مکانسیم ماشه فعال شد؛ آزمونی سخت پیش روی بازار آهن آلات
به گزارش آهن آنلاین؛ فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، در حالی که هنوز جزئیات دقیق نحوه اجرا و دامنه اثرگذاری آن روشن نیست، بار دیگر نگاه‌ها را به سمت بازارهای حساس داخلی به‌ویژه بازار آهن آلات و صنعت فولاد معطوف کرده است. این رویداد نه‌تنها بُعد سیاسی و دیپلماتیک دارد، بلکه به‌عنوان متغیری اقتصادی می‌تواند بر قیمت ارز، هزینه حمل‌ونقل، بیمه و زنجیره تأمین مواد اولیه اثر بگذارد. در دو سه روز گذشته رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک، تلاش برای تعویق اجرای تحریم‌ها و مواضع متفاوت بازیگران جهانی، شرایطی پرابهام اما پر از نشانه‌های اقتصادی ایجاد کرده است. فعالان بازار آهن آلات امروز با پرسشی کلیدی روبه‌رو هستند: آیا بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، شوک تازه‌ای به قیمت محصولات فولادی وارد خواهد کرد یا تجربه سال‌های گذشته تکرار می‌شود و بازار با مسیرهای جایگزین، اثرات این فشارها را تعدیل خواهد کرد؟
دیپلماسی فشرده در آستانه تحریم
در آستانه فعال شدن ماشه، دیپلماسی ایران به اوج خود رسید. عباس عراقچی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل با ۱۴ مقام بلندپایه اروپایی و همچنین تروئیکای برجام دیدار کرد تا از شدت تنش‌ها بکاهد. همزمان، مذاکرات لحظه آخری با مدیرکل آژانس و قدرت‌های جهانی ادامه داشت تا شاید تصمیم به اجرای اسنپ‌بک به تعویق افتد. با وجود این تلاش‌ها، نتیجه رأی‌گیری شورای امنیت روشن بود: پیشنهاد چین و روسیه برای تعویق شش‌ماهه رأی نیاورد و آخرین تیر برجام از کمان رها شد. پیام این تحولات برای بازار آهن آلات واضح است؛ فضای سیاسی متشنج می‌تواند ریسک‌های جدیدی برای مبادلات تجاری، بیمه و حمل‌ونقل ایجاد کند، حتی اگر تحریم‌های جدید به‌طور مستقیم صادرات فولاد را هدف قرار ندهند.
تاثیر نوسان ارز و سیگنال‌های قیمتی بر بازار آهن آلات
بازار ارز نخستین جایی بود که به این تحولات واکنش نشان داد. بررسی روند معاملات دلار از ۲۹ شهریور تا ۳ مهر نشان می‌دهد نرخ دلار از ۱۰۲ هزار تومان به بیش از ۱۰۷ هزار تومان رسیده و یورو نیز در همین بازه رکورد ۱۲۵ هزار تومان را ثبت کرده است. این گرایش صعودی حتی پیش از اعلام رسمی فعال شدن ماشه نشان‌دهنده افزایش انتظارات تورمی است؛ انتظاراتی که به‌طور سنتی به بازار آهن آلات نیز سرایت می‌کند. فولاد و محصولات وابسته به ارز و هزینه‌های واردات مواد اولیه حساس هستند و رشد نرخ دلار به معنای بالا رفتن قیمت انواع ورق، شمش و میلگرد در روزهای آینده است. حتی اگر تحریم‌ها صنایع فولادی را مستقیماً هدف قرار ندهند، اثر روانی نوسان ارز می‌تواند سفارش‌های بزرگ را به تعویق بیندازد و موجودی انبارها را ارزشمندتر کند.
تجربه تحریم‌ها و ظرفیت‌های دور زدن بر صنایع فولادی ایران
با این حال، کارشناسان و فعالان اقتصادی بر این باورند که اسنپ‌بک به‌رغم فضای روانی، الزاماً به معنای فلج شدن تجارت ایران نیست. مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، تأکید دارد که تحریم‌های سازمان ملل محدود به صنایع هسته‌ای و موشکی است و شامل نفت، پتروشیمی و صادرات فولاد نمی‌شود. تجربه سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ نشان می‌دهد که حتی در اوج تحریم‌ها، صادرات نفت و محصولات معدنی ایران ادامه یافت و بازارهای آسیایی، به‌ویژه چین، به‌عنوان خریداران پایدار باقی ماندند. برای صنعت فولاد، این تجربه به معنای امکان تداوم صادرات به مقاصدی مانند چین و هند است، هرچند احتمالاً با هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه بالاتر و تخفیف‌های قیمتی برای جذب مشتری. این شبکه پیچیده فروش می‌تواند ضربه اولیه تحریم‌ها را خنثی کند، اما فشار مالی ناشی از افزایش ریسک تجاری بر دوش تولیدکنندگان باقی خواهد ماند.
چشم انداز بازار آهن آلات؛ میان بیم و امید
بازار آهن آلات ایران اکنون در نقطه‌ای حساس ایستاده است. از یک سو، رشد نرخ ارز و احتمال افزایش هزینه‌های لجستیک می‌تواند قیمت پروفیل، میلگرد و سایر محصولات فولادی را در کوتاه‌مدت صعودی کند. از سوی دیگر، اگر صادرات فولاد همچنان به چین، هند و بازارهای منطقه ادامه یابد، ورود ارز حاصل از این تجارت می‌تواند به ثبات نسبی بازار کمک کند. همکاری روسیه و چین در کاهش اثرات اقتصادی تحریم‌ها و اضافه شدن هند به جمع خریداران نفت و فولاد ایران، مزیتی است که می‌تواند نگرانی‌ها را تعدیل کند. با این حال، تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که تداوم نوسان دلار و احتمال سخت‌تر شدن بیمه‌های حمل‌ونقل می‌تواند تعادل شکننده بازار را تهدید کند. به بیان دیگر، بازار آهن آلات در هفته‌های آینده بیشتر از آنکه اسیر محدودیت‌های واقعی شود، تحت تأثیر انتظارات و واکنش‌های روانی معامله‌گران قرار خواهد گرفت و هر خبر سیاسی تازه می‌تواند به سرعت مسیر قیمت‌ها را تغییر دهد. رصد دقیق نرخ ارز، تصمیمات بیمه‌ای، سیاست‌های حمل‌ونقل در بنادر و رفتار خریداران خارجی، کلید درک مسیر آتی قیمت‌هاست.
