تفاوت استیل 201 و 304
- مقایسه آلیاژ 304 و گرید 201
- مقایسه کاربردهای استیل 304 و 201
- مقایسه قیمت استیل 304 و 201
- مقایسه ترکیب شیمیایی استیل 304 و 201
- مقاومت به خوردگی استیل 201 و 304
- مقایسه استیل 201 و 304 در رنگ
- تفاوت در خواص مکانیکی آلیاژ 304 و گرید 201
- نحوه تشخیص استیل 304 با 201
- کدام استیل برای شما مناسب‌تر است؛ 304 یا 201؟
فولادهای زنگ‌نزن (استنلس استیل) به‌دلیل خواص منحصربه‌فرد خود ازجمله مقاومت بالا دربرابر خوردگی، ظاهر زیبا و قابلیت فرآوری مناسب، در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارند. در میان انواع مختلف استنلس استیل، گریدهای 304 و 201 دو نوع پرکاربرد محسوب می‌شوند. این دو آلیاژ باوجود شباهت‌هایی ازنظر ظاهری، در ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی، مقاومت به خوردگی، قیمت و کاربردها تفاوت‌هایی دارند که شناخت دقیق آن‌ها برای انتخاب مناسب در صنایع غذایی، ساختمانی، خودروسازی و لوازم خانگی ضروری است. بنابراین توصیه می‌کنیم برای شناخت این تفاوت‌ها و همچنین کاربردهای هر کدام تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
مقایسه آلیاژ 304 و گرید 201
استیل 304 جزو گروه فولاد زنگ نزن آستنیتی سری 300 است و درصد بالاتری از نیکل (8 تا 10.5 درصد) نسبت‌به استیل 201 را دارا است که این ویژگی موجب پایداری بیشتر ساختار آن در دماهای مختلف و مقاومت بهتر دربرابر خوردگی می‌شود. نیکل نقش کلیدی در ایجاد ساختار آستنیتی دارد و باعث افزایش چقرمگی و انعطاف‌پذیری فلز می‌شود. در مقابل، استیل 201 برای کاهش هزینه‌های تولید، مقدار نیکل کمتری دارد و به‌جای آن، از منگنز و نیتروژن بیشتری استفاده می‌شود. منگنز باعث پایداری نسبی ساختار آستنیتی می‌شود، اما تأثیر منفی بر برخی خواص از جمله مقاومت به خوردگی و شکل‌پذیری دارد. این تفاوت ترکیب شیمیایی، باعث ایجاد تفاوت‌هایی در رفتار مکانیکی، مقاومت به خوردگی و مناسب بودن برای کاربردهای خاص بین این دو آلیاژ می‌شود.
- قابلیت جوشکاری و ماشین‌کاری
هر دو گرید قابلیت جوشکاری مناسبی دارند، اما استیل 304 به‌دلیل ترکیب شیمیایی پایدارتر، فرآیند جوشکاری آسان‌تر و تمیزتری دارد. همچنین ماشین‌کاری استیل 304 معمولاً راحت‌تر است و باعث کاهش سایش ابزار می‌شود، درحالی‌که منگنز بیشتر در استیل 201 ممکن است موجب سخت‌تر شدن فرآیند ماشین‌کاری گردد.
- تفاوت ظاهری و پرداخت سطحی
از لحاظ ظاهری، تفاوت محسوسی بین استیل 201 و 304 دیده نمی‌شود و هر دو قابل پرداخت تا سطح براق یا آینه‌ای هستند. با این حال، در طول زمان، استیل 201 بیشتر مستعد تغییر رنگ یا مات شدن سطح در محیط‌های مرطوب یا خورنده است، درحالی‌که استیل 304 ظاهر خود را بهتر حفظ می‌کند و برای مدت طولانی‌تری براق باقی می‌ماند.
مقایسه کاربردهای استیل 304 و 201
استیل 304 به‌دلیل مقاومت به خوردگی بالا، در کاربردهای حساس مانند تجهیزات صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی، لوله‌کشی صنعتی و مخازن ذخیره‌سازی مورداستفاده قرار می‌گیرد. در مقابل، استیل 201 در لوازم خانگی، دکوراسیون داخلی، تجهیزات آشپزخانه و صنعت خودروسازی که مقاومت به خوردگی کمتری نیاز است، استفاده می‌شود.
