از تنگه هرمز تا فرمول جدید بورس کالا برای محاسبه قیمت پایه تیرآهن
به‌گزارش آهن آنلاین؛ در روزهایی که بازارهای جهانی از تشدید تنش‌های نظامی میان ایران و آمریکا می‌لرزند، تصویب طرح بستن تنگه هرمز در مجلس ایران، چرخ دنده‌های تجارت جهانی را دچار اضطراب کرده است. این آبراه استراتژیک که حدود یک چهارم نفت جهان و ۲۰ درصد از گاز طبیعی مایع از آن عبور می‌کند، حالا به یکی از کانون‌های اصلی ریسک جهانی تبدیل شده است. برای بازار آهن آلات ایران، این تحولات صرفاً یک مسئله ژئوپلیتیکی نیست، بلکه عاملی است که در کوتاه‌مدت می‌تواند بر زنجیره تأمین، قیمت انرژی و رفتار روانی خریداران و فروشندگان اثرگذار باشد.
خلیج فارس در التهاب؛ نفتکش‌ها در بلاتکلیفی
بامداد روز گذشته، حمله مستقیم آمریکا به چند مرکز حساس هسته‌ای در ایران، تنش‌ها را به اوج رساند. اطلاعات ثبت‌شده توسط سامانه MarineTraffic نشان می‌دهد که ده‌ها نفتکش در حال ترک منطقه‌اند، در حالی‌که تنها تعداد اندکی از مسیر ورودی به خلیج‌فارس وارد می‌شوند. این رفتار احتیاطی بازار، بازتاب مستقیمی از ریسک فزاینده‌ای‌ست که با هرگونه اختلال در عبور کشتی‌ها از تنگه هرمز، زنجیره‌ی تأمین جهانی را هدف قرار می‌دهد.
اگرچه برخی تحلیل‌گران نظیر سیتی‌گروپ معتقدند که توقف کامل در این آبراه بعید است و بازار به اختلال کوتاه‌مدت واکنش نشان خواهد داد، اما واقعیت این است که حتی تهدید ضمنی به بسته شدن تنگه، قیمت جهانی نفت را تا مرز ۹۰ دلار و فراتر از آن سوق می‌دهد. برای ایران، که یکی از واردکنندگان بزرگ انرژی در صنایع فرآوری فولاد است، افزایش بهای سوخت به منزله بالا رفتن مستقیم هزینه‌های تولید خواهد بود.
نفت گران، فولاد پرهزینه‌تر
افزایش قیمت جهانی نفت و احتمال کاهش صادرات نفتی ایران، بار روانی و واقعی مضاعفی را بر بازار فولاد داخلی تحمیل می‌کند. از یک‌سو، کارخانه‌های تولید کننده فولادی که به شدت متکی به منابع انرژی هستند، با افزایش هزینه تمام‌شده مواجه می‌شوند. از سوی دیگر، افزایش نرخ جهانی انرژی باعث رشد قیمت تمام‌شده حمل‌ونقل مواد اولیه و کالاهای صادراتی می‌شود.
در چنین شرایطی، فعالان بازار آهن‌آلات ایران در برابر دوراهی «افزایش قیمت‌ها» و «کاهش تقاضای مصرف‌کننده» قرار می‌گیرند. اگرچه بازارهای جهانی به شکل هوشمندانه‌ای از تلاطم شدید فاصله می‌گیرند، اما در داخل ایران، نااطمینانی از آینده باعث خواهد شد خریداران بزرگ در پروژه‌های عمرانی، ساختمانی و صنعتی دست به عصا حرکت کنند.
فرمول های جدید بورس کالا؛ پیچیدگی بیشتر، شفافیت کمتر؟
در کنار التهاب‌های ژئوپلیتیکی، دو ابلاغیه مهم از سوی بورس کالا نیز فضای بازار فولاد ایران را دستخوش تغییر کرده است. نخست، نحوه محاسبه قیمت تیرآهن سایز سنگین که از تاریخ ۷ تیرماه اجرایی می‌شود و آن را معادل میانگین موزون کشف‌شده تیرآهن سبک و متوسط در هفته قبل ضرب در ضریب ۱.۲۵ تعریف کرده است. این فرمول، اگرچه ساده به نظر می‌رسد، اما در واقع می‌تواند در شرایط نوسانی بازار، باعث جهش‌های ناگهانی در نرخ تیرآهن سنگین شود و ثبات قیمتی را از بازار بگیرد.
از سوی دیگر، ابلاغیه نحوه محاسبه قیمت پایه محصولات معدنی زنجیره فولاد، شامل کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی، عملاً فرمولی پویا براساس نسبت معامله به عرضه تعریف کرده است. به عبارت دیگر، اگر عرضه‌کننده‌ای در دوره قبل با استقبال بالایی مواجه شده باشد، قیمت پایه او افزایش می‌یابد و در صورت عدم معامله، کاهش خواهد یافت.
این سیاست در ظاهر به منظور رقابتی‌تر شدن بازار تدوین شده، اما در عمل، می‌تواند در شرایط بی‌ثبات فعلی به‌عنوان یک ریسک جدید برای نوردکاران و فولادسازان تلقی شود. چرا که ثبات قیمتی در حلقه‌های اولیه زنجیره، به‌شدت بر تصمیمات خرید، ذخیره‌سازی و قیمت آهن آلات تأثیرگذار است.
بازاری سردرگم در مه
در مجموع، بازار آهن‌آلات ایران در شرایط فعلی، نه تنها با تهدیدهای بیرونی چون خطر بسته شدن تنگه هرمز و جهش قیمت انرژی مواجه است، بلکه در بُعد سیاست‌گذاری داخلی نیز با سازوکارهایی روبروست که پیش‌بینی‌پذیری را دشوارتر می‌کنند. فعالان بازار آهن، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند داده‌های شفاف، تصمیمات باثبات و تحلیل‌های کارشناسی هستند تا بتوانند در فضایی متلاطم، مسیر خود را مشخص کنند. آیا در چنین شرایطی، بازار به آرامش بازخواهد گشت یا با موج جدیدی از بی‌اعتمادی و نوسان دست‌وپنجه نرم خواهد کرد؟ پاسخ به این پرسش، بستگی زیادی به تصمیمات سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی در روزهای آتی دارد.
