توافق ژنو؛ ناجی بازار آهن‌آلات یا سراب اقتصادی؟
به گزارش آهن آنلاین؛ نشست تازه ایران و سه کشور اروپایی در ژنو، تنها یک جلسه دیپلماتیک معمولی نیست؛ این رویداد را باید در متن جدال سیاسی و اقتصادی گسترده‌تری دید که می‌تواند معادلات بسیاری را در اقتصاد ایران، به‌ویژه در صنعت فولاد و بازار آهن آلات، دگرگون کند. از یک‌سو، تهدیدهای جدی در مورد فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی مطرح است و از سوی دیگر، چشم‌انداز توافق یا تمدید محدود قطعنامه ۲۲۳۱ همچنان روزنه‌ای برای تنفس اقتصادی باقی گذاشته است. در چنین فضایی، بازار فولاد ایران که همین حالا هم با چالش‌های متعددی چون کاهش تولید، نوسانات قیمتی و محدودیت‌های صادراتی روبه‌روست، به شدت تحت‌تأثیر این تحولات قرار دارد. این گزارش می‌کوشد با نگاهی تحلیلی، سناریوهای پیش‌روی این بازار را بررسی کند.
دیپلماسی روی خط فولاد
سال ۱۴۰۴ برای پرونده هسته‌ای ایران با مذاکرات ژنو آغاز شد و با نشست‌های متعدد در وین، استانبول و تماس‌های مکرر سیاسی ادامه یافت. اکنون دوباره ژنو صحنه گفت‌وگو شده است. اهمیت این دور مذاکرات تنها در سطح سیاسی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه پیوند مستقیم با فضای اقتصادی کشور دارد. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که هر بار کانال‌های دیپلماتیک باز مانده، امیدواری در بازارهای داخلی افزایش یافته و سرمایه‌گذاران با احتیاط بیشتری به سمت فعالیت‌های صنعتی حرکت کرده‌اند. صنعت فولاد، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین حوزه‌های صادراتی ایران، از نخستین بخش‌هایی است که به تغییرات فضای سیاسی واکنش نشان می‌دهد. این بار نیز نگاه فعالان بازار فولاد به ژنو دوخته شده تا ببینند آیا روزنه‌ای برای کاهش فشارها و بازگشت ثبات ایجاد خواهد شد یا خیر.
سایه مکانیسم ماشه بر صنعت
نامه رسمی سه کشور اروپایی به شورای امنیت در مردادماه، نقطه عطفی در روند فشارهای دیپلماتیک بود. اروپایی‌ها تهدید کرده‌اند که در صورت نبود توافق تا پایان اوت، مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد؛ به این معنا که تمامی تحریم‌های پیشین سازمان ملل به‌طور خودکار بازمی‌گردند. چنین رخدادی می‌تواند صادرات فولاد ایران را به شدت محدود کند، زیرا تحریم‌های بانکی و انرژی به موازات آن بازمی‌گردند و انتقال مالی یا حمل‌ونقل بین‌المللی دشوارتر خواهد شد. از سوی دیگر، حتی بدون فعال شدن ماشه، صرفاً وجود تهدید آن کافی است تا سرمایه‌گذاران خارجی از نزدیک شدن به صنعت فولاد ایران پرهیز کنند و خریداران منطقه‌ای نیز در معاملات خود جانب احتیاط بیشتری بگیرند. این فضای تعلیق، بازار فولاد ایران را در وضعیتی شکننده نگاه داشته است.
بازار آهن آلات در تله انتظار؟
آمارهای انجمن جهانی فولاد نشان می‌دهد تولید جهانی در سال جاری میلادی کاهش یافته و ایران نیز با افت ۵.۲ درصدی در هفت‌ماهه نخست ۲۰۲۵ روبه‌رو بوده است. هرچند تولید تیرماه ایران جهش ۲۹.۷ درصدی را تجربه کرد، اما این رشد بیش از آنکه نشانه‌ای از رونق پایدار باشد، حاصل تغییرات مقطعی در برنامه تولید کارخانه‌هاست. در بازار داخلی نیز نشانه‌های روشنی از بی‌ثباتی دیده می‌شود؛ قیمت پروفیل به دنبال رشد ورق مبارکه افزایش یافته و میلگرد در محدوده ۳۵.۵ تا ۳۷ هزار تومان در نوسان است. از سوی دیگر، بازار تیرآهن ذوبی با روندی غیرعادی به محدوده ۵۰ تا ۶۵ هزار تومان رسیده که به گفته برخی فعالان، ناشی از عرضه قطره‌چکانی کارخانه‌هاست. این ارقام نشان می‌دهد که بازار درگیر نوعی انتظار سیاسی است؛ نه کاهش تولید و نه افزایش مقطعی عرضه نمی‌تواند به تنهایی این نوسانات را توضیح دهد، بلکه چشم‌انداز مذاکرات و تحریم‌ها نقش اصلی را بازی می‌کند.
بازار آهن آلات در برزخ مذاکرات!
سناریوهای پیش‌رو برای فولاد ایران صنعت فولاد ایران اکنون بر سر سه راهی قرار دارد. در سناریوی خوش‌بینانه، اگر مذاکرات ژنو به توافقی حداقلی یا تمدید محدود قطعنامه ۲۲۳۱ منجر شود، فشار تحریم‌ها کاهش یافته و فرصت برای افزایش صادرات و جذب سرمایه‌گذاری خارجی فراهم خواهد شد. این وضعیت می‌تواند بخشی از التهاب بازار داخلی را نیز فروبنشاند. در سناریوی بدبینانه، فعال شدن مکانیسم ماشه همه تحریم‌های سازمان ملل را بازمی‌گرداند و عملاً صادرات فولاد ایران را به حداقل می‌رساند؛ وضعیتی که حتی می‌تواند جایگاه دهمین تولیدکننده بزرگ جهان را برای ایران تهدید کند. اما محتمل‌ترین سناریو در کوتاه‌مدت شاید همان وضعیت میانه باشد: ادامه تماس‌های دیپلماتیک، بدون توافق قطعی، و در نتیجه تداوم فضای تعلیقی در بازار. در این حالت، صنعت فولاد ایران همچنان با نوسانات داخلی، رشد غیرطبیعی برخی مقاطع و افت تولید درگیر خواهد بود، بی‌آنکه بتواند افق روشنی برای توسعه ترسیم کند.
مذاکرات ژنو، فراتر از یک پرونده سیاسی، به نقطه‌ای تعیین‌کننده برای بازار فولاد و آهن آلات ایران تبدیل شده است. فعالان این بازار می‌دانند که آینده قیمت‌ها، صادرات و حتی سرمایه‌گذاری‌های داخلی، بیش از هر زمان دیگری به نتیجه این گفت‌وگوها وابسته است. چه توافقی نسبی حاصل شود، چه ماشه فعال گردد یا چه مذاکرات در بلاتکلیفی ادامه یابد، صنعت فولاد ایران ناگزیر است خود را برای سناریوهای مختلف آماده کند. در هر حال، ژنو این‌بار تنها میزبان یک نشست دیپلماتیک نیست؛ بلکه صحنه‌ای است که سرنوشت یکی از مهم‌ترین صنایع ایران نیز در آن رقم خواهد خورد.
