
از افت قیمت سنگ آهن تا رشد قیمت میلگرد در بازار داخلی
به گزارش آهن آنلاین؛ بازار جهانی آهن آلات در سالهای اخیر به یکی از پرتنشترین عرصههای اقتصادی تبدیل شده است. عرصهای که تغییرات آن نهتنها صنایع فولاد و ساختوساز جهان را دگرگون میکند، بلکه بر کشور ما نیز که در زنجیره تولید و صادرات فولاد نقش دارد، اثرات قابل توجهی برجای میگذارد. در هفتههای اخیر مجموعهای از تحولات جهانی، از افزایش تعرفههای ایالات متحده بر فولاد و آلومینیوم گرفته تا افت تقاضا در چین و حرکت کشورهای نوظهور به سمت تولید و صادرات فولاد سبز، ضربآهنگ تازهای به این بازار داده است. اهمیت این تغییرات زمانی برجستهتر میشود که تأثیر آن بر بازار داخلی ایران و نوسانات قیمت محصولات زنجیره فولاد را در نظر بگیریم.
موج تعرفهها و ضربان اقتصاد جهانی
تصمیم اخیر ایالات متحده برای افزودن بیش از ۴۰۰ کالای جدید به فهرست مشمول تعرفههای فولاد و ورق آلومینیوم، یکی از مهمترین رویدادهایی بود که لرزش قابلتوجهی به بازار جهانی وارد کرد. این تعرفهها نهتنها شامل فولاد خام میشوند، بلکه بخش وسیعی از صنایع پاییندستی، از لوازم خانگی و قطعات خودروهای برقی گرفته تا توربینهای بادی و تجهیزات ریلی را نیز در بر میگیرند. چنین سیاستی عملاً به معنای افزایش هزینههای تولید در صنایع کلیدی آمریکاست و میتواند مسیر زنجیره تأمین جهانی را تغییر دهد.
شرکتهای بزرگ مانند تسلا نسبت به این تصمیم اعتراض داشتند و هشدار دادند که ظرفیت داخلی فولاد آمریکا توان پاسخگویی به تقاضای رو به رشد صنعت خودروهای برقی را ندارد. اما دولت واشنگتن بدون عقبنشینی، اجرای فوری این سیاست را آغاز کرد. برای بازار جهانی فولاد، چنین تصمیمی پیامهای متناقضی دارد: از یک سو فشار بر عرضهکنندگان خارجی افزایش مییابد و از سوی دیگر احتمال کمبود عرضه در صنایع داخلی آمریکا وجود دارد که میتواند بهای برخی محصولات فولادی را در سطح جهانی بالا ببرد.
نبرد عرضه و تقاضا در معادن و کارخانهها
در کنار سیاستهای تجاری، روند عرضه و تقاضای جهانی نیز نقشی کلیدی در شکلدهی قیمتها دارد. گزارش اخیر شرکت بزرگ معدنی BHP نشان داد که افت تقاضا در چین و افزایش عرضه جهانی، قیمت سنگ آهن را تا سطح ۱۰۱ دلار در هر تن پایین آورده است. این افت قیمت بهطور مستقیم سودآوری غولهای معدنی را کاهش داده و نگرانیها از مازاد عرضه را افزایش داده است. در مقابل، کشورهایی مانند هند با رشد چشمگیر تولید و توسعه زیرساختها، نقش پررنگتری در جذب تقاضای جهانی ایفا میکنند. هند نهتنها مصرف داخلی خود را بالا برده، بلکه در چارچوب سیاستهای جدید زیستمحیطی اروپا، تلاش دارد فولاد سبز را به بازار اتحادیه اروپا صادر کند.
از سوی دیگر، آمارهای جهانی انجمن فولاد نشان میدهد که تولید در برخی کشورها با کاهش همراه بوده است؛ چین با ۴ درصد افت، ژاپن با ۲.۵ درصد و کره جنوبی با ۴.۷ درصد کاهش تولید را ثبت کردند، در حالی که ایالات متحده و ترکیه رشد مثبتی داشتند. این تفاوتها بیانگر آن است که تعادل بازار جهانی بیش از هر زمان دیگری به سیاستهای داخلی کشورها و شرایط ژئوپلیتیک وابسته شده است.
