چشم‌انداز قیمت میلگرد در پاییز ۱۴۰۴
به گزارش آهن آنلاین، پاییز ۱۴۰۴ برای بازار فولاد و به‌ویژه میلگرد در ایران، فصلی است که هم فعالان بازار و هم مصرف‌کنندگان نهایی با نگاه دقیق و نگرانی به آن چشم دوخته‌اند. میلگرد به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین محصولات فولادی، نه‌تنها در پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وساز، بلکه در صنایع زیرساختی و پروژه‌های حمل‌ونقل جایگاهی حیاتی دارد. تغییرات قیمت آن، اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر اقتصاد خانواده‌ها، شرکت‌های ساختمانی و حتی دولت‌ها دارد.
تجربه چند سال گذشته نشان داده که بازار میلگرد در ایران بیش از هر عامل دیگری به نوسانات نرخ ارز و شرایط سیاسی حساس است. هر بار که بازار ارز با جهش یا کاهش روبه‌رو شده، میلگرد تقریباً همان مسیر را طی کرده است. در سال ۱۴۰۴ و تا پایان تابستان، رکود نسبی در ساخت‌وساز، کمبود نقدینگی، و محدودیت گاز صنایع فولادی مانع از رشد مداوم قیمت‌ها شدند؛ با وجود این، در شهریور و اوایل مهر شاهد جهش‌های ناگهانی بودیم که بیشتر ریشه روانی داشتند.
داده‌های سه‌ماهه اخیر برای سه نوع میلگرد مهم (میلگرد ظفر بناب A3 سایز ۱۲، میلگرد نیشابور A3 سایز ۱۴ و میلگرد ذوب‌آهن اصفهان A3 سایز ۱۴) نشان می‌دهد که موج افزایش قیمت از اواخر شهریور آغاز شد. این رشد، به‌ویژه در بازار ذوب‌آهن اصفهان، دامنه زیادی داشت و پس از رسیدن به اوج، با اصلاح سریع همراه شد.
پاییز امسال، شرایط خاصی بر بازار حاکم است: از یک‌سو احتمال فعال شدن سازوکار «ماشه» یا اسنپ‌بک و جهش ناگهانی دلار، از سوی دیگر رکود ساخت‌وساز و ظرفیت محدود مصرف داخلی. این ترکیب پیچیده، آینده قیمت میلگرد را همزمان پرچالش و پرهیجان کرده و همه نگاه‌ها را به پیش‌بینی‌های نیمه دوم سال دوخته است.
مروری بر تغییرات قیمت میلگرد
تحلیل داده‌های استخراج‌شده نشان می‌دهد که هر سه محصول بررسی‌شده طی سه‌ماه اخیر با روندی نسبتاً مشابه حرکت کرده‌اند، اما دامنه نوسان و شدت جهش‌ها تفاوت داشته است.
- میلگرد ظفر بناب: از محدوده حدود ۳۴,۸۰۰ تومان در فروردین آغاز شد و پس از افت ملایم به ۳۴,۰۰۰، در شهریور با جهشی سریع به ۳۶,۴۰۰ رسید. روند پاییزی نرخ را تا ۳۸,۵۰۰ بالا برد، که بالاترین سطح سه‌ماهه بود. پس از این اوج، کاهش جزئی به حدود ۳۸,۲۰۰ را ثبت کرد. دامنه نوسان حدود ۴,۵۰۰ تومان بود.
- میلگرد نیشابور: از ۳۲,۷۰۰ تومان شروع کرد و کف سه‌ماهه خود را در ۳۱,۸۰۰ دید. سپس در شهریور، موجی صعودی آن را به ۳۴,۸۰۰ رساند و در پاییز با افزایش جدید تا ۳۵,۹۰۰ پیش رفت. دامنه تغییر قیمت میلگرد نیشابور حدود ۴,۱۰۰ تومان بود و اوج قیمت در پایان بازه زمانی ثبت شد، که نشان‌دهنده فشار خرید در آخرین روزهاست.
- میلگرد ذوب‌آهن اصفهان: با قیمت ۳۶,۲۰۰ آغاز شد، مدتی در بازه ۳۵,۲۰۰–۳۷,۰۰۰ نوسان داشت، اما کف ۳۴,۵۰۰ در شهریور را با جهشی فوق‌العاده به ۴۲,۰۰۰ در مهر تبدیل کرد؛ این یعنی نزدیک به ۲۲ درصد رشد در کمتر از دو هفته. اصلاح سریع، قیمت را به حدود ۳۸,۸۰۰ رساند. دامنه نوسان این محصول بیش از ۷,۵۰۰ تومان بود که آن را به پرنوسان‌ترین میلگرد سه‌ماهه تبدیل می‌کند.
این مرور نشان می‌دهد که تخصیص منابع و استراتژی خرید یا فروش میلگرد در این دوره نیازمند دقت بالا به زمان ورود و خروج بوده است، چرا که حتی در بازه‌های کوتاه می‌توانست سود یا ضرر قابل‌توجهی ایجاد کند.
عوامل کلیدی مؤثر بر قیمت میلگرد
بازار میلگرد در ایران تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی قرار دارد. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:
- نرخ ارز: مهم‌ترین محرک قیمت میلگرد، نوسان دلار است. حتی تغییرات جزئی در بازار ارز، جهت حرکت میلگرد را مشخص می‌کند. کارخانه‌ها نرخ‌گذاری را به‌طور مستقیم با دلار هماهنگ می‌کنند.
- سازوکار ماشه یا اسنپ‌بک: در صورت فعال شدن این مکانیزم، احتمال جهش دلار به محدوده ۱۱۰–۱۲۵ هزار تومان وجود دارد که می‌تواند میلگرد را به بالای ۵۰ هزار تومان برساند.
