تأثیر تعرفه های آمریکا و شرق آسیا بر فولاد ایران
به گزارش آهن آنلاین؛ بازار آهن آلات و فولاد نه‌تنها در ایران بلکه در بخش جهانی نیز در ماه‌های اخیر تحت‌تأثیر مستقیم تصمیمات تجاری ایالات متحده و واکنش‌های زنجیره‌ای شرکای تجاری این کشور قرار گرفته است. تعرفه‌های ۱۵ تا ۵۰ درصدی آمریکا بر فولاد و آلومینیوم، نه‌تنها جریان صادرات سنتی میان قدرت‌های صنعتی را مختل کرده، بلکه موجی از مذاکرات و تغییر راهبردها را در اروپا، ترکیه و شرق آسیا به راه انداخته است. کاهش یک میلیون تنی صادرات فولاد اروپا به آمریکا، تنها نمونه‌ای از تأثیرات فوری این سیاست‌هاست. آلمان، به عنوان موتور صنعتی اروپا، در تلاش است این فشار را از طریق جایگزینی تعرفه‌ها با سیستم سهمیه‌بندی کاهش دهد؛ اقدامی که با حمایت کمیسیون اروپا و امید به مهار مازاد عرضه جهانی همراه شده است. این تحولات، نشان‌دهنده آغاز دوره‌ای جدید در تجارت فولاد است که در آن، سیاست‌گذاری و دیپلماسی تجاری نقش پررنگ‌تری از پیش‌بینی‌های بازار ایفا می‌کنند.
برای بازار ایران، هرگونه تغییر در مسیر صادراتی رقبای جهانی، می‌تواند به معنای جابه‌جایی بازارهای هدف و تغییر جریان واردات و قیمت مواد اولیه باشد. فشار تعرفه‌ای بر صادرکنندگان بزرگ، در بلندمدت می‌تواند فضا را برای صادرکنندگان کوچک‌تر باز کند، هرچند که رقابت قیمتی همچنان شدید باقی خواهد ماند.
بازارهای سرد و داغ فولاد اروپا
تحولات اخیر قیمتی در اروپا چهره‌ای دوگانه به بازار این قاره داده است. در اروپای شمالی، معاملات ورق گرم در بازه ۵۶۰ تا ۵۷۰ یورو به ازای هر تن انجام می‌شود، اما برخی فروشندگان با امید به بهبود تقاضا، قیمت‌های پیشنهادی را تا ۵۹۰ یا حتی ۶۱۰ یورو بالا برده‌اند. این رشد قیمتی بیشتر رنگ و بوی تاکتیکی دارد تا انعکاس یک تقاضای واقعی. در مقابل، بازار ایتالیا در آستانه تعطیلات آگوست، نیمه‌خاموش است و قیمت‌های بالای کارخانه‌های فولادی خریدار چندانی ندارد.
این الگوها نشان می‌دهد که بازار اروپا بیش از آنکه تحت‌تأثیر شاخص‌های بنیادی تقاضا باشد، به تحولات کوتاه‌مدت و فضای روانی وابسته شده است. چنین شرایطی در گذشته نیز بارها به عقب‌نشینی قیمت‌ها پس از موج‌های کوتاه افزایش منجر شده است. برای ایران، پیگیری این نوسانات اهمیت دارد، چرا که هر تغییر قیمت در اروپا می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر نرخ صادراتی و حاشیه سود فولادسازان داخلی اثرگذار باشد؛ خصوصاً در محصولات تخت که بخش مهمی از صادرات کشور را به خود اختصاص می‌دهند.
