خاموشی در زنجیره فولاد؛ قطعی برق همچنان پاشنه آشیل تولید ملی
به گزارش آهن آنلاین؛ درحالی‌که ایران به‌عنوان یکی از ۱۰ کشور برتر تولیدکننده فولاد در جهان شناخته می‌شود و طبق سند چشم‌انداز توسعه، هدف‌گذاری برای دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا پایان امسال انجام‌شده، اما تداوم بحران انرژی به‌ویژه قطعی‌های مکرر برق، این هدف بلند پروازانه را با چالش جدی روبه‌رو کرده است. در روزهای اخیر، موج تازه‌ای از محدودیت‌های انرژی صنایع فولادی را در برگرفته و به تعطیلی برخی خطوط تولید در واحدهای بزرگ منجر شده است. این بحران نه‌تنها بهره‌وری تولید را کاهش داده، بلکه امنیت شغلی هزاران کارگر و سهم صادراتی ایران در بازارهای جهانی را نیز تهدید می‌کند.
درخواست‌های فوری از دولت برای رفع بحران انرژی
مدیران شرکت‌های بزرگ فولادی و اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در واکنش به این شرایط، با انتشار بیانیه‌ها و نامه‌هایی خطاب به رئیس‌جمهور و معاون اول، خواستار ورود فوری دولت برای رفع محدودیت‌های انرژی شدند. آن‌ها تأکید دارند که ادامه روند کنونی، نه‌تنها تولید را فلج می‌کند، بلکه اعتبار ایران را در بازارهای صادراتی از بین می‌برد. بر اساس گزارش‌ها، محدودیت‌های فعلی منجربه کاهش چشمگیر تولید در زنجیره فولاد از جمله تولید کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی شده که این موضوع، ظرفیت نهایی تولید محصولات فولادی را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. برخی واحدهای فولادی اعلام کرده‌اند که تنها در دو هفته گذشته، با افت ۳۰ تا ۵۰ درصدی تولید روبه‌رو شده‌اند.
خطر از دست رفتن مزیت رقابتی ایران در بازارهای جهانی
کارشناسان معتقدند که قطع برق صنایع فولاد نه‌تنها موجب زیان‌های مالی هنگفت می‌شود، بلکه سبب از دست رفتن مزیت‌های رقابتی ایران در صادرات نیز خواهد شد. درحالی‌که کشورهای همسایه از جمله ترکیه، امارات و عربستان با سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در زیرساخت‌های انرژی، تلاش می‌کنند سهم خود را از بازارهای بین‌المللی افزایش دهند، صنعت فولاد ایران درگیر یک بحران ساختاری در حوزه تأمین انرژی است. این در حالی است که فولاد یکی از صنایع راهبردی کشور محسوب می‌شود و فرآیندهایی مانند احیای مستقیم و کوره قوس الکتریکی نیازمند تأمین پایدار برق، گاز و آب هستند. بحران کنونی نه‌تنها به واحدهای بالادستی آسیب رسانده، بلکه صنایع پایین‌دستی نظیر نوردکاران نیز در معرض خطر توقف تولید قرارگرفته‌اند.
آثار اقتصادی گسترده؛ از رشد قیمت تا رکود پروژه‌ها
از منظر اقتصادی، پیامدهای این بحران تنها به کاهش تولید ختم نمی‌شود، بلکه با کاهش عرضه، قیمت آهن در بازار داخلی نیز تحت‌فشار قرار می‌گیرد و احتمال رکود در پروژه‌های عمرانی، ساختمانی و صنعتی افزایش می‌یابد. بنا بر اعلام فعالان صنعت، محدودیت‌های تازه حتی پیش از شروع تابستان آغازشده و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این روند تا پایان شهریور یا حتی مهرماه ادامه خواهد داشت؛ موضوعی که می‌تواند برای چهارمین سال پیاپی روند رشد تولید فولاد کشور را معکوس کند.