- رکود ساخت‌وساز: کمبود پروژه‌های عمرانی و کاهش توان مالی سازندگان، نیروی کاهشی مهمی است که از جهش‌های پایدار قیمت جلوگیری می‌کند.
- محدودیت گاز صنایع فولادی: در زمستان، کاهش عرضه به دلیل محدودیت انرژی ممکن است فشار افزایشی بر قیمت‌ها ایجاد کند.
- صادرات و رقابت جهانی: رکود جهانی فولاد و رقابت شدید چین بر بازار صادرات ایران اثرگذار است. کاهش تقاضای خارجی می‌تواند مازاد عرضه داخلی ایجاد کند.
- هزینه حمل‌ونقل و لجستیک: هرچند کمتر به آن توجه می‌شود، ولی افزایش هزینه‌های حمل بار فولاد به بازار داخلی فشار مضاعف وارد می‌کند.
- اخبار سیاسی: فضای روانی بازار به شدت تحت تأثیر خبرهای مربوط به مذاکرات، تحریم‌ها و روابط منطقه‌ای است.
بررسی تأثیر شرایط غرب‌آسیا بر قیمت میلگرد در ایران
در پاییز ۱۴۰۴، شرایط غرب‌آسیا به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر بازار میلگرد ایران اثر گذاشته است. تحولات سیاسی، امنیتی و اقتصادی در منطقه (به‌ویژه در کشورهای همسایه) باعث شده معامله‌گران در داخل کشور با حساسیت بیشتری به اخبار واکنش نشان دهند.
هرگونه تشدید تنش یا تحریم جدید، انتظارات تورمی را بالا می‌برد و سرمایه‌گذاران و خریداران میلگرد تلاش می‌کنند قبل از افزایش بیشتر قیمت‌ها، خریدهای خود را انجام دهند. همین رفتار، فشار تقاضای ناگهانی ایجاد می‌کند که به رشد سریع قیمت‌ها منجر می‌شود.
از سوی دیگر، آرامش نسبی یا خبرهای مثبت درباره کاهش تحریم‌ها، باعث افت انتظارات تورمی و در نتیجه کاهش تقاضای هیجانی می‌شود. این تجربه در هفته‌های اخیر نیز دیده شد: بخشی از اصلاح قیمت ذوب‌آهن پس از رسیدن به ۴۲ هزار تومان، تحت تأثیر بازگشت آرامش نسبی بازار ارز و عدم فعال شدن ماشه سیاسی بود.
بنابراین، در تحلیل آینده قیمت میلگرد نمی‌توان شرایط خاورمیانه و روابط خارجی ایران را نادیده گرفت. کوچک‌ترین تغییر در این حوزه، می‌تواند به موج‌های کوتاه اما شدید در بازار منجر شود.
سناریوهای پیش‌رو قیمت میلگرد
با ترکیب داده‌های تاریخی و شرایط فعلی، می‌توان چند سناریوی اصلی برای پاییز و زمستان ۱۴۰۴ در نظر گرفت:
- سناریوی جهش (فعال شدن ماشه): اگر سازوکار اسنپ‌بک فعال شود و دلار به محدوده ۱۱۰–۱۲۵ هزار تومان برسد، قیمت میلگرد می‌تواند در پاییز از ۴۵ هزار تومان عبور کند و حتی پتانسیل رسیدن به بالای ۵۰ هزار تومان را داشته باشد.
- سناریوی ثبات نسبی (عدم فعال شدن ماشه): در صورت ثبات ارزی و نبود محرک‌های سیاسی، قیمت‌ها احتمالاً در محدوده ۳۷ تا ۴۰ هزار تومان باقی می‌مانند.
- سناریوی اصلاح کوتاه‌مدت: اگر نرخ ارز وارد روند نزولی شود یا شوک عرضه رخ دهد، ممکن است قیمت‌ها به محدوده ۳۵ تا ۳۷ هزار تومان بازگردند.
داده‌های سه‌ماهه اخیر نشان می‌دهند که بازار توانایی حرکت سریع را دارد، اما برای جهش‌های پایدار، نیازمند محرک بزرگ همچون بحران ارزی یا محدودیت عرضه انرژی است.
آیا میلگرد به ثبات قیمتی خواهد رسید؟
ثبات قیمت میلگرد در ایران بیشتر یک آرزوی بلندمدت است تا واقعیت کوتاه‌مدت. تجربه سال‌های اخیر و همین سه ماه اخیر نشان داده که بازار فولاد به‌شدت از نرخ ارز و فضای سیاسی تأثیر می‌گیرد. در چنین شرایطی، هر تغییر کوچک در زیرساخت این دو عامل می‌تواند جهت بازار را کاملاً عوض کند.
با این حال، اگر دولت موفق شود نرخ ارز را کنترل کند، نقدینگی بخش ساخت‌وساز را افزایش دهد و پروژه‌های عمرانی را فعال کند، امکان حفظ قیمت‌ها در یک بازه قابل پیش‌بینی وجود دارد. این اقدام‌ها می‌توانند نیروی کاهشی رکود را با نیروی افزایشی تقاضای واقعی متعادل کنند.
پاییز ۱۴۰۴ نشان خواهد داد که آیا بازار آماده پذیرش ثبات است یا باز هم باید شاهد موج‌های سریع و هیجانی باشیم. داده‌ها تا امروز می‌گویند که قیمت میلگرد اصفهان بیشترین پتانسیل نوسان را دارد، ظفر بناب و نیشابور نوسانات کمتری داشته‌اند و در صورت رکود یا ثبات ارز، ممکن است زودتر به آرامش برسند. اما بدون تغییر اساسی در متغیرهای کلان، ثبات قیمتی پایدار همچنان دور از دسترس خواهد بود.
