای دوران پس از تنش آماده می‌کند، بازار و قیمت آهن آلات ایران همچنان در وضعیت رکود و سردرگمی به‌سر می‌برد. پرسش اصلی اینجاست که آیا کاهش تنش‌های منطقه‌ای می‌تواند به انسجام و بازآرایی این بازار کمک کند یا چالش‌های درونی اقتصاد ایران اجازه چنین تحولی را نخواهد داد؟
از آتش‌بس تا بازسازی؛ حرکت آرام بازارهای جهانی
در سطح جهانی، بازار فولاد در هفته‌های اخیر حالتی از سکون و انتظار را تجربه کرده است. فعالان این صنعت با نگاهی محتاطانه به تحولات ژئوپلیتیکی خاورمیانه، در حال ارزیابی تأثیر صلح بر تقاضای فولاد و مصالح هستند. تجربه نشان داده هر بار که در منطقه فرصتی برای بازسازی فراهم شده، تقاضا برای فولاد، سیمان و دیگر مصالح ساخت‌وساز جهش پیدا کرده است. از این منظر، پایان درگیری‌ها در غزه می‌تواند نقطه آغاز یک چرخه بازسازی بزرگ در کشورهای درگیر باشد؛ چرخه‌ای که نه‌تنها غزه، بلکه بخش‌هایی از لبنان، سوریه و حتی ترکیه را درگیر خود خواهد کرد.
با افزایش اعتماد سیاسی و امنیتی، سرمایه‌گذاران بین‌المللی نیز به بازگشت به منطقه تمایل بیشتری نشان خواهند داد و همین موضوع می‌تواند به رونق نسبی بازارهای جهانی فولاد بینجامد. در چنین شرایطی، کشورهایی که از نظر زیرساخت تولید و صادرات فولاد ظرفیت بالایی دارند، می‌توانند سهم قابل توجهی از بازار منطقه را به خود اختصاص دهند. با این حال، مسئله این است که آیا ایران نیز در میان این کشورها خواهد بود یا همچنان درگیر محدودیت‌های داخلی باقی می‌ماند؟
بازار آهن‌آلات ایران در سایه بی‌ثباتی ارزی و ضعف تقاضا
در حالی‌که منطقه در آستانه بازسازی است، بازار داخلی ایران از نشانه‌های رونق فاصله دارد. نوسانات ارزی، تفاوت فاحش میان نرخ رسمی و آزاد ارز، و سیاست‌های پیچیده صادراتی موجب شده‌اند که تولیدکنندگان فولاد با مشکلات عدیده‌ای مواجه شوند. شکاف شدید بین ارز نیمایی و آزاد، هزینه تولید را بالا برده و سودآوری را به حداقل رسانده است.
فعالان صنعت فولاد معتقدند این دوگانگی ارزی نه‌تنها زنجیره تولید را مختل کرده، بلکه باعث شده کارخانه‌ها برای تأمین مواد اولیه خود با دشواری روبه‌رو شوند. نتیجه آن است که بازار آهن‌آلات در رکودی فرسایشی فرو رفته؛ رکودی که در آن نه تقاضای قابل‌توجهی برای خرید وجود دارد و نه تولیدکنندگان توان افزایش عرضه را دارند.
از سوی دیگر، بی‌نظمی در عرضه داخلی و کاهش حجم تولید برخی مقاطع فولادی باعث شده تا بازار به نوعی از بی‌ثباتی روانی دچار شود. در حالی‌که بازارهای منطقه‌ای از جمله ترکیه و اروپا با روندی افزایشی در قیمت‌ها مواجه‌اند، بازار ایران همچنان در دور باطل درجا زدن گرفتار است؛ بازاری که نه رشد دارد و نه سقوط، بلکه در سکونی فرساینده باقی مانده است.
فولاد ایران؛ بازیگری با پتانسیل بالا اما در قفس محدودیت‌ها
صنعت فولاد ایران با وجود ظرفیت بالا و منابع غنی، درگیر مجموعه‌ای از محدودیت‌های ساختاری است که مانع شکوفایی آن شده است. بازار آهن‌آلات در هفته‌های اخیر چهره‌ای آرام اما کم‌رمق دارد؛ قیمت لوله، تیرآهن و میلگرد در محدوده‌های ثابتی قرار دارند و خبری از تحرک جدی در معاملات نیست. این ثبات ظاهری بیش از آنکه نشانه تعادل باشد، بازتابی از رکود تقاضا و انتظار فعالان برای روشن‌تر شدن مسیر اقتصادی کشور است.
در حالی‌که بازارهای منطقه‌ای با رشد قیمت و افزایش تقاضا روبه‌رو هستند، تولیدکنندگان ایرانی در فضای نامطمئن و متأثر از سیاست‌های ارزی فعالیت می‌کنند. اختلاف میان نرخ رسمی و آزاد ارز، هزینه بالای انرژی و قیمت‌گذاری دستوری، موجب شده بخشی از ظرفیت تولید کشور غیرفعال بماند. در چنین شرایطی، بازار آهن‌آلات در ظاهر آرام اما در عمق خود بی‌تحرک است.
اگر سیاست‌گذاران مسیر اصلاح ارزی و کاهش هزینه تولید را هموار کنند، صنعت فولاد ایران می‌تواند سهمی جدی از بازسازی منطقه‌ای به‌دست آورد؛ در غیر این صورت، این بازار همچنان در قفس محدودیت‌ها گرفتار خواهد ماند..
آینده در گرو اصلاحات درونی؛ از رکود به بازتعادل آهن آلات
صلح در غزه شاید جرقه‌ای برای آغاز دوره‌ای از تحرک اقتصادی در منطقه باشد، اما برای ایران، مسیر رشد بازار آهن‌آلات تنها از مسیر اصلاحات داخلی می‌گذرد. اگر سیاست ارزی اصلاح نشود، اگر نظارت بر زنجیره عرضه و صادرات شفاف‌تر نگردد، و اگر قیمت‌گذاری دستوری ادامه یابد، هیچ تحول بیرونی قادر به تغییر وضعیت فعلی نخواهد بود.
با این حال، هنوز می‌توان به آینده امیدوار بود. صنعت فولاد ایران به لحاظ زیرساخت و نیروی انسانی، ظرفیت تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های تأمین فولاد خاورمیانه را دارد. در صورت همگرایی سیاست‌های اقتصادی و ایجاد ثبات نسبی در بازار ارز، این صنعت می‌تواند ضمن تأمین نیاز داخلی، به بازیگری مهم در دوران بازسازی منطقه بدل شود.
بازار آهن‌آلات ایران امروز در نقطه‌ای حساس ایستاده است؛ جایی میان رکود و فرصت. اگر تصمیمات درست اتخاذ شود، این بازار می‌تواند از وضعیت خنثی کنونی فاصله بگیرد و به‌سمت رشد پایدار حرکت کند. آرامش منطقه‌ای می‌تواند انگیزه‌ای برای شروع باشد، اما کلید تغییر واقعی درون مرزهای ایران است.
