از اعتصاب جاده‌ها تا خاموشی کارخانه‌های فولادی
به گزارش آهن آنلاین؛ در روزهای اخیر، اعتصاب گسترده کامیون‌داران در نقاط مختلف کشور، مشکلات جدی برای زنجیره تأمین کالاهای اساسی از جمله محصولات کشاورزی و آهن‌آلات ایجاد کرده است. رانندگان معترض به توزیع ناعادلانه سوخت، گرانی بیمه و نرخ نامناسب کرایه‌ها اعتراض دارند و سه‌نرخی شدن گازوئیل نیز بحران را تشدید کرده است. در برخی مناطق مانند کازرون، کشاورزان نیز به دلیل نبود کامیون برای حمل بار دست به اعتراض زده‌اند، که نشان‌دهنده تأثیر مستقیم اعتصاب بر صنایع مختلف است.
این وضعیت باعث شده برخی از کشاورزان در اعتراض به کمبود ناوگان حمل‌ونقل، خیابان مقابل فرمانداری‌ها را ببندند. از سوی دیگر، رانندگانی که به اعتصاب نپیوسته‌اند نیز با فشارهای اجتماعی و حتی تهدیدهایی از سوی همکارانشان مواجه شده‌اند. این فضا، تنش‌ها را افزایش داده و آسیب‌پذیری شبکه توزیع کالا در کشور را نمایان کرده است.
دولت دلیل این تصمیم را مقابله با قاچاق سوخت عنوان کرده، اما در واقع این سیاست منجر به افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، کاهش عرضه کالا و در نهایت فشار مضاعف بر بازار شده است. سه‌نرخی شدن گازوئیل در مصوبه اخیر هیئت وزیران اجرایی شده، اما هنوز جزییات نرخ‌های آن شفاف نیست. این ابهام نیز به سردرگمی و نارضایتی کامیون‌داران دامن زده است. علاوه بر مشکلات حمل‌ونقل، شرایط سخت اقتصادی نیز کامیون‌داران را در موقعیت دشواری قرار داده و موجب افزایش نارضایتی‌ها شده است.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به خاطره تاریخی لبیک کامیون‌داران به فرمان امام در سال ۶۲، خواستار رسیدگی فوری و مؤثر به مشکلات این قشر شد و به مشکلاتی مانند نبود خودروی مناسب، گرانی قطعات، توزیع ناعادلانه بار و گرانی کامیون اشاره کرد. او از کمیسیون عمران مجلس خواست این مسئله را با جدیت دنبال کند.
تأثیر اختلالات حمل و نقل بر بازار آهن آلات
اعتصاب کامیون‌داران زنجیره تأمین فولاد را مختل کرده و باعث تأخیر در تحویل مواد اولیه به کارخانه‌ها شده است. به گفته تحلیلگران بازار، این مسئله در کنار قطعی برق و محدودیت انرژی برای کارخانه‌های فولاد، موجب افزایش قابل توجه قیمت آهن شده است. از ابتدای خردادماه، رشد قیمت‌ها در اغلب مبادی فروش مشاهده شده و بیشترین نوسانات در بخش میلگرد و تیرآهن اتفاق افتاده است.
بازار آهن در هفته‌های اخیر به شدت متأثر از ترکیب هم‌زمان عوامل داخلی و بیرونی بوده است. قطعی برق باعث کاهش ظرفیت تولید کارخانه‌ها تا حدود ۹۰ درصد شده و بسیاری از واحدهای خصوصی را به تعطیلی کشانده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی تولیدکنندگان، حتی در صورت تأمین مواد اولیه، امکان بهره‌برداری کامل از خطوط تولید را ندارند.
علاوه بر مشکلات داخلی، نوسانات سیاسی و اقتصادی نیز بازار آهن را تحت تأثیر قرار داده است. خبرهای مربوط به مذاکرات هسته‌ای، قیمت دلار و سیاست‌های اقتصادی دولت، همگی بر روند قیمت‌گذاری در صنعت فولاد اثرگذار بوده‌اند. در روزهایی که گمانه‌زنی درباره تعویق مذاکرات بالا گرفت، بازار واکنش سریعی نشان داد و قیمت‌ها در برخی مبادی به سرعت افزایش یافت.
در همین راستا، نرخ دلار که بین کانال‌های ۸۱ تا ۸۲ هزار تومان در نوسان بود، به‌صورت موقتی به کانال ۸۵ هزار تومان نیز وارد شد، اگرچه با فروکش کردن هیجانات سیاسی مجدداً به حدود ۸۳ هزار تومان بازگشت. این نوسان نرخ ارز در کوتاه‌مدت، اثر روانی و مستقیم بر بازار محصولات فولادی داشته است.
عوامل مؤثر بر تغییرات قیمتی
افزایش قیمت آهن‌آلات تنها به اعتصاب کامیون‌داران محدود نمی‌شود. قطعی برق، مشکلات تأمین مواد اولیه و تنش‌های سیاسی همگی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا هزینه‌های تولید افزایش یابد. فولادسازان نسبت به این شرایط اعتراض دارند، چراکه محدودیت‌های انرژی و مالی، تولید را با چالش جدی روبه‌رو کرده است. نرخ تأمین مالی بالا، محدودیت انرژی و نبود حمایت‌های دولتی باعث شده که کارخانه‌های کوچک و متوسط در معرض تعطیلی قرار بگیرند.
برخی از فعالان این صنعت معتقدند که رفتار تبعیض‌آمیز در توزیع انرژی بین صنایع مختلف، به فولاد ضربه مضاعف وارد کرده است. به گفته اعضای انجمن فولاد، درصد پوشش ظرفیت این صنعت به زیر ۶۰ درصد رسیده و در صورت تداوم شرایط فعلی، خطر تعطیلی گسترده کارخانه‌های تولید کننده فولادی و بیکاری کارگران وجود دارد. این در حالی است که فولاد ایران می‌تواند نقش راهبردی‌تری در منطقه ایفا کند، اما به دلیل سیاست‌گذاری‌های غیرپایدار، این ظرفیت بلااستفاده مانده است.
از سوی دیگر، نوسان قیمت دلار نیز تأثیر مستقیم بر بازار داشته است. افزایش نرخ ارز، هزینه واردات تجهیزات و مواد اولیه را بالا برده و از طرفی باعث افزایش انگیزه برای صادرات محصولات فولادی شده که در شرایط کمبود داخلی، منجر به افزایش قیمت در بازار داخل شده است. برخی تحلیلگران بر این باورند که کاهش هیجانات سیاسی می‌تواند تا حدودی قیمت‌ها را تثبیت کند، اما در شرایط کنونی، بازار همچنان با عدم قطعیت مواجه است.
در مجموع، بازار آهن‌آلات در هفته‌های اخیر نه تنها به دلیل تحولات سیاسی و اقتصادی، بلکه به‌واسطه ناهماهنگی‌های داخلی و ضعف زیرساخت‌های لجستیکی تحت فشار قرار گرفته است. مجموعه این عوامل نشان می‌دهد که برای عبور از بحران کنونی، صرفاً وعده‌های کوتاه‌مدت و بخش‌نامه‌های مقطعی کفایت نمی‌کند. اصلاحات ساختاری در نظام انرژی، حمایت مؤثر از تولید و بازنگری در سیاست‌های حمل‌ونقل می‌تواند گام‌های مؤثری برای بازگشت آرامش به بازار باشد.