بازار داخلی زیر ذرهبین تغییرات
ایران بهعنوان دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان، در ماه جولای ۲۰۲۵ با رشد ۲۹.۷ درصدی تولید، حضوری پررنگتر در آمارهای جهانی ثبت کرده است. با این حال، بازار صادراتی کشور همچنان با چالشهایی جدی روبهروست. عراق که زمانی مهمترین مقصد صادرات میلگرد ایران بود، با اعمال محدودیتهای وارداتی و افزایش هزینهها عملاً این مسیر را مسدود کرده است. صادرکنندگان اکنون بیشتر به بازارهای جایگزین مانند سوریه و ازبکستان چشم دوختهاند، هرچند حجم معاملات هنوز پراکنده و محدود است. برای مثال، در هفته گذشته محمولههایی به ارزش ۴۴۵ تا ۴۵۰ دلار FOB به سوریه فروخته شد که نشان میدهد این بازار ظرفیت جذب دارد، اما بهاندازه عراق پایدار و مطمئن نیست.

در داخل کشور، نوسانات قیمت محصولات زنجیره فولاد تصویر روشنی از تأثیرپذیری بازار ایران از شرایط جهانی ارائه میدهد. میلگرد در هفته پایانی مردادماه با رشد قابلتوجه به محدوده ۳۳,۶۰۰ تا ۳۸,۲۰۰ تومان در هر کیلو رسید و تیرآهن نیز بسته به سایز، افزایش ۱۰۰ هزار تا یک میلیون تومانی در هر شاخه را تجربه کرد. در مقابل، ورق سیاه st37 و st52 با ثبات نسبی قیمت همراه بود و قیمت ورق گالوانیزه روغنی و رنگی، ابتدا رشد قیمتی داشتند و سپس به ثبات رسیدند. این الگوی قیمتی نشان میدهد که در حالی که محصولات طویل فولادی بیشترین تأثیر را از تحولات جهانی و انتظارات تورمی گرفتهاند، بخش ورقها بهواسطه ثبات نسبی تقاضا در صنایع داخلی، آرامتر حرکت کرده است.
انتظارات پیشروی بازار آهن آلات
با کنار هم قرار دادن قطعات این پازل جهانی و داخلی، میتوان دریافت که بازار آهن آلات ایران در آینده نزدیک با ترکیبی از فرصتها و تهدیدها روبهرو خواهد بود. از یک سو، افزایش تولید داخلی و تثبیت جایگاه ایران در جمع ۱۰ تولیدکننده بزرگ جهان میتواند به تقویت موقعیت کشور در بازارهای صادراتی بینجامد. از سوی دیگر، فشارهای ناشی از سیاستهای تجاری جهانی، کاهش تقاضا در چین و محدودیتهای وارداتی در مقاصدی مانند عراق، تهدیدهایی جدی برای تداوم رشد صادرات محسوب میشوند.
برای فعالان داخلی، رصد دقیق تحولات جهانی اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. هر تصمیمی در واشنگتن، پکن یا بروکسل میتواند در کوتاهترین زمان ممکن بر قیمت میلگرد و تیرآهن در بازار تهران اثرگذار شود. بنابراین، انتظار میرود بازار داخلی همچنان با نوسانات همراه باشد؛ نوساناتی که هم ریشه در تحولات بیرونی دارد و هم ناشی از شرایط اقتصادی و انتظارات تورمی داخل کشور است. آنچه مسلم است، بازار آهن آلات ایران بیش از هر زمان دیگری به سرنوشت بازار جهانی گره خورده و راهبرد فعالان این حوزه باید بر انعطافپذیری و پیشبینیپذیری استوار باشد.