مقایسه قیمت استیل 304 و 201
یکی از مزایای اصلی استیل 201 قیمت پایین‌تر آن نسبت‌به 304 است. این کاهش قیمت ناشی از استفاده کمتر از نیکل و جایگزینی آن با منگنز است. درنتیجه، استیل 201 گزینه‌ای اقتصادی‌تر برای پروژه‌هایی است که به مقاومت خوردگی بسیار بالا نیاز ندارند.
مقایسه ترکیب شیمیایی استیل 304 و 201
همانطور که اشاره کردیم هر دو استیل از عناصر نسبتا یکسانی ساخته می‌شوند اما تفاوت در درصد ترکیب این عناصر، تغییر زیادی در خواص نهایی محصول ایجاد می‌کند. درادامه ترکیبات شیمیایی دو استیل 201 و 304 را با هم مقایسه می‌کنیم. این جدول نشان می‌دهد که استیل 304 دارای نیکل بیشتر و منگنز کمتری نسبت‌به 201 است، که باعث بهبود خواص ضدزنگ و پایداری آن می‌شود.
مقاومت به خوردگی استیل 201 و 304
طبق آنچه پیشتر گفتیم، به‌دلیل وجود نیکل بیشتر، استیل 304 دارای مقاومت به خوردگی بالاتری است، به‌ویژه دربرابر اسیدهای ضعیف، نمک و شرایط محیطی مرطوب یا صنعتی. ازسوی‌دیگر استیل 201 در محیط‌های خشک یا کم‌خورنده عملکرد قابل قبولی دارد اما درمعرض خوردگی حفره‌ای و لکه‌دار شدن در محیط‌های کلردار یا مرطوب، عملکرد ضعیف‌تری دارد.
مقایسه استیل 201 و 304 در رنگ
در زمان استفاده اولیه، تفاوت رنگی قابل‌توجهی بین استیل 201 و 304 وجود ندارد. اما با گذر زمان، به‌ویژه در محیط‌های مرطوب، استیل 201 ممکن است ته‌رنگ زرد، قهوه‌ای یا آبی‌رنگ پیدا کند که نشان‌دهنده اکسید شدن سطح آن است. در مقابل، استیل 304 ظاهر نقره‌ای روشن خود را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کند.
تفاوت در خواص مکانیکی آلیاژ 304 و گرید 201
استیل 201 ازنظر استحکام کششی معمولاً عملکردی بهتر از 304 دارد، اما ازنظر شکل‌پذیری و انعطاف‌پذیری ضعیف‌تر عمل می‌کند. در کاربردهایی که خم‌کاری، پرس‌کاری یا شکل‌دهی عمیق نیاز است، استیل 304 انتخاب مناسب‌تری است، زیرا ترک‌خوردگی کمتری نشان می‌دهد و بهتر تغییر شکل می‌دهد.
نحوه تشخیص استیل 304 با 201
باتوجه به مواردی که اشاره شد، قطعا مهم است بتوانیم استیل‌های 201 و 304 را از هم تشخیص دهیم تا در هنگام خرید، آلیاژ مناسب برای کاربرد مورد‌نظر خود را انتخاب کنیم. در ادامه چند راه برای تشخیص این دو از یکدیگر آورده شده است:
- تست مغناطیسی: هر دو گرید غیرمغناطیسی هستند، اما گاهی استیل 201 کمی خاصیت مغناطیسی از خود نشان می‌دهد.
- تست اسید: با قرار دادن قطره‌ای از اسید نیتریک روی سطح، اگر واکنش و تغییر رنگ سریع اتفاق افتاد، احتمالاً آلیاژ 201 است.
- آنالیز اسپارک یا طیف‌سنجی: دقیق‌ترین روش، استفاده از دستگاه‌های آنالیز ترکیب شیمیایی مانند XRF است.
- رنگ و زنگ‌زدگی: در شرایط مرطوب و در طول زمان، استیل 201 زودتر دچار تغییر رنگ یا زنگ‌زدگی سطحی می‌شود.
کدام استیل برای شما مناسب‌تر است؛ 304 یا 201؟
انتخاب بین استیل 304 و 201 بستگی مستقیم به نیاز کاربردی، بودجه، شرایط محیطی و الزامات بهداشتی یا فنی دارد. اگر دوام، مقاومت به خوردگی و طول عمر بالا در اولویت باشد، استیل 304 انتخاب بهتری است. اما در کاربردهایی بابودجه محدود و محیط‌های کمتر خورنده، استیل 201 باتوجه‌به قیمت پایین‌تر، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه و قابل قبول است. آگاهی از تفاوت‌های فنی این دو آلیاژ به تصمیم‌گیری هوشمندانه‌تر و بهینه‌تر کمک خواهد کرد.
