میلگرد بازالت چیست و کاربردهای آن

میلگرد بازالت (Basalt rebar) یک مدل آرماتور سنگی درجه یک است که با اتصال الیاف‌های زیادی حاصل می‌شود. الیاف بکار رفته در این میلگرد، بازالت نام دارد که یک نوع سنگ آتشفشانی است. وجود بازالت در این میلگرد به افزایش مقاومت و پایداری آن کمک قابل‌توجهی می‌کند. به‌این‌ترتیب، میلگردهای بازالت مقاومت بی‌نظیری دارند و اغلب به منظور تقویت بتن مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌صورت‌کلی، استفاده از آرماتور بازالت موجب ساخت سازه‌‌های مستحکم با عمر مفید طولانی می‌شود؛ برهمین‌اساس، صنعت ساخت‌وساز یکی از صنایع مصرفی این دسته از میلگردها است. در ادامه مطلب، به صورت کامل به معرفی میلگرد بازالت پرداخته‌ایم.

میلگرد بازالت چیست و چگونه تولید می‌شود؟

همانطور که اشاره شد، میلگرد بازالت نوعی میله سنگی است که آن را با سنگ بازالت تولید می‌کنند. معمولا، در تولید آرماتورهای بازالت حدود ۸۰ درصد الیاف بازالت و ۲۰ درصد هم رزین اپوکسی بکار گرفته می‌شود. الیاف بازالت همانطور که گفتیم، سنگ آتشفشانی است و اپوکسی هم یک ماده پلیمری به حساب می‌آید. درکل، به آرماتورهای پلیمر تقویت‌شده با الیاف بازالت در اصطلاح BFRP گفته می‌شود که یک تکنولوژی نوین در صنایع مهمی همچون صنعت ساختمان‌سازی هستند. در راستای تولید میلگرد بازالت چندین فیبر یا رشته بازالت به هم وصل شده تا یک پیوند قوی ‌و مستحکم ایجاد شود.

فرآیند کلی آن نیز اینگونه است که سنگ بازالت را بعد از استخراج با هدف ذوب شدن تحت حرارت (حدود ۱۴۰۰ درجه سانتی‌گراد) قرار می‌دهند تا درنهایت، رشته‌های الیاف‌ مستحکمی به دست آید. سپس، رزین‌های اپوکسی، پلی استر یا وینیل استر را بر روی الیاف آغشته کرده و قالب می‌زنند. این کار باعث افزایش مقاومت الیاف‌های بازالت در برابر خوردگی می‌شود. درآخر، الیاف‌های آغشته به رزین بر اثر فشار تبدیل به میلگرد شده و آن را می‌توان در ابعاد موردنظر برش زد. ضمن اینکه برش میلگردهای بازالت با توجه به نیاز مصرف‌کنندگان و موارد مصرف آن‌ها صورت می‌گیرد.

تفاوت میلگرد بازالت با میلگرد فولادی

میلگرد بازالتی عمدتا با مواد طبیعی تولید می‌شود که این امر به کاهش گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند. درصورتی‌که تولید میلگرد فولادی به استخراج و فرآوری منابع معدنی نیاز دارد و باعث مصرف انرژی زیادی می‌شود. موضوع بعدی، تفاوت میلگرد بازالت با میلگرد فولادی ازنظر وزن، میزان مقاومت و عمر مفید است که درادامه به آن پرداخته‌ایم:

•  تفاوت در وزن، مقاومت، عمر مفید

وزن میلگرد بازالت در مقایسه با میلگرد فولادی کمتر است که این موضوع منجر به حمل آسان‌تر و همین‌طور، جابه‌جایی و نصب آن با هزینه کمتر می‌شود. افزون‌براین، سبک بودن میلگرد بازالتی به کاهش کلی وزن سازه کمک می‌کند. همچنین، میلگردهای بازالت به لطف داشتن ترکیب غیرفلزی استقامت مطلوبی در برابر خوردگی دارند و از آن‌ها می‌توان در اماکن خورنده استفاده کرد. درمقابل، میلگرد فولادی ساختار فلزی داشته و در صورت قرارگیری در فضاهای مرطوب و خورنده ممکن است با زنگ‌زدگی و خوردگی مواجه شود. با توجه به این موارد، عمر مفید میلگرد بازالتی نسبت به مدل فولادی بیشتر است و از آن می‌توان در بازه زمانی طولانی‌تری استفاده کرد.

مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای میلگرد بازالت

مزایای میلگرد بازالت و ویژگی‌های ارزنده آن باعث شده موردتوجه مهندسان و صنعتگران قرار بگیرد. با استفاده از این میلگرد در صنعت ساختمان‌سازی می‌توان بتن کمتری مصرف کرد و یک سازه سبک و مقاوم ساخت. بنابراین، بکارگیری آرماتور بازالتی یک نوع صرفه‌جویی در مصرف بتن به حساب می‌آید. درادامه لیستی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای میلگرد بازالت آورده شده است:

• ضد خوردگی
• سبک و مقاوم
• حمل و جابه‌جایی آسان
• عایق حرارتی و الکتریکی
• مقاوم در برابر مواد شیمیایی و محیط‌های قلیایی

کاربردهای میلگرد بازالت در صنایع مختلف

میلگردهای بازالت با توجه به ویژگی‌های ظاهری و فنی که دارند در صنایع مختلفی مورداستفاده قرار می‌گیرند. از کاربردهای میلگرد بازالت در صنایع مختلف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صنعت ساختمان و مسکن

صنعت ساختمان و مسکن از مصرف‌کنندگان اصلی میلگردهای بازالت است. اصولا، این میلگرد به دلیل وزن سبک و مقاومت فوق‌العاده‌ای که دارد، انتخاب هوشمندانه‌ای برای سازه‌های بتنی محسوب می‌شود. همچنین، میلگردهای بازالت را می‌توان در هر مناطقی از گرم و خشک گرفته تا مرطوب بکار گرفت و محدودیتی در این زمینه ندارد.

• سازه‌های دریایی و مرطوب

میلگردهای بازالت در سازه‌های دریایی نظیر اسکله‌ها و سکوهای نفتی به صورت گسترده مورداستفاده قرار می‌گیرند. درواقع، استقامت عالی که این میلگردها در برابر آب شور و عوامل خورنده دارند، زمینه‌ساز استفاده از آن‌ها در پروژه‌های دریایی و ساحلی شده است. درمجموع، با وجود چنین آرماتوری می‌توان عمر سازه‌های دریایی را به صورت چشمگیری افزایش داد.

• تونل‌ها، پل‌ها، سدها

استفاده از میلگردهای بازالتی در ساخت تونل‌ها، پل‌ها و سدها مرسوم است. این میلگردها به واسطه استحکام بالا و وزن کم در صنعت تونل‌سازی و پل‌سازی مورداستفاده قرار گرفته‌اند؛ با آرماتورهای بازالتی می‌توان عمر مفید این سازه‌ها را افزایش داد. همچنین، با وجود چنین آرماتورهایی هزینه تعمیر و نگهداری هم کاهش می‌یابد.

• پروژه‌های شهری با رطوبت بالا

همانطور که قبلا اشاره شد، میلگرد بازالت ساختار غیرفلزی دارد و در مجاورت رطوبت دچار زنگ‌زدگی نمی‌شود. برهمین‌اساس، این میلگرد برای استفاده در پروژه‌های شهری با رطوبت بالا گزینه مناسبی به شمار می‌آید. به‌این‌ترتیب، برای حفظ کیفیت پروژه‌های شهری در معرض رطوبت می‌توان از میلگردهای بازالتی استفاده کرد.

• صنایع نظامی و هوافضا

کشورهای اروپایی، آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی بعد از جنگ جهانی دوم اقدام به استفاده از الیاف بازالت در حوزه نظامی و هوافضا کردند. تلاش‌های محققان جهت توسعه استفاده از بازالت در طی دهه‌ها نتیجه‌بخش بود و منجربه بکارگیری آن در بخش‌های مختلف صنایع نظامی و هوافضا شد. درهرصورت، امکان استفاده از میلگرد بازالت در زیرساخت‌های این صنایع وجود دارد.

معایب و محدودیت‌های میلگرد بازالت

میلگرد بازالت در کنار مزایایی که ذکر شد، محدودیت‌هایی هم دارد. بنابراین، در زمان خرید میلگرد بازالت بایستی علاوه بر نقاط قوت به نقاط ضعف آن هم توجه داشته باشید. به صورت کلی، محدودیت‌ها و معایب میلگرد بازالت شامل موارد زیر می‌شود:

• در دسترس نبودن در همه بازارها

در دسترس نبودن در همه بازارها یکی از محدودیت‌های میلگردهای بازالتی است. درواقع، این میلگردها همچون میلگردهای فولادی فراوانی زیادی ندارند و ممکن است در برخی از بازارها موجود نباشند. البته این موضوع را نمی‌توان از عیوب میلگرد بازالت دانست؛ اما درهرحال، از چالش‌های خرید آن محسوب می‌شود.