سنگ آهن و زغال سنگ؛ زیر ذره بین چین
چین، به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان، همچنان مرکز ثقل بازار مواد اولیه محسوب می‌شود. داده‌های اخیر نشان می‌دهد واردات زغال‌سنگ این کشور در ماه جولای نسبت به سال گذشته ۲۳ درصد کاهش یافته است، هرچند که نسبت به ماه قبل افزایش داشته است. علت اصلی این افت، افزایش تولید داخلی و رشد سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی چین است که مصرف زغال‌سنگ را محدود کرده است. هم‌زمان، بازرسی‌های سراسری معادن و احتمال کاهش تولید محلی، زمینه رشد قیمت زغال‌سنگ را در کوتاه‌مدت فراهم کرده است.
در بخش سنگ آهن، هرچند واردات جولای نسبت به ژوئن کمی کاهش یافته، اما همچنان در سطح بالای ۱۰۴ میلیون تن باقی مانده است. رشد قیمت سنگ‌آهن در حدود ۷ درصد، بخشی از فولادسازان حساس به هزینه را تحت فشار قرار داده، اما سودآوری نسبی در بخش آهن مذاب موجب حفظ سطح بالای تولید شده است.
این روندها برای ایران اهمیت دارد، چرا که قیمت سنگ‌آهن و زغال‌سنگ در بازار جهانی، یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده هزینه تولید فولاد داخلی است. هر موج افزایشی در این بازارها می‌تواند به سرعت به قیمت تمام‌شده در ایران سرایت کند، به‌ویژه در شرایطی که صنایع داخلی به دنبال توسعه صادرات هستند.
بازار صادرات آسیای شرقی بین فشار تعرفه ها و استراتژی بقا
ژاپن و ترکیه، دو تولیدکننده مهم فولاد در حاشیه آسیا نیز با تبعات سیاست‌های تجاری آمریکا مواجه شده‌اند. ترکیه که تا پیش از ۲۰۱۸ بخش قابل‌توجهی از صادرات فولاد خود را به آمریکا اختصاص می‌داد، اکنون با تعرفه‌های ۲۵ درصدی و جدیداً ۱۵ تا ۵۰ درصدی، به دنبال بازگشت به بازار آمریکاست. مقامات ترکیه تلاش می‌کنند با مذاکرات فشرده جایگاه کشور را به‌عنوان یک شریک تجاری مطمئن تثبیت کنند، چرا که دسترسی دوباره به این بازار می‌تواند مسیر صادراتی این کشور را احیا کند.
در ژاپن، کاهش تولید فولاد خام به کمترین سطح از اواخر دهه ۶۰ میلادی نزدیک شده است. فشار تعرفه‌ها بر صادرات خودرو، افت تقاضای داخلی و سیل فولاد ارزان چینی، سه چالش عمده صنعت فولاد این کشور به شمار می‌روند. شرکت‌هایی مانند نیپون استیل و جی‌اف‌ای به دنبال کاهش ظرفیت داخلی و سرمایه‌گذاری در بازارهای خارجی مانند هند و آمریکا هستند تا از رکود داخلی عبور کنند. این تغییر رویکرد می‌تواند توازن عرضه جهانی را در سال‌های آینده تغییر دهد.
از منظر بازار ایران، هر گونه بازآرایی استراتژیک در شرق آسیا می‌تواند به جابه‌جایی بازارهای هدف و رقابت بر سر مشتریان مشترک منجر شود. به‌ویژه اگر ژاپن و ترکیه موفق شوند بخشی از سهم خود در بازار آمریکا را بازیابند، ممکن است فشار بیشتری بر سایر بازارها از جمله خاورمیانه وارد شود.
در مجموع، بازار جهانی فولاد در مقطع کنونی بیش از هر زمان دیگری تحت تأثیر سیاست‌های تجاری، تغییر مسیرهای صادراتی و نوسانات بازار مواد اولیه قرار گرفته است. برای ایران، که هم تولیدکننده بزرگ منطقه و هم بازیگر صادراتی فعال است، رصد دقیق این تحولات و انعطاف در استراتژی‌های فروش و تأمین، می‌تواند کلید حفظ سهم بازار و افزایش رقابت‌پذیری در سال‌های آینده باشد.