فرصت‌سوزی در مسیر تبدیل‌شدن به قطب فولاد منطقه
در شرایطی که توسعه زنجیره فولاد به‌عنوان یکی از محورهای پیشرفت اقتصادی کشور تعریف‌شده، ادامه بحران انرژی می‌تواند فرصت تاریخی ایران برای تبدیل‌شدن به قطب فولاد منطقه را از بین ببرد. امروز نه‌تنها تولید در معرض تهدید است، بلکه امنیت شغلی، صادرات، ارزآوری و حتی موقعیت ژئوپلیتیکی صنعت فولاد ایران در منطقه نیز در خطر است. کارشناسان و فعالان صنعتی خواستار آن هستند که وزارت نیرو با تدوین برنامه‌ای جامع برای افزایش تولید برق و گاز و نیز اولویت‌دهی به صنایع راهبردی، مانع از فروپاشی زنجیره تولید فولاد شود. در غیر این صورت، باید منتظر پیامدهای گسترده‌تری از جمله کاهش سرمایه‌گذاری، افت صادرات، کاهش درآمدهای ارزی و افت رتبه ایران در نقشه جهانی فولاد بود.
روند نرخ‌گذاری میلگرد و تیرآهن؛ عقب‌نشینی قیمتی در پیش روی بازار آهن آلات
بازار آهن‌آلات کشور طی روزهای اخیر شاهد نوسانات قیمتی چشم‌گیری در حوزه محصولات فولادی، به‌ویژه میلگرد و تیرآهن بوده است. بررسی آخرین نرخ‌گذاری‌های انجام‌شده از سوی شرکت‌های تولیدکننده نشان می‌دهد که گرچه بخشی از تولیدکنندگان میلگرد روندی افزایشی در پیش گرفته‌اند، اما در مجموع، مسیر نرخ‌گذاری در بازار به سمت تعدیل و کاهش قیمت‌ها متمایل شده است. بررسی‌ها حاکی از آن است که بیشترین میزان کاهش قیمت در بازار میلگرد طی سه روز گذشته مربوط به شرکت فایکو بوده است. میلگرد این شرکت در سایزهای مختلف بین 33 هزار و 180 تومان تا 34 هزار و 550 تومان نوسان داشته و در برخی سایزها از جمله سایز 18، افتی معادل 1.4 درصد به ثبت رسیده است. این در حالی است که نرخ اوج میلگرد فایکو در روزهای ابتدایی خردادماه 35 هزار و 454 تومان بوده و از آن زمان تاکنون، مسیر نزولی را در پیش گرفته است.
در این میان، سه شرکت فولادی دیگر نیز به افزایش نرخ روی آورده‌اند که نشان‌دهنده وجود اختلاف نظر و راهبرد قیمتی در بین تولیدکنندگان است؛ موضوعی که می‌تواند ناشی از تفاوت در سطح موجودی انبار، شرایط عرضه در بورس کالا، یا میزان تقاضای منطقه‌ای باشد. در بازار تیرآهن نیز فضای مشابهی حاکم است. نرخ‌گذاری‌ها در این بازار نیز بیش از هر چیز، تابع عملکرد شرکت ذوب‌آهن اصفهان است که نقش لیدر بازار را ایفا می‌کند. بر همین اساس، شرکت‌هایی نظیر یزد و فایکو نیز در آخرین دور از نرخ‌گذاری‌های خود همسو با ذوب‌آهن حرکت کرده‌اند و کاهش قیمت در محصولات آن‌ها نیز مشهود است.
به طور مشخص، تیرآهن سایز 20 شرکت ذوب‌آهن در بنگاه اصفهان با نرخ 14 میلیون و 909 هزار تومان معامله شده که معادل کاهشی 1.4 درصدی نسبت به نرخ پیشین آن است. کاهش نرخ در سایر سایزهای تیرآهن نیز مشاهده شده و انتظار می‌رود که در صورت ادامه این روند، بازار تیرآهن نیز با نوعی ثبات نزولی همراه شود. کارشناسان بازار معتقدند که با توجه به نزدیکی فصل تابستان و احتمال محدودیت برق صنایع فولادی، روند نرخ‌گذاری در روزهای آینده بیش از پیش وابسته به حجم تولید کارخانه‌ها و شرایط عرضه در بورس کالا خواهد بود. در عین حال، کاهش تقاضای مصرفی در پروژه‌های عمرانی و انتظار فعالان بازار برای نوسانات قیمت دلار نیز از دیگر عواملی است که بر فضای فعلی بازار سایه افکنده است.