• هزینه اولیه بالا

هزینه اولیه تولید و نصب میلگرد بازالتی تقریبا بالا است. البته این قیمت با توجه به عملکرد خوب و عمر بالای آن مقرون‌به‌صرفه محسوب می‌شود. درکل، قیمت میلگرد بازالت نسبت به بسیاری از میلگردهای بازار در محدوده مناسبی قرار دارد و جزو میلگردهای خوش قیمت به حساب می‌آید.

• عدم سازگاری کامل با برخی روش‌های سنتی اجرا

یکی دیگر از محدودیت‌های میلگردهای بازالتی مربوط به عدم سازگاری کامل با برخی روش‌های سنتی اجرا می‌شود. درمجموع، این دسته از میلگردها سازگاری بالایی دارند؛ اما ممکن است برای برخی از روش‌های سنتی اجرا مناسب نباشد. اینکه میلگرد بازالت برای پروژه و روش اجرای موردنظر شما مناسب است یا خیر را می‌توانید از یک کارشناس مجرب جویا شوید.

آیا میلگرد بازالت جایگزین میلگرد فولادی می‌شود؟

میلگرد بازالت به‌عنوان یکی از تکنولوژی‌های نوین در برخی از پروژه‌ها به جای میلگرد فولادی استفاده می‌شود. البته آرماتور بازالتی را نمی‌توان در تمام پروژه‌های امروزی جایگزین میلگرد فولادی کرد؛ چراکه مقاومت کمتری در برابر بارهای دینامیکی دارد. درواقع، مقاومت میلگرد بازالت در زمان وقوع زلزله یا ضربه در مقایسه با میلگرد فولادی کمتر است. به‌همین‌دلیل، این دو مدل میلگرد معمولا در کنار یکدیگر مورداستفاده قرار می‌گیرند. ضمن اینکه کشور ما دارای منابع غنی سنگ بازالت است و به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان آرماتورهای بازالت شناخته می‌شود. برهمین‌اساس، تولید میلگرد بازالتی در ایران شرایط خوبی دارد و آن را می‌توان در برخی پروژه‌های سبک به جای میلگرد فولادی بکار گرفت.

استانداردهای جهانی و الزامات استفاده از میلگرد بازالت

میلگرد بازالت مانند سایر میلگردها باید بر اساس استانداردهای معتبر جهانی تولید شود تا درجه کیفی مطلوبی داشته باشد. درادامه به استانداردهای جهانی و الزامات استفاده از میلگرد بازالت اشاره شده است:

• استاندارد ISO، ASTM و ضوابط ملی

آرماتور بازالت بر پایه استانداردهای ISO و ASTM طراحی، تولید و اجرا می‌شود. ضوابط ملی هم در این زمینه تعریف شده است که با رعایت همگی آن‌ها می‌توان میلگردهای بازالتی باکیفیتی را تولید و آماده مصرف کرد. درکل، یکی از راه‌های تشخیص کیفیت میلگرد، توجه به استانداردهای تولید آن است.

• تاییدیه‌ها و مدارک فنی

تولیدکنندگان حرفه‌ای میلگرد بازالت دارای تاییدیه‌ها و مدارک فنی معتبر هستند. اصولا، کارخانه‌های تولیدی که تولید میلگرد بازالت را بر مبنای استانداردهای معتبر بین‌المللی انجام می‌دهند، تاییدیه‌های مختلفی را دریافت کرده و تولیدات ارزشمندی دارند. برهمین‌اساس، توجه به برند تولیدکننده هم یکی دیگر از راه‌های تشخیص کیفیت مقطع است.

نکات اجرایی در نصب و اجرای میلگرد بازالت

حال نوبت به بررسی نکات اجرایی در نصب و اجرای میلگرد بازالت رسیده است. افرادی که در زمینه نصب و اجرای آرماتورهای بازالتی فعالیت می‌کنند باید به موارد ذکرشده در قسمت زیر توجه داشته باشند:

• نحوه برش، خم‌کاری، اتصال

عملیات برشکاری و خمکاری میلگردهای بازالت با توجه به ساختار آن‌ها تقریبا آسان است. ازطرفی، حمل و اتصال آن‌ها نیز به دلیل وزن سبکی که دارند، کار راحتی بوده و پیچیدگی خاصی ندارد.

• تفاوت با آرماتوربندی معمول

همانطور که گفتیم، آرماتور بازالت با آرماتور معمولی تفاوت‌هایی دارد. این تفاوت‌ها شامل وزن و میزان مقاومت می‌شود. از‌این‌رو، آرماتوربندی آن‌ها ازنظر سختی با یکدیگر فرق می‌کند و یکسان نیست.

