بازار آهن آلات زیر سایه رأی منفی شورای امنیت
به گزارش آهن آنلاین؛ رأی اخیر شورای امنیت سازمان ملل به عدم تمدید معافیت‌های ایران از تحریم‌های بین‌المللی، زنگ خطری جدی برای بازار آهن آلات و صنعت فولاد کشور به صدا درآورده است. این تصمیم که راه را برای بازگشت خودکار تحریم‌ها هموار می‌کند، در زمانی اتخاذ شده که صنعت فولاد ایران پس از ماه‌ها برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری، به مرحله‌ای از رونق تولید و ارتقای فناوری رسیده است. در حالی که آمارهای رسمی از رشد چشمگیر تولید و بومی‌سازی تجهیزات حکایت دارند، تشدید محدودیت‌های بین‌المللی می‌تواند این مسیر را با تهدیدهای تازه‌ای روبه‌رو سازد.
تحریم ها در آستانه بازگشت؟
شورای امنیت سازمان ملل در تازه‌ترین نشست خود نتوانست پیش‌نویس قطعنامه‌ای را که تمدید لغو تحریم‌های ایران را دنبال می‌کرد، تصویب کند. چهار کشور شامل روسیه، چین، الجزایر و پاکستان به تمدید رأی مثبت دادند، اما ۹ کشور از جمله ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا با آن مخالفت کردند و دو عضو دیگر رأی ممتنع دادند. این نتیجه به معنای آغاز روندی است که اگر در مهلت تعیین‌شده به توافق دیپلماتیک نینجامد، بازگشت خودکار تحریم‌ها را فعال می‌کند. همزمان، سه کشور اروپایی نیز با فعال کردن «مکانیسم ماشه» فشارهای تازه‌ای بر ایران وارد کرده‌اند. چنین فضایی، با توجه به وابستگی بخشی از زنجیره تأمین آهن آلات به تجهیزات و فناوری خارجی، می‌تواند دسترسی ایران به فناوری‌های نوین و بازارهای صادراتی را به شدت محدود کند.
صنعت فولاد؛ از خودکفایی تا نیاز به نوسازی
صنعت فولاد ایران طی سال‌های اخیر با دستیابی به بومی‌سازی ۸۰ تا ۹۰ درصدی تجهیزات، به نقطه‌ای تاریخی رسیده است. کارخانه‌های بزرگ کشور توانسته‌اند بسیاری از نیازهای زنجیره تولید را در داخل تأمین کنند و حتی به توسعه فناوری‌های بومی بپردازند. اما کارشناسان تأکید دارند که صرف بومی‌سازی پایان راه نیست. استهلاک سالانه خطوط تولید، فرسودگی تجهیزات و وابستگی برخی بخش‌های حساس به فناوری‌های خارجی، ضرورت نوسازی دوره‌ای را اجتناب‌ناپذیر کرده است. نمونه‌های اتلاف انرژی در خطوط تولید مانند نیاز دوباره به حرارت‌دهی انواع شمش فولادی و فناوری‌های نوینی که در کشورهای پیشرو برای کاهش مصرف انرژی استفاده می‌شود، یادآور می‌شود که صنعت فولاد ایران برای حفظ مزیت رقابتی باید به سمت نوسازی هوشمندانه حرکت کند؛ روندی که تحریم‌های جدید می‌تواند سرعت و گستره آن را به‌شدت کاهش دهد.
آمار امیدوارکننده تولید آهن آلات در سایه تهدیدها
با وجود فشارهای سیاسی و اقتصادی، آمارهای رسمی نشان می‌دهد که صنعت فولاد ایران در هفت ماه نخست سال ۲۰۲۵ عملکردی فراتر از سال گذشته داشته است. در ماه مارس، تولید فولاد به ۳٫۵ میلیون تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۴ رشدی حدود ۲۵ درصد را ثبت کرد. حتی در ماه‌های ژانویه، فوریه و آوریل نیز رشدهای ۱۸ تا ۳۰ درصدی نسبت به سال قبل به چشم می‌خورد. تنها ماه ژوئیه با کاهش تولید همراه بود که بخشی از آن به محدودیت‌های برق و تعمیرات دوره‌ای نسبت داده می‌شود. این روند صعودی بیانگر تلاش فولادسازان برای افزایش ظرفیت و بهره‌وری است، اما بازگشت تحریم‌های بین‌المللی می‌تواند این دستاوردها را تحت فشار قرار دهد و مسیر جذب سرمایه، ورود فناوری و صادرات محصولات فولادی را مسدود سازد.
بازار آهن آلات و نوسانات هفته گذشته
همزمان با تحولات بین‌المللی، بازار داخلی آهن‌آلات هفته گذشته با نوساناتی همراه بود. قیمت میلگرد با ثبات نسبی و کاهش جزئی در بازه ۳۵ هزار و ۵۰۰ تا ۳۹ هزار و ۴۰۰ تومان برای هر کیلوگرم معامله شد. تیرآهن نیز کاهش محسوسی را تجربه کرد و بسته به سایز، بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان در هر شاخه ارزان‌تر شد. در بخش ورق‌های سیاه st37 و st52 روندی تقریباً باثبات همراه با نوسان‌های محدود مشاهده شد. قیمت ورق روغنی، رنگی و گالوانیزه نیز ابتدا کاهش یافت و در پایان هفته با ثبات مواجه شدد. این نوسانات اگرچه در کوتاه‌مدت تحت تأثیر عرضه و تقاضای داخلی قرار دارند، اما در صورت تشدید تحریم‌ها می‌توانند به سمت افزایش‌های پرشتاب حرکت کنند؛ چرا که محدودیت‌های صادراتی و دشواری تأمین مواد اولیه به سرعت بر قیمت‌های داخلی اثر می‌گذارد.
صنعت فولاد ایران در مقطع حساسی از تاریخ خود قرار دارد؛ از یک‌سو دستاوردهای قابل توجهی چون رشد تولید، بومی‌سازی تجهیزات و حرکت به سوی نوسازی را تجربه می‌کند و از سوی دیگر با خطر بازگشت تحریم‌های بین‌المللی روبه‌رو است. تصمیم اخیر شورای امنیت برای عدم تمدید معافیت‌های ایران، در کنار فعال شدن مکانیسم ماشه، می‌تواند زنجیره تأمین، صادرات و حتی روند نوسازی این صنعت را تحت تأثیر قرار دهد. در چنین شرایطی، سیاست‌گذاری دقیق برای مدیریت مصرف انرژی، تقویت توان داخلی، تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی و حفظ ارتباط با شرکای بین‌المللی در شرایط محدودیت ضروری‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. آینده بازار آهن‌آلات و صنعت فولاد ایران وابسته به توان تصمیم‌گیران و فعالان این حوزه در تبدیل تهدیدها به فرصت و بهره‌گیری هوشمندانه از ظرفیت‌های داخلی خواهد بود.