عوامل موثر بر قیمت میلگرد بازالت در بازار ایران و جهان

میلگرد بازالت در بازار ایران و جهان بر مبنای عوامل مختلفی قیمت‌گذاری می‌شود و اصولا، روند ثابتی ندارد. درادامه به بررسی عوامل موثر بر قیمت میلگرد بازالت در بازار ایران و جهان و روند آن پرداخته شده است:

• بررسی روند قیمت‌ها

روند قیمت میلگرد بازالت مانند سایر میلگردهای تولیدی به عوامل داخلی و خارجی بستگی دارد. از این عوامل می‌توان به سیاست‌های دولت در بخش تولید و تنش با کشورهای دیگر اشاره کرد. درمجموع، سیاست‌های داخلی و خارجی می‌تواند روند قیمت میلگردهای بازالتی را وارد سیر صعودی یا نزولی کند. برهمین‌اساس، این میلگرد نیز همواره فرازونشیب‌های قیمتی زیادی را در طول سال تجربه می‌کند.

• عوامل موثر بر قیمت‌گذاری

عوامل موثر بر قیمت‌گذاری میلگرد بازالت شامل برند تولیدکننده، سطح کیفی، اندازه و سایر خصوصیات فنی آن می‌شود. درواقع، در زمان محاسبه قیمت میلگرد بازالت به هزینه‌های تولید و توزیع آن توجه می‌کنند. به‌این‌ترتیب، هر میلگرد بسته به مشخصات فنی، هزینه‌های تولید و عرضه آن ارزش‌گذاری می‌شود. با توجه به این موارد، شاهد نوسانات زیادی برای این میلگرد هستیم.

نکات مهم خرید میلگرد بازالت برای پروژه‌های عمرانی

نکات مهمی در زمان خرید میلگرد بازالت برای پروژه‌های عمرانی وجود دارد که باید از آن‌ها اطلاع داشته باشید. این نکات عبارتند از:

• به چه نکاتی توجه کنیم؟

در زمان خرید میلگرد بازالتی به سایز، قطر و وزن آن توجه داشته باشید. باید این میلگرد را با توجه به پروژه موردنظر خود انتخاب کنید. میلگردهای بازالتی سبک برای پروژه‌های سبک‌تر و مدل‌های سنگین هم برای کارهای عظیم پیشنهاد می‌شود. بنابراین، آرماتور بازالت از همه جهات باید با کاربرد موردنظر همخوانی داشته باشد.

• خرید از چه مراکزی انجام شود؟

سفارش میلگرد بازالت را در مراکز معتبر ثبت کنید. مراکز معتبر باتوجه‌به رقابتی که با سایر واحدهای فروش دارند، میلگردهای بازالت باکیفیتی را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند. بنابراین، معمولا میلگردهای بی‌کیفیت در مراکز معتبر عرضه نمی‌شود. به‌این‌ترتیب، اگر قصد خرید میلگردهای بازالت را دارید فقط به فروشنده‌های دارای اعتبار مراجعه کنید.

• بررسی اصالت کالا و گواهینامه‌ها

مورد بعدی، بررسی اصالت کالا و گواهینامه‌ها است. از اصالت و کیفیت میلگرد بازالت و داشتن گواهینامه‌های معتبر آن اطمینان حاصل کنید و سپس، اقدام به خرید نمایید. برای این منظور، همانطور که گفته شد، باید به تولیدکنندگان و فروشندگان معتبر و خوش نام بازار رجوع کرد.

چرا آرماتور بازالت جایگزینی برای میلگرد فولادی محسوب می‌شود؟

میلگرد بازالت نوعی آرماتور سنگی است که آن را با الیاف‌های بازالت تولید و عرضه می‌کنند. الیاف بازالت، سنگ آتشفشانی است که بعد از استخراج و ذوب به رشته‌های محکمی تبدیل می‌شود. این رشته‌ها به رزین‌های مختلف آغشته شده و سپس، آن‌ها را با اعمال فشار به میلگرد تبدیل می‌کنند. بنابراین، آرماتورهای بازالتی متشکل از الیاف‌های زیادی هستند که استقامت مثال‌زدنی دارند. این مقاومت بی‌نظیر در کنار وزن سبک باعث راهیابی آن‌ها به صنایع مهمی همچون صنعت ساخت‌وساز، دریایی، نظامی و هوافضا شده است. مهم‌ترین کاربرد میلگرد بازالت هم مربوط به تقویت بتن در پروژه‌های ساختمانی می‌شود. به‌طورکلی، با تهیه میلگرد بازالت درجه یک می‌توان مقاومت را برای پروژه خود به‌ارمغان آورد